Sáng 28/11, Bộ Y tế tổ chức hội thảo lấy ý kiến về dự thảo Thông tư ban hành Danh mục thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ, chất đánh dấu và việc thanh toán khí y tế sử dụng trong khám, chữa bệnh (KCB) bảo hiểm y tế (BHYT).
Chi phí thuốc chiếm hơn 30% tổng chi quỹ BHYT
Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Vũ Mạnh Hà nhấn mạnh: Những năm qua, thuốc luôn chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng chi BHYT khi năm 2022 là trên 40,01 nghìn tỷ đồng (33,41%), năm 2023 là 45.841 nghìn tỷ đồng (32,82%) và năm 2024 lên đến 50.784 nghìn tỷ đồng (31,22%).
Năm 2024, tổng chi KCB BHYT gần 150 nghìn tỷ đồng, trong đó thuốc chiếm khoảng 30%. Cả nước có khoảng 40 triệu người khám BHYT thường xuyên với 186 triệu lượt, song người dân vẫn phải tự chi trả tới 40% chi phí y tế. Trung bình mỗi người đi khám BHYT 4,5 lần/năm.
Theo Thứ trưởng Vũ Mạnh Hà, việc lựa chọn thuốc hợp lý, bảo đảm hiệu quả, an toàn và phù hợp điều trị sẽ giúp sử dụng hiệu quả quỹ BHYT, đồng thời giảm gánh nặng chi tiền túi của người dân.
Hiện việc thanh toán thuốc BHYT với 1.037 hoạt chất thuộc 27 nhóm lớn và 59 thuốc phóng xạ, chất đánh dấu. Tuy nhiên, danh mục này trong nhiều năm hầu như chưa được cập nhật, không theo kịp thực tiễn điều trị và sự phát triển của y học.
Bổ sung 76 thuốc mới, mở rộng quyền cho tuyến xã
Từ năm 2023, Bộ Y tế đã rà soát, cập nhật danh mục mới dựa trên các nguyên tắc tập trung bổ sung thuốc mới, điều chỉnh tỷ lệ thanh toán, loại bỏ thuốc không còn lưu hành hoặc không đáp ứng tiêu chí an toàn – hiệu quả.
Một điểm nhấn quan trọng là mở rộng danh mục thuốc cho trạm y tế xã, nhằm thực hiện chủ trương củng cố y tế cơ sở. Khi được trang bị đầy đủ thuốc thiết yếu và một số thuốc chuyên khoa phù hợp, trạm y tế xã sẽ trở thành cửa ngõ chăm sóc sức khỏe hiệu quả, giúp người dân điều trị sớm, giảm tình trạng vượt tuyến không cần thiết.
Bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ BHYT, cho biết Bộ Y tế đã nhận 14 đề xuất giảm giá thuốc từ doanh nghiệp, với mức giảm dự kiến 6–60%. Đây được xem là tín hiệu tích cực, thể hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp và phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam.
Bà nhấn mạnh việc đưa thuốc mới vào danh mục không chỉ giúp người dân tiếp cận các phương pháp điều trị tiên tiến mà còn giảm mạnh chi phí điều trị, đặc biệt với các thuốc trước đây chỉ có trong chương trình hỗ trợ bệnh nhân.
Quỹ BHYT tăng chi 2.600 tỷ, vẫn tiết kiệm 1.000 tỷ đồng
Theo tính toán, nếu 76 thuốc mới được bổ sung, nhiều bệnh nhân sẽ được hưởng lợi rõ rệt: Giảm chi phí tiền túi, tiếp cận điều trị sớm hơn và giảm chi phí phát sinh khi phải lên tuyến trên. Chi phí trung bình cho một đợt điều trị ở tuyến trung ương khoảng hơn 4 triệu đồng, trong khi tại tuyến cơ bản chỉ hơn 2 triệu đồng; điều trị ngoại trú ở tuyến xã thậm chí chỉ khoảng 300.000 – 500.000 đồng. Khi thuốc được cung ứng đầy đủ ở tuyến cơ sở, người bệnh sẽ điều trị ngay nơi cư trú, tiết kiệm cả chi phí y tế lẫn chi phí xã hội.
Về phía cơ sở KCB, danh mục thuốc được cập nhật sẽ giúp các bác sĩ có thêm lựa chọn điều trị, khắc phục tình trạng vướng mắc về phân tuyến, từ đó nâng cao chất lượng chuyên môn và sự hài lòng của người bệnh.
Đối với quỹ BHYT, Bộ Y tế đã đánh giá tác động chi tiết. Dự kiến, quỹ sẽ tăng chi khoảng 2.600 tỷ đồng/năm do mở rộng danh mục và bổ sung thuốc mới. Tuy nhiên, nhờ hiệu quả điều trị cao hơn, hạn chế lạm dụng và chuyển dịch sử dụng sang các thuốc phù hợp, quỹ có thể tiết kiệm khoảng 1.000 tỷ đồng. Bộ Y tế cũng tính đến các nguồn lực bổ sung cho quỹ, bao gồm đề xuất điều chỉnh chính sách tài chính y tế và huy động từ các chương trình xã hội hóa, quỹ phòng bệnh.
Bộ Y tế cũng đề xuất đưa 130 thuốc ra khỏi danh mục vì hầu hết đã ngừng lưu hành và không còn được BHYT thanh toán. Việc loại bỏ này giúp quỹ BHYT tiết kiệm 3.343 tỷ đồng trong năm tới và người bệnh đồng chi trả tiết kiệm thêm 82,6 tỷ đồng.
Thứ trưởng Vũ Mạnh Hà khẳng định việc cập nhật danh mục lần này tuân thủ nguyên tắc khoa học, minh bạch, dựa trên bằng chứng và đánh giá tác động thực tiễn. Mục tiêu cao nhất là bảo đảm người dân được tiếp cận thuốc chất lượng, hiệu quả, phù hợp cơ cấu bệnh tật; đồng thời bảo đảm tính bền vững của quỹ BHYT.