Việt hóa thành công bộ công cụ hướng dẫn lập quy hoạch đô thị theo phương pháp đồng sáng tạo

Đây là một trong những nội dung được công bố tại lễ tổng kết dự án “Tăng cường thể chế và nâng cao năng lực cho phát triển đô thị ở Việt Nam” (ISCB) sau 5 năm triển khai do Bộ Xây dựng phối hợp cùng Chương trình định cư con người Liên hợp quốc (UN-Habitat) và Đại sứ quán Thụy Sĩ tại Việt Nam tổ chức ngày 1/8.

Phát triển đô thị theo phương pháp đồng sáng tạo

Trao đổi tại lễ tổng kết, đại diện ISCB cho biết dự án đã hoàn thành Việt hóa bộ công cụ toàn cầu “Quy hoạch thành phố của chúng ta” (Our City Plans - OCP) và thử nghiệm áp dụng như một khung hướng dẫn linh hoạt, hỗ trợ quy hoạch đô thị có sự tham gia từ cấp cơ sở đến cấp tỉnh.

“Quy hoạch thành phố của chúng ta” là bộ công cụ do UN-Habitat phát triển nhằm hỗ trợ các chính quyền địa phương và cộng đồng cùng nhau kiến tạo tầm nhìn, thiết kế không gian và triển khai kế hoạch phát triển đô thị theo phương pháp đồng sáng tạo.

Bộ công cụ “Quy hoạch thành phố của chúng ta" lần đầu tiên được áp dụng tại Việt Nam trong quá trình triển khai thí điểm tại các địa phương Tam Kỳ, Bến Tre và Vũng Tàu (cũ). Dự án tạo ra tiền lệ tốt cho các đô thị khác tại Việt Nam trong việc thể chế hóa quy hoạch đô thị có sự tham gia nhằm hướng đến tính bao trùm, sự bền vững và tính khả thi cao hơn của quy hoạch trong tương lai.

“Tham vấn trong việc lập quy hoạch không phải là điều mới lạ ở Việt Nam. Tuy nhiên quy trình tham vấn chưa thực sự lấy người dân làm trung tâm.

Với các kết quả đạt được tại Tam Kỳ và Bến Tre, chúng tôi nhận thấy việc lập đề xuất thiết kế chỉnh trang đô thị, lồng ghép quy trình tham vấn người dân ở xã, phường vào kế hoạch, dự án do tỉnh thực hiện hoàn toàn có khả năng thực hiện và mang lại hiệu quả trong thời gian ngắn", bà Daniela Hurtarte, chuyên gia Quy hoạch đô thị của UN-Habitat cho biết.

Bộ công cụ này đã được Viện Quản lý Phát triển đô thị (Bộ Xây dựng) chuyển ngữ sang tiếng Việt và tích hợp vào nội dung giảng dạy của chương trình đào tạo Phát triển đô thị bền vững giai đoạn 2023-2025.

Đầu tư cho nguồn nhân lực vô cùng quan trọng

Quá trình đô thị hóa nhanh tại Việt Nam, dự kiến đạt 50% vào năm 2030, đang biến các đô thị trở thành động lực then chốt của tăng trưởng kinh tế, đóng góp gần 70% GDP cả nước. Trước tình hình đó, Chính phủ đã xác định phát triển đô thị là ưu tiên chiến lược thông qua cải cách pháp lý và các chương trình mục tiêu quốc gia.

Trao đổi riêng với VietTimes, ông Frank D’hondt, Cố vấn Kỹ thuật của ISCB, cho rằng việc định hướng phát triển đô thị thông minh, ứng dụng công nghệ số hay nền tảng khoa học kỹ thuật đều phải dựa trên sự kết hợp giữa sự thông minh của công nghệ và sự thông thái của con người. Nói cách khác, vấn đề đào tạo nguồn nhân lực, tăng cường làm việc trực tiếp giữa chính quyền và người dân luôn là yếu tố then chốt.

"Trong bất kỳ quá trình triển khai quy hoạch hay quyết định đầu tư nào, bên cạnh hạ tầng kỹ thuật, việc đầu tư cho nguồn nhân lực là vô cùng quan trọng. Chỉ khi nào sự thông minh của công nghệ song hành cùng sự thông thái của người sử dụng thì các định hướng phát triển đô thị mới thực sự bền vững", ông Frank D’hondt nêu quan điểm.

Trả lời VietTimes về việc xây dựng thành phố thông minh, phát triển đô thị bền vững, ông Lê Hoàng Trung, Phó Cục trưởng Cục Phát triển đô thị, Bộ Xây dựng, cho biết hiện nay, Việt Nam đang trong quá trình xây dựng và hoàn thiện nghị định về phát triển đô thị thông minh. Dự kiến, Nghị định sẽ được trình Chính phủ trong tháng 8/2025.

Nghị định này sẽ quy định về tổ chức, quản lý, phát triển đô thị thông minh, bao gồm các nội dung chính như: quy định chung, tổ chức phát triển, nền tảng dữ liệu, quy hoạch, xây dựng và cung cấp dịch vụ.

Ông Trung cho biết thêm, dự thảo nghị định sẽ thống nhất khái niệm, tiêu chí, phạm vi, cơ chế thực hiện và lộ trình phát triển đô thị thông minh phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam. Dự thảo cũng quy định rõ vai trò của chính quyền trung ương và địa phương, các bước triển khai từ quản lý sang quản trị đô thị thông minh, áp dụng công nghệ số, dữ liệu trực tuyến và cơ chế chia sẻ thông tin trên toàn quốc.

"Bên cạnh đó, chúng ta cũng tham khảo kinh nghiệm quốc tế và các dự án thực tiễn để áp dụng mô hình phù hợp, bảo đảm đô thị thông minh phát triển đồng bộ, hiệu quả, sát với điều kiện Việt Nam", lãnh đạo Cục Phát triển đô thị nói.

4 khó khăn, tồn tại trong xây dựng đô thị thông minh tại Việt Nam