"Bùng nổ" sau nhiều năm lặng sóng
Thống kê cho thấy, kể từ đầu tháng 9, hàng loạt kế hoạch chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO), hoặc tăng vốn quy mô hàng nghìn tỷ đồng được công bố. Phần lớn các kế hoạch phát hành cổ phiếu tập trung ở 3 nhóm ngành chính: bất động sản, chứng khoán và ngân hàng. Đây đều là các lĩnh vực có nhu cầu vốn lớn, chịu áp lực triển khai nhanh để đón đầu cơ hội thị trường trong giai đoạn phục hồi.
Với nhóm bất động sản, một số cái tên đáng chú ý trong nhóm này có thể kể đến như Becamex IJC (HoSE: IJC) và Nam Long (HoSE: NLG) triển khai phát hành thêm cổ phiếu để huy động hơn 2.500 tỷ. Đây đều là số vốn huy động lớn kỷ lục mà các công ty này huy động trong 3 năm qua.
Bên cạnh đó có không ít doanh nghiệp lớn cũng đã lên kế hoạch như Tổng công ty cổ phần Đầu tư Phát triển Xây dựng (HoSE: DIG) vừa khởi động lại kế hoạch chào bán cũng dự kiến thu về 1.800 tỷ, tương tự là Đất Xanh (HoSE: DXG) cũng dự thu hơn 1700 tỷ đồng dự kiến ngay trong tháng 9 hoặc đầu tháng 10.
Ở nhóm công ty chứng khoán, nhu cầu cấp vốn nhanh trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Xu hướng uptrend rõ rệt của thị trường chứng khoán đã thúc đẩy nhà đầu tư gia tăng sử dụng đòn bẩy (margin) nhằm tối ưu hoá lợi nhuận, buộc các công ty phải mở rộng quy mô vốn để giữ thị phần.
Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp trong ngành cũng đang chuẩn bị sẵn nền tảng tài chính để đón đầu kỳ vọng nâng hạng thị trường và đưa vào vận hành hệ thống KRX trong năm 2026 - yếu tố có thể làm gia tăng đáng kể quy mô giao dịch.
Một số công ty đã công bố kế hoạch tăng vốn như Chứng khoán Tiên Phong (HoSE: ORS) chào bán dự thu 3.600 tỷ đồng, hay VPBankS cũng dự kiến IPO, nâng vốn từ 15.000 tỷ đồng đồng lên 18.750 tỷ đồng. Đây đều là các công ty hiếm khi có kế hoạch phát hành, tuy nhiên lần này huy động vốn với quy mô hàng nghìn tỷ đồng.
Với nhóm ngân hàng, động lực phát hành đến từ yêu cầu nâng cao hệ số an toàn vốn (CAR), tuân thủ chuẩn Basel III và gia tăng nội lực để hỗ trợ tăng trưởng tín dụng. Trong bối cảnh lãi suất đầu vào tăng chậm và áp lực từ giới hạn room tín dụng, nhiều ngân hàng chọn phương án phát hành cổ phiếu để bổ sung vốn tự có, từ đó tạo dư địa mở rộng hoạt động cho vay.
Chẳng hạn Ngân hàng TMCP Việt Á (VietABank, HoSE: VAB) là một trong số ngân hàng đã công bố kế hoạch tăng vốn đợt 2 trong năm 2025, thêm 3.131 tỷ đồng.
Hoạt động huy động vốn gặp "thiên thời, địa lợi"
Trao đổi với VietTimes, ông Trương Đắc Nguyên – Giám đốc đầu tư Công ty CP Blue Horizon, đánh giá làn sóng chào bán cổ phiếu của doanh nghiệp quay trở lại không phải là diễn biến bất ngờ, mà là kết quả của quá trình "nén lại" trong suốt giai đoạn thị trường khó khăn trước đó.
Nhiều doanh nghiệp đã lên kế hoạch tăng vốn từ 2024 nhưng tới cuối năm buộc phải hoãn lại hoặc hủy phương án do điều kiện thị trường chưa thuận lợi, các cổ đông phản đối. Khi tâm lý thị trường phục hồi, các yếu tố "thiên thời, địa lợi" trở lại ý định phát hành lập tức được kích hoạt trở lại.
Thứ nhất, thanh khoản thị trường hiện đang ở mức rất cao dao động quanh ngưỡng 2-3 tỷ USD/phiên và giá cổ phiếu của các doanh nghiệp đều đã "leo đỉnh" tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp triển khai các phương án huy động vốn.
Trong bối cảnh dòng tiền đang sẵn sàng, cơ hội để thuyết phục nhà đầu tư tham gia các đợt phát hành, đặc biệt là chào bán riêng lẻ hoặc tăng vốn trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.
Thứ hai là vấn đề nhu cầu nội tại của doanh nghiệp vẫn còn nguyên vẹn. Với các ngành như bất động sản, ngân hàng, chứng khoán thì việc bổ sung vốn là yếu tố then chốt để triển khai dự án, mở rộng hoạt động, hoặc đáp ứng các chuẩn mực an toàn vốn. Khi thị trường mở ra cơ hội kinh doanh năm 2026, doanh nghiệp buộc phải hành động nhanh để không bỏ lỡ thời điểm thuận lợi.
Thứ ba, các kênh huy động thay thế như tín dụng ngân hàng hay trái phiếu doanh nghiệp hiện đang gặp hạn chế.
Hệ số đòn bẩy tài chính (D/E), chỉ tiêu an toàn tín dụng, và quy định kiểm soát phát hành trái phiếu trở nên chặt chẽ hơn, khiến cho việc huy động vốn qua cổ phiếu trở thành giải pháp khả thi và bền vững hơn trong trung dài hạn. Việc tăng vốn chủ sở hữu không chỉ giúp cải thiện cấu trúc tài chính mà còn tạo dư địa để mở rộng quy mô hoạt động trong tương lai.
Đừng thấy đỏ mà tưởng chín
Trước "con sóng" mới của thị trường chứng khoán, nhà đầu tư sẽ có nhiều cơ hội; song, ông Trương Đắc Nguyên cũng lưu ý việc phát hành cổ phiếu "là con dao hai lưỡi".
Nếu doanh nghiệp sử dụng nguồn vốn huy động đúng mục đích và hiệu quả, giá trị doanh nghiệp sẽ tăng lên trong trung dài hạn, bù đắp được tác động pha loãng cổ phiếu.
Đồng thời trong ngắn hạn, nếu quá trình sử dụng vốn doanh nghiệp minh bạch và công bố rõ ràng các dự án thì thị trường chứng khoán cũng sẽ không vì sự pha loãng hay suy yếu một số chỉ số tài chính mà bán tháo cổ phiếu, có thể còn tiếp tục tăng giá nhiều.
"Tuy nhiên, nhà đầu tư hoàn toàn có lý do để thận trọng. Bởi họ phải bỏ thêm tiền cho doanh nghiệp và tác động pha loãng cổ phiếu là rõ ràng, đặc biệt với những doanh nghiệp có kế hoạch phát hành lớn so với vốn hóa hiện tại. Cổ đông cần đánh giá kỹ cấu trúc phát hành gồm tỷ lệ phát hành bao nhiêu, mức giá phát hành ra sao, và đối tượng mua là ai", ông Nguyên phân tích.
Ông cũng lưu ý thêm không loại trừ khả năng doanh nghiệp tận dụng thông tin phát hành để làm giá cổ phiếu. Một số trường hợp trong quá khứ đã từng chứng kiến doanh nghiệp đưa ra thông tin tích cực về mục tiêu sử dụng vốn nhưng thực tế triển khai không hiệu quả hoặc không minh bạch. Những doanh nghiệp này thường có lịch sử lợi nhuận không ổn định, chất lượng báo cáo tài chính thấp, hoặc từng bị cảnh báo về minh bạch thông tin.
"Lời khuyên cho nhà đầu tư là hãy nhập vai như một "Shark" (trong Shark Tank) đang được mời gọi góp vốn. Trước lời đề nghị mua cổ phiếu chào bán thì cần đặt câu hỏi: doanh nghiệp cần vốn để làm gì? Họ có kế hoạch gì? Nguồn lực hiện tại có đủ triển khai kế hoạch không? Và doanh nghiệp có lịch sử sử dụng vốn hiệu quả hay chưa? Chỉ nên đồng hành với những doanh nghiệp minh bạch, sử dụng vốn đúng mục đích và có chiến lược tăng trưởng rõ ràng", ông Trương Đắc Nguyên khuyến nghị.
Nở rộ sàn giao dịch tài sản số: Cuộc chơi "ít nhưng mạnh" của các ông lớn tài chính
Thị trường chứng khoán đón loạt IPO "bom tấn", nhà đầu tư nên làm gì?
