|
| Ảnh: SCMP |
Viện Khoa học Trung Quốc đã cảnh báo về một “bẫy công nghệ” tiềm ẩn, theo đó các nhà phân tích hàng đầu của Viện kêu gọi chính quyền “mở cửa” để tránh mắc kẹt ở giai đoạn quan trọng cần thiết để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững thông qua đổi mới.
Báo cáo của Viện Khoa học Trung Quốc hồi đầu tháng 12 được đưa ra vào thời điểm nhạy cảm khi Mỹ tăng cường hạn chế công nghệ, trong khi các nhà sản xuất Trung Quốc ngày càng gặp khó khăn trong việc nâng cao chuỗi giá trị.
Báo cáo cho biết: “Các quốc gia phát triển thường gặp khó khăn trong việc nâng cấp công nghiệp và chuyển đổi sang các nước có thu nhập cao vì thiếu những tiến bộ công nghệ sau một quãng thời gian liên tục nhập khẩu công nghệ”.
“Bẫy công nghệ” mô tả một kịch bản trong đó các nước đang phát triển được hưởng lợi từ chuyển giao công nghiệp nhờ lợi thế chi phí thấp, nhưng phải đối mặt với tình trạng trì trệ kinh tế dài hạn khi lợi thế giảm dần và các doanh nghiệp địa phương phải vật lộn để bắt kịp các công nghệ cốt lõi.
Khái niệm này lần đầu tiên được đưa ra bởi Zheng Yongnian, một nhà khoa học chính trị nổi tiếng tại Đại học Trung Quốc Hồng Kông (Thâm Quyến) và nhóm nghiên cứu của ông vào tháng 3, nhưng giờ đây nó đã trở thành mối lo ngại đối với Bắc Kinh.
Trong tuyên bố sau hội nghị công tác kinh tế trung ương tuần trước, các nhà lãnh đạo hàng đầu của Trung Quốc đã cam kết huy động nhiều nguồn lực để phá vỡ sự ngăn chặn công nghệ, ưu tiên đổi mới công nghệ để cải thiện khả năng phục hồi và bảo mật của các chuỗi sản xuất quan trọng, đồng thời xác định các lĩnh vực tăng trưởng trong tương lai, bao gồm các chuyến bay thương mại vào vũ trụ, công nghệ sinh học và trí tuệ nhân tạo.
Tuyên bố nêu rõ: “Cần phải thúc đẩy đổi mới công nghiệp thông qua đổi mới khoa học và công nghệ, đặc biệt là các công nghệ tiên tiến và mang tính đột phá, để tạo ra các ngành công nghiệp mới, mô hình mới và động lực mới”.
Khái niệm “bẫy công nghệ” xuất hiện trong bối cảnh cuộc chiến công nghệ với Mỹ đang leo thang, đa dạng hóa chuỗi cung ứng toàn cầu và nỗ lực của Trung Quốc nhằm chiếm thế thượng phong trong cuộc đua công nghệ toàn cầu nhằm tạo điểm tăng trưởng kinh tế mới.
Theo báo cáo của Viện Khoa học Trung Quốc, giá trị gia tăng sản xuất của Trung Quốc chiếm gần 30% trên toàn cầu, gần bằng tổng giá trị của Hoa Kỳ, Nhật Bản, Đức, Hàn Quốc và Ấn Độ cộng lại.
Trong khi đó, chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển của nước này đứng thứ hai sau Mỹ, trong khi sức mạnh công nghệ của Trung Quốc vẫn đứng thứ ba trên toàn cầu.
Báo cáo cho rằng: “Lĩnh vực sản xuất của Trung Quốc vẫn nằm ở hạ nguồn của chuỗi giá trị toàn cầu và có nguy cơ bị các nước phát triển như Mỹ, Đức và Nhật Bản cản trở ở cấp thấp và trung cấp”.
Ngoài việc tăng cường chi tiêu để giải quyết các điểm nghẽn như chất bán dẫn, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới cũng cần áp dụng chính sách cởi mở hơn và cải cách sâu rộng để đạt được nâng cấp công nghệ, nhà khoa học Zheng tại Đại học Trung Quốc Hồng Kông cho biết.
Trong một báo cáo hồi tháng 7, ông Zheng cho biết Trung Quốc cần có chính sách mở cửa rộng hơn, hoặc thậm chí đơn phương mở cửa với phần còn lại của thế giới ngay cả trong bối cảnh hai nước đang tách rời.
Ông viết: “Trung Quốc cần mở cửa để thu hút nhân tài quốc tế, và nếu không có khả năng thu hút các nhà khoa học châu Âu và Mỹ thì ít nhất nên cố gắng thu hút các nhà khoa học từ Nga, Đông Âu, Ấn Độ và các nước đang phát triển khác”.
Ông Zheng cũng cho biết Bắc Kinh nên mở cửa các phòng thí nghiệm thử nghiệm công nghiệp quốc gia cho nhiều doanh nghiệp tư nhân hơn.
Ông nói thêm rằng Trung Quốc cũng nên cải cách hệ thống doanh nghiệp để các doanh nghiệp nhà nước và các công ty tư nhân lớn có thể chia sẻ nguồn lực nhằm mở rộng chuỗi cung ứng và chuỗi công nghiệp.
Theo SCMP
