Thủ tướng kỳ vọng ứng dụng rộng rãi
Cuối tháng 4/2025, tại Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (Hà Nội), Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì lễ phát động phong trào thi đua toàn quốc với chủ đề: “Cả nước thi đua đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số”. Tham quan gian trưng bày của Tập đoàn Công nghệ CMC, Thủ tướng dành sự quan tâm đến trợ lý ảo AI CLS – sản phẩm ứng dụng AI trong rà soát văn bản pháp luật, do CMC đảm nhận trong khuôn khổ nhiệm vụ quốc gia.
Ông đánh giá cao tiềm năng ứng dụng của sản phẩm này trong quá trình cải cách thủ tục hành chính, tinh giản hóa khối lượng công việc khổng lồ của Chính phủ và Quốc hội, đồng thời đề nghị CMC khẩn trương hoàn thiện để đưa vào sử dụng thực tiễn.
“Đây là sản phẩm giúp tiết kiệm thời gian, công sức trong quá trình rà soát văn bản pháp luật. Tôi kỳ vọng nó sẽ được ứng dụng rộng rãi”, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá.
ĐBQH: Chính sách pháp luật còn cách hiểu chưa thống nhất
Tháng 6/2024, phát biểu tại buổi thảo luận tổ về tình hình kinh tế xã hội và ngân sách trong khuôn khổ kỳ họp Quốc hội thứ 7 của Quốc hội khóa XV, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH chuyên trách tỉnh Điện Biên Lò Thị Luyến cho rằng chính sách pháp luật chúng ta còn có các điểm chưa thống nhất, dẫn đến cách hiểu chưa thực sự thống nhất, khiến cán bộ sợ sai, không dám làm. Đây là vấn đề cần được nhìn nhận để rà soát
"Khi hệ thống pháp luật còn mâu thuẫn, chồng chéo, áp dụng thiếu thống nhất thì hiển nhiên đa số cán bộ công chức phải giữ lấy sự an toàn cho mình trước tiên, không dám quyết, không dám làm, không dám tham mưu khi nhận thức rõ hậu quả rủi ro về mặt pháp lý từ tình trạng trên", ĐB Luyến nói khi đó.
Ý kiến của ĐB Luyến về việc cần rà soát, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật nhận được sự đồng tình của không chỉ các đại biểu tham gia buổi thảo luận tại tổ, mà cũng là nội dung được nhiều lần được nêu, bàn luận tại nghị trường quốc hội.
Giải pháp "Make in Việt Nam" phát hiện chồng chéo chính xác 85%
Cuối năm 2023, Bộ Thông tin và Truyền thông và Tập đoàn Công nghệ CMC đã triển khai nghiên cứu phát triển và thử nghiệm trợ lý ảo rà soát văn bản quy phạm pháp luật CLS (CMC Legislation System). Đây là sản phẩm Make in Vietnam đầu tiên trong lĩnh vực rà soát văn bản pháp luật, do Viện nghiên cứu ứng dụng công nghệ CMC ATI.
Trao đổi với VietTimes, TS Đặng Minh Tuấn, Viện trưởng Viện nghiên cứu ứng dụng công nghệ CMC ATI cho biết Trợ lý ảo AI CLS được phát triển với nhiều tính năng tiên tiến dựa trên công nghệ AI. CLS đã cập nhật phiên bản 2.0, có thể đáp ứng đến 80% yêu cầu, với khả năng chuyển đổi dữ liệu số với độ chính xác 95%; đối chiếu văn bản, điều khoản với độ chính xác 90%; phát hiện chồng chéo, mâu thuẫn trong văn bản với độ chính xác 85%...
Phần mềm hỗ trợ cán bộ tư pháp đơn giản hóa quá trình rà soát và đánh giá văn bản pháp luật, bao gồm nhận diện ký tự quang học (OCR), đối chiếu văn bản, đối chiếu điều khoản, phát hiện mâu thuẫn, và rà soát các sửa đổi và bổ sung.
Ngoài ra, CLS còn tích hợp chức năng Chatbot giải đáp thắc mắc có thể phát sinh trong quá trình đánh giá, tăng hiệu suất và độ chính xác cao hơn cho cả cán bộ tư pháp và các tổ chức pháp luật.
Rà soát hàng trăm nghìn văn bản pháp luật chính xác
Theo Viện trưởng ATI Đặng Minh Tuấn, sự chồng chéo trong văn bản pháp luật Việt Nam không thể nhận diện bằng từ khóa, vì ngữ nghĩa tiếng Việt rất phức tạp. Do đó, hệ thống tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích và phát hiện các điểm mâu thuẫn, chồng chéo. CLS còn ứng dụng công nghệ dữ liệu lớn (Big data), xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) và mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), có khả năng rà soát hàng trăm nghìn văn bản quy phạm pháp luật một cách nhanh chóng và chính xác.
Giải pháp này góp phần hiện đại hóa hoạt động lập pháp, hành pháp, tăng tính minh bạch, thống nhất và đồng bộ của hệ thống pháp luật. Đồng thời hỗ trợ các cơ quan nhà nước trong công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế, tự động phát hiện, phân tích và đề xuất giải pháp cho các mâu thuẫn, chồng chéo trong hệ thống văn bản pháp luật.
