Tuyệt đối không thể coi thường, sốt xuất huyết có thể nguy hiểm đến tính mạng

Người bệnh mắc sốt xuất huyết đang tăng nhanh

Hôm nay, ngày 25/6, báo cáo nhanh từ 4 bệnh viện (BV) tuyến cuối điều trị sốt xuất huyết (SXH) của TP.HCM cho biết, số bệnh nhân nhập viện đang gia tăng. Hiện đang có 626 trường hợp đang điều trị nội trú, với 82 trường hợp SXH nặng. 50% số bệnh nhân nặng là do các bệnh viện tỉnh chuyển đến do quá khả năng điều trị.

Tại BV Nhi Đồng 2 hiện có 74 bệnh nhi, trong đó có 8 trường hợp SXH nặng. BV Nhi Đồng TP có 89 bệnh nhi, 21 trường hợp bệnh nặng, trong đó, 3 ca đang thở máy. Còn BV Nhi Đồng 1 có 90 bệnh nhi bị SXH, 8 ca nặng trong đó có 2 ca đang thở máy. BV Bệnh Nhiệt đới đang điều trị cho 373 trường hợp SXH (264 người lớn và 109 trẻ em), chiếm 56% các trường hợp đang điều trị nội trú của BV; có 45 trường hợp SXH nặng, trong đó 3 ca thở máy và 1 ca lọc máu.

Theo số liệu của HCDC, trong tuần qua, TP.HCM đã có 2.181 ca bệnh SXH (gồm 1.182 ca nội trú và 999 ca ngoại trú), tăng 38,5% so với trung bình 4 tuần trước (1.575 ca). Số ca nội trú tăng 25,9% và ngoại trú tăng 57,1%.

Tính đến nay, TP.HCM đã có 16.057 ca, tăng 117,3%. Số ca SXH nặng là 274 ca. Như vậy, số ca nặng chiếm 1,7% tổng số ca mắc SXH, tăng hơn 4 lần so với cùng kỳ năm 2021 (là 0,4%).

Trong tuần qua đã có thêm một trường hợp tử vong do SXH. Tổng số ca SXH tử vong là 9 ca (gồm 2 ca ở Bình Chánh, 3 ca Củ Chi, 1 ở Bình Tân, 1 ca ở quận 11, 1 ca ở Hóc Môn và 1 ca ở Thủ Đức), tăng 7 ca so với cùng kỳ năm 2021.

Diễn tiến các giai đoạn SXH

Các bác sĩ cho hay, bệnh SXH có biểu hiện lâm sàng rất đa dạng, có thể từ nhẹ (chỉ sốt vài ngày rồi hết) đến rất nặng, thậm chí tử vong. Đa số bệnh nhân đều tự hồi phục, khỏe mạnh. Tuy nhiên, khi bệnh diễn tiến nặng, có biến chứng, nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến tử vong. Bệnh SXH diễn tiến qua 3 giai đoạn.

Giai đoạn sốt, thường từ ngày 1 đến ngày thứ 4. Trong đó sốt cao liên tục, uống thuốc hạ sốt có giảm nhưng sau đó sốt trở lại. Ngoài ra, người bệnh có thể có các triệu chứng khác như đau đầu, đau cơ, đau khớp, chán ăn, buồn nôn.. Đa số trường hợp bệnh sẽ tự thuyên giảm sau 5 ngày và bệnh nhân sẽ hồi phục hoàn toàn sau 1 tuần. Tuy nhiên có một tỷ lệ bệnh nhân chuyển sang giai đoạn nguy kịch.

Giai đoạn nguy kịch (thường từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 6 của bệnh, tính từ khi bắt đầu sốt). Trong giai đoạn này người bệnh hạ sốt đột ngột (đây là dấu hiệu dễ gây nhầm lẫn là đã hết bệnh), tay chân lạnh, vật vã, lừ đừ, li bì; thậm chí lơ mơ, rối loạn tri giác; cảm giác đau bụng nhiều, liên tục, nhất là tại vùng dưới sườn bên phải, nôn ói, tiểu ít, xuất hiện các biến chứng chảy máu ở nhiều nơi (xuất hiện chấm xuất huyết dưới da, chảy máu mũi, chảy máu nướu răng, ói ra máu, đi tiêu ra máu, phụ nữ có thể bị rong kinh rong huyết); một số trường hợp bệnh nhân xuất hiện viêm cơ tim, tổn thương gan nặng, biến chứng tổn thương đa phủ tạng và có thể nhanh chóng dẫn đến tử vong.

Giai đoạn này người bệnh cần được nhập viện theo dõi điều trị tích cực. Nếu được điều trị kịp thời, tích cực và đúng phương pháp thì bệnh nhân sẽ chuyển qua giai đoạn hồi phục.

Như vậy, phần lớn các trường hợp SXH có thể được điều trị ngoại trú và tái khám, theo dõi hàng ngày tại y tế cơ sở, chủ yếu là điều trị triệu chứng và phải theo dõi chặt chẽ phát hiện sớm sốc xảy ra để xử trí kịp thời.

Các bệnh nhân giai đoạn sốt cấp tính cũng cần được xem xét nhập viện nếu thuộc một trong các tình huống sau: sống một mình; nhà xa cơ sở y tế, không thể nhập viện kịp thời khi bệnh trở nặng; gia đình không có khả năng theo dõi sát; trẻ nhũ nhi; dư cân, béo phì; phụ nữ có thai; người lớn tuổi (≥60 tuổi); người có các bệnh mạn tính đi kèm (thận, tim, gan, hen, COPD kém kiểm soát, đái tháo đường...).

Trong quá trình điều trị ngoại trú bệnh nhân cần tái khám và làm xét nghiệm máu hàng ngày. Đặc biệt cần theo dõi nếu xuất hiện dấu hiệu cảnh báo bệnh nặng thì phải nhập viện điều trị nội trú. Bản thân người bệnh cũng cần đến ngay bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất khi có một trong các dấu hiệu như: cảm giác khó chịu hơn mặc dù sốt giảm hoặc hết sốt; không ăn uống được; nôn ói nhiều; đau bụng nhiều hơn; tay chân lạnh, ẩm; mệt lả, bứt rứt; chảy máu mũi, miệng, xuất huyết âm đạo bất thường, nôn ra máu, tiêu phân đen hoặc máu đỏ; có các hành vi thay đổi như lú lẫn, kích thích, vật vã hoặc li bì; không tiểu trên 6 giờ.

Điều trị tại nhà cần lưu ý gì?

Trao đổi với các bác sĩ tại TP.HCM - địa bàn “nóng” về dịch SXH - thì dịch đang diễn biến phức tạp hơn hẳn các năm trước. BSCK II Nguyễn Minh Tiến - Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM) khuyến cáo: “Cha mẹ không nên chủ quan khi trẻ mắc SXH, mà cần theo dõi chặt chẽ. Ngay cả người lớn mắc SXH cũng không thể chủ quan, nếu có các biểu hiện nặng như chảy máu (các chấm hay đốm màu đỏ trên da; chảy máu mũi, lợi; nôn ra máu; đi ngoài phân đen; kinh nguyệt ra nhiều/chảy máu âm đạo); nôn liên tục; đau bụng dữ dội; lơ mơ, rối loạn ý thức hoặc co giật; xanh tím, tay và chân lạnh ẩm; khó thở… thì cần phải đưa người bệnh đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra, kịp thời chẩn đoán và điều trị”.

Theo các bác sĩ điều trị, đối với cha mẹ chăm sóc trẻ SXH tại nhà, cách hạ sốt an toàn cho trẻ được các bác sĩ hướng dẫn như sau.

Cách 1: Dùng thuốc hạ sốt với liều tùy vào cân nặng, thể trạng của từng trẻ. Cách 2: Khi trẻ bị sốt, nếu nhiệt độ chưa cao ở mức 38,5 độ, phụ huynh chưa vội cho con uống thuốc mà nên hạ sốt cho con bằng cách cho con uống nhiều nước. Cách 3: Phụ huynh nên cho trẻ tắm trong nước ấm cho đến khi nước nguội về nhiệt độ thường.

Cách 4: Chườm khăn lạnh hoặc túi chườm lạnh lên trán là cách phổ biến nhiều phụ huynh dùng để hạ sốt cho con.

Cũng liên quan đến sốt xuất huyết, đáng báo động là tình trạng thiếu dung dịch cao phân tử chống sốc sốt xuất huyết.

Trong khi số ca mắc SXH vẫn đang tăng mạnh thì Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết, các cơ sở y tế đang gặp khó khăn khi không có dung dịch cao phân tử HES 200.000, Dextran 40 để chống sốc SXH. Cục Quản lý Dược cũng khuyến nghị các bệnh viện nên dự trù mua sắm, ký hợp đồng từ 6 tháng trước khi bắt đầu thời điểm dịch bệnh để có nguồn hàng cung ứng kịp thời.