Vì sao trẻ phải dùng thiết bị an toàn?
Theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, từ ngày 1/1/2026, khi chở trẻ em dưới 10 tuổi và có chiều cao dưới 1,35 mét trên ô tô, tài xế không được để trẻ ngồi cùng hàng ghế với người lái (trừ trường hợp xe chỉ có một hàng ghế). Đồng thời, người lái xe phải sử dụng hoặc hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ em.
Điều 6 Nghị định 168/2024 quy định, hành vi vi phạm sẽ bị xử phạt từ 800.000 đồng đến 1 triệu đồng. Quy định mới này đang thu hút sự quan tâm lớn của dư luận, nhiều phụ huynh băn khoăn không biết nên chọn loại ghế nào cho phù hợp và đúng quy chuẩn.
Giải đáp những thắc mắc trên, trưa 18/11, trao đổi với VietTimes, đại diện Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) nhấn mạnh quy định trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35 mét phải sử dụng thiết bị an toàn phù hợp là để đảm bảo sức khỏe, tính mạng cho chính con em của các lái xe, các bậc phụ huynh. Đây là việc hết sức cần thiết và đã được nghiên cứu từ trước.
Theo đại diện Cục Cảnh sát giao thông, việc sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô là cần thiết, giống như việc đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy. Người dân có thể lựa chọn đai, ghế hoặc đệm trẻ em trên ô tô phù hợp với điều kiện của gia đình và phương tiện. Các thiết bị này đều có ý nghĩa phòng ngừa, bảo vệ tính mạng trẻ khi xảy ra sự cố.
Cũng theo Cục CSGT, việc khuyến cáo người dân trang bị ghế trẻ em không phải mới bắt đầu gần đây, mà đã triển khai nhiều năm và đã được nhiều tài xế chủ động thực hiện. Quy định mới nhằm phù hợp với luật pháp quốc tế, Công ước Viên và khuyến cáo của Liên hợp quốc về an toàn giao thông, bảo vệ nhóm đối tượng yếu thế – trẻ em.
"Trẻ em không thể tự bảo vệ mình mà cần có bố mẹ, người lớn. Khi mà bố mẹ không có ý thức để tự bảo vệ con mình thì sẽ cần tới luật pháp", đại diện Cục Cảnh sát giao thông nói.
Cục Cảnh sát giao thông cho hay các quy định, quy chuẩn về thiết bị an toàn ghế trẻ em đã có theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 123:2024/BGTVT.
Vì sao trẻ dưới 10 tuổi và cao dưới 1,35 m bắt buộc phải dùng thiết bị an toàn? Đại diện Cục Cảnh sát đưa ra 3 lý do chính:
Thứ nhất, khi trẻ dưới 1,35 mét, việc sử dụng dây đai an toàn theo xe sẽ không đảm bảo an toàn khi có va chạm xảy ra, bởi với chiều cao đó của trẻ, dây đai an toàn chỉ kéo tới phần đầu, cổ không phù hợp với trẻ, không đảm bảo độ an toàn của dây với trẻ.
Thứ hai về độ tuổi, tầm trên 10 tuổi là độ tuổi mà bố mẹ, người lớn nói mà trẻ có thể nghe lời, tiếp thu. Còn độ tuổi dưới 10 là tầm tuổi trẻ còn đang nghịch ngợm, cần sự giám sát của người lớn.
Thứ ba, đã có rất nhiều nghiên cứu theo quy chuẩn quốc tế được đưa ra, sau đó cơ quan chức năng mới áp dụng vào luật và việc này rất thực tế. Nhiều khi người dân nghĩ rằng ôm trẻ vào lòng là an toàn, nhưng không phải thế. Khi xảy ra va chạm, đứa trẻ có thể bị văng ra, gây chấn thương. Hay chỉ cần tài xế phanh gấp, đứa trẻ cũng có thể bị dúi người ra phía trước gây nguy hiểm.
Thiết bị an toàn cho trẻ em gồm những gì?
Theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 123:2024/BGTVT, thiết bị an toàn cho trẻ em là thiết bị giúp bảo vệ trẻ khi ngồi hoặc nằm trên ô tô, được thiết kế để giảm chấn thương trong trường hợp va chạm hoặc giảm tốc đột ngột.
Thiết bị an toàn cho trẻ em gồm hai nhóm chính:
Hệ thống ghế trẻ em CRS là tổ hợp các bộ phận bao gồm ghế, dây đai, khóa an toàn, thiết bị điều chỉnh và các phụ kiện khác như nôi, tấm chắn va chạm; có khả năng lắp đặt chắc chắn lên ô tô.
Hệ thống ghế trẻ em nâng cao ECRS (Enhanced Child Restraint System) gồm:
Hệ thống ghế trẻ em tích hợp ISOFIX toàn diện (Integral Universal ISOFIX Child Restraint Systems-i-Size).
Hệ thống ghế trẻ em tích hợp ISOFIX "dành cho xe đặc biệt" (Integral "Specific vehicle ISOFIX" Child Restraint Systems).
Quy chuẩn cũng yêu cầu thiết bị phải phù hợp để lắp trên ô tô, không có cạnh sắc, không gây hư hại ghế xe và các bộ phận quan trọng không thể tự ý tháo rời nếu không có dụng cụ chuyên dụng nhằm tránh lắp sai hoặc sử dụng không đúng cách.
Chuyên gia khuyến cáo thiết bị an toàn cho trẻ từ 1–10 tuổi
Thông tin trên trang Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, PGS.TS Phạm Việt Cường Giám đốc trung tâm Nghiên cứu chính sách và Phòng chống chấn thương, Trường Đại học Y tế Công Cộng cho biết thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ô tô có thể bao gồm một số loại cụ thể: Nôi trẻ em sơ sinh (thường < 2 tuổi); ghế trẻ em nhỏ (cho trẻ từ 2-6 tuổi); và các loại ghế nâng và đệm nâng (cho trẻ từ 6-10 tuổi).
Mỗi loại thiết bị có thể dùng cho trẻ ở những mức tuổi khác nhau: Với trẻ em dưới 2 tuổi: lời khuyên nên dùng nôi được thiết kế hướng về phía sau xe. Điều này được khuyến cáo dựa trên nguyên tắc khi có lực tác động từ phía trước thì lực va chạm sẽ bố trí dàn đều trên toàn bộ phần lưng của trẻ, qua đó giảm tối đa tác động, điều này đặc biệt có ý nghĩa quan trọng với trẻ nhỏ, khi cơ thể còn yếu và dễ bị tổn thương.
Với trẻ sơ sinh (dưới 2 tuổi), dùng ghế nôi hướng về phía sau xe giảm rủi ro tử vong hoặc chấn thương nặng tới 90% (so với trẻ không có thiết bị an toàn) . Việc đặt nôi hướng về sau xe cũng giảm rủi ro gặp chấn thương nặng/tử vong xuống 5 lần so với đặt hướng về phía trước.
Với trẻ em từ 2-6 tuổi: Dùng ghế cho trẻ em, đây là loại phổ biến nhất, do đây là lứa tuổi mà trẻ em bắt đầu đi lại tích cực cùng với gia đình.
Khi trẻ lớn khoảng từ 6-8 tuổi và ghế trẻ em có thể trở nên chật chội, trẻ có thể chuyển sang ghế nâng.
Giai đoạn cuối: 8-10 tuổi, khi cơ thể trẻ tăng trưởng nhanh, trẻ có thể chuyển sang đệm nâng.
Trong thực tế, có những thiết bị tích hợp cả 4 tính năng trên, bởi vậy có thể dùng cho trẻ từ 1-10 tuổi.
Khuyến cáo của Cơ quan Quản lý An toàn giao thông đường bộ Hoa Kỳ (NHTSA) là nhóm trẻ em vẫn nên tiếp tục sử dụng ghế nâng hoặc đệm nâng thậm chí cho đến khi cao ít nhất 145cm.