Hệ thống sau khi được kiểm tra nghiêm ngặt về giao diện và tốc độ từ các kỹ sư kiểm thử được gửi đến các Bộ ban ngành có chuyên môn thẩm định kết quả.
Trong đó, khả năng phát hiện mâu thuẫn thẩm quyền về hình thức đạt 100%, khả năng kiểm tra hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật đạt 100%; khả năng tìm kiếm các văn bản, điều, khoản, điểm liên quan đến nội dung đầu vào đạt 92%.
Về tính năng đối chiếu văn bản, dựa vào bài toán đặt ra đối với việc đối chiếu văn bản pháp luật, CMC ATI đã phần nào xây dựng được mô hình giải quyết bài toán trích xuất toàn bộ cơ sở pháp lý và các văn bản có độ tương đồng cao về mặt ngữ nghĩa của một văn bản bất kỳ được lấy ra từ hệ thống pháp luật Việt Nam.
Cùng với đó, CMC đã xây dựng được một số các mô hình giải quyết bài toán rà soát, tìm kiếm các văn bản được sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ, đình chỉ việc thi hành, ngưng hiệu lực với mục tiêu được thiết lập và từ đó giúp cho người làm rà soát luật và lập pháp có thể dễ dàng tra cứu các văn bản đáp ứng yêu cầu phân tích của người sử dụng.
Hệ thống còn xây dựng mô hình trí tuệ nhân tạo rà soát sự mâu thuẫn về thời gian hiệu lực đối với toàn bộ văn bản pháp luật trong kho cơ sở dữ liệu. CMC đã xây dựng được sơ bộ mô hình cho bài toán mâu thuẫn về thời gian hiệu lực và phần nào áp dụng cho hệ thống pháp luật Việt Nam để đánh giá độ chính xác, mở ra hướng đi phát triển về sau.
Điểm đặc biệt của CLS là việc ứng dụng Chatbot AI, CMC đã xây dựng mô hình ngôn ngữ lớn tương tự như chat GPT cho lĩnh vực luật pháp dựa trên cơ sở dữ liệu đã có. Mô hình này có khả năng hỗ trợ người sử dụng trong nhiều tác vụ khác nhau của quá trình rà soát văn bản pháp luật.
Ngoài cung cấp thông tin và giải đáp thắc mắc về các chủ đề liên quan đến lĩnh vực luật pháp, hệ thống còn tư vấn, đưa ra lời khuyên cho người dùng trả lời các câu hỏi về tính mâu thuẫn theo các tiêu chí đã được thiết lập ở trên dựa vào kiến thức và kinh nghiệm mà mô hình này đã học được.
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi cho biết trợ lý ảo rà soát văn bản quy phạm pháp luật đã được kết nối, khai thác dữ liệu trực tiếp từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật với trên 129.000 văn bản. Trong đó có hơn 39.000 văn bản cấp Trung ương và 90.000 văn bản cấp địa phương, gồm cả văn bản quy phạm pháp luật đang còn hiệu lực và văn bản mới hết hiệu lực. Hệ thống đã phát triển được một số chức năng hỗ trợ hoạt động cơ bản của công tác kiểm tra, rà soát văn bản pháp luật.
Kết quả thử nghiệm, đánh giá nội bộ tại Bộ Tư pháp cho thấy CLS đáp ứng yêu cầu hỗ trợ cho công tác kiểm tra, rà soát văn bản pháp luật, đặc biệt là 2 chức năng cốt lõi là tìm kiếm và đối chiếu. Mặc dù hệ thống CLS vẫn cần tiếp tục nghiên cứu điều chỉnh, bổ sung thêm dữ liệu để đáp ứng nhu cầu nhưng kết quả này cho thấy tiềm năng ứng dụng trí tuệ nhân tạo cho công tác rà soát và xây dựng văn bản pháp luật.
Tiềm năng sáng tạo không giới hạn của doanh nghiệp công nghệ Việt
Theo phân tích của đại diện Tập đoàn Công nghệ CMC, việc giải quyết bài toán xác định mâu thuẫn và chồng chéo pháp luật không chỉ đóng góp vào hệ thống pháp lý mà còn tạo ra nhiều tác động tích cực đến các mục tiêu kinh tế - xã hội.
Quá trình này thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp công nghệ pháp lý, đường cho sự phát triển của ngành Legal Tech, tạo ra các sản phẩm và dịch vụ pháp lý tiên tiến như phần mềm phát hiện xung đột pháp lý, nền tảng pháp lý tích hợp Al, và cơ sở dữ liệu pháp luật trực tuyến thông minh.
Hơn nữa, lĩnh vực pháp lý được tinh gọn, minh bạch và ít chồng chéo còn tạo thuận lợi cho các ngành liên quan như tài chính, bất động sản, công nghệ và năng lượng, vì các doanh nghiệp trong những lĩnh vực này có thể hoạt động trong một khung pháp lý ổn định và nhất quán hơn.
CLS là minh chứng cho tiềm năng sáng tạo không giới hạn của các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam. Với sự ủng hộ từ Chính phủ, các cơ quan nhà nước, và toàn xã hội, sản phẩm này sẽ không chỉ góp phần hiện đại hóa hệ thống pháp luật mà còn nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ công nghệ số thế giới.
