Tỷ lệ nhiễm COVID-19 ở thành phố phía tây của tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc chỉ là 6 /100.000, trong khi tỷ lệ nhiễm ở các khu vực khác của tỉnh cao gấp 2-20 lần ở Ân Thi. Con số này khiến các nhà khoa học bối rối, họ đang tìm kiếm manh mối về việc "tại sao virus SARS-CoV-2 lại bỏ qua vùng Ân Thi" cho đến khi ai đó đưa ra giả thuyết rằng câu trả lời có thể nằm ở... lòng đất của thành phố này.
Một nghiên cứu mới được các nhà khoa học Trung Quốc công bố trong tuần này ủng hộ giả thuyết trên, nói rằng “hàm lượng selen trong cơ thể con người có thể góp phần chống oxy hóa, chống viêm và tăng cường miễn dịch trước sự tấn công của COVID-19".
Thành phố Ân Thi là nơi có trữ lượng Selen lớn nhất thế giới - nguyên tố vi lượng phi kim nằm ngay bên cạnh thạch tín trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học. Hàm lượng selen trong tự nhiên tại Ân Thi cao đến mức quá nhiều selen sẽ khiến một số cư dân địa phương bị rụng tóc hoặc móng tay. Tuy nhiên, theo một nhóm nghiên cứu do Giáo sư Ma Jin đứng đầu từ Phòng thí nghiệm Trọng điểm Nhà nước về Tiêu chuẩn Môi trường và Đánh giá Rủi ro của Học viện Khoa học Môi trường Trung Quốc, "lượng Selen tương đối cao trong chế độ ăn uống ở những khu vực dầy Selen có thể tăng cường khả năng miễn dịch của con người và góp phần chống virus SARS-CoV-2". Báo cáo của nhóm nghiên cứu đã được xuất bản trên tạp chí Nghiên cứ Môi trường hôm 7/3 vừa qua.
Các dữ liệu từ các thành phố trên khắp các tỉnh Hồ Bắc do ông Ma và các đồng nghiệp thu thập được cho thấy dường như tỉ lệ lây nhiễm COVID-19 tỉ lệ nghịch với lượng Selen tích trữ: Ở những nơi có lượng selen thấp, tỷ lệ lây nhiễm tăng cao. Ví dụ, hai thành phố Tô Châu và Hiểu Cầm là hai nơi thiếu selen trầm trọng, ngoài Vũ Hán, tỷ lệ mắc ca dương tính với SARS-CoV-2 là cao nhất, và là nơi đầu tiên ghi nhận các trường hợp nhiễm bệnh. Các nhà nghiên cứu tin rằng nguyên tố phi kim loại này có thể đóng một "vai trò quan trọng" trong phản ứng miễn dịch của con người với SARS-CoV-2 thông qua nhiều cơ chế khác nhau.
Đã có báo cáo về những hiện tượng tương tự ở những nơi khác
Theo kết quả của một nghiên cứu được công bố vào tháng 6 năm 2020 bởi một nhóm các nhà khoa học do giáo sư y học dinh dưỡng người Anh Margaret Rayman đứng đầu, số người hồi phục sau COVID-19 tỷ lệ thuận với nồng độ selen được giải phóng. Tại Đức, một nghiên cứu của Bệnh viện Đại học Heidelberg cho thấy bệnh nhân mắc COVID-19 có mức Selen thấp hơn trong cơ thể có nguy cơ tử vong cao hơn.
Chính phủ Trung Quốc cho biết Hắc Long Giang là tỉnh có trữ lượng selen thấp nhất ở Đông Bắc Trung Quốc và cũng là nơi có tỷ lệ tử vong cao nhất cả nước, ở mức 2,6%, cao gấp 4 lần mức trung bình của các tỉnh khác (ngoại trừ Hồ Bắc - trung tâm dịch đầu tiên). theo dữ liệu của chính phủ Trung Quốc.
Chưa đủ bằng chứng để đưa ra kết luận?
Li Jianke, giáo sư khoa học dinh dưỡng tại Đại học Sư phạm Thiểm Tây, nói rằng phát hiện này đã gây ra một số "cuộc thảo luận sôi nổi", nhưng cộng đồng nghiên cứu chính thống vẫn thận trọng về kết quả này. Ông Li, người không tham gia nghiên cứu nói trên, cho biết: "Chúng tôi vẫn cần thêm bằng chứng đáng tin cậy. Cho đến nay, không có dữ liệu từ các thí nghiệm được kiểm soát để chứng minh rằng thực sự có mối liên hệ giữa selen và nguy cơ nhiễm COVID-19".
Theo ông, các nhà khoa học cần tiến hành thêm nhiều nghiên cứu trong lĩnh vực dịch tễ học, trong đó những người tình nguyện sẽ được bổ sung thêm selen, so với những người không được bổ sung selen. Ông Li nói thêm "Nếu không tiến hành nghiên cứu như vậy, thì ta sẽ không xác định được một số yếu tố khác bị nhầm với Selen". Ông Li cũng cho rằng nhân khẩu học là một trong những yếu tố dễ bị "đánh đồng".
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng selen có thể có tác dụng tích cực trong việc ngăn ngừa hoặc điều trị một số loại virus (bao gồm HIV, Ebola và cúm theo mùa), nhưng cách thức hoạt động của nó vẫn còn là một bí ẩn. Một số vấn đề sức khỏe không do virus, chẳng hạn như ảnh hưởng của bệnh tim và ung thư hoặc lão hóa, cũng được cho là có liên quan đến selen. Theo một số nghiên cứu, những bệnh nhân mắc một số loại ung thư cũng có ít selen trong cơ thể hơn những người khỏe mạnh. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu theo dõi tác động của việc bổ sung selen trên quy mô dân số vẫn chưa tìm thấy mối liên hệ chặt chẽ.
Các nghiên cứu ở cấp độ phân tử đã chỉ ra rằng nguyên tố này tham gia vào nhiều quá trình quan trọng của tế bào, chẳng hạn như sửa chữa DNA, nhưng quá nhiều selen cũng có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm cả tổn thương não. Vì lí do trên, ông Li không khuyến khích người dân tự ý bổ sung Selen, mà cần có sự tư vấn và giám sát của bác sĩ.
Theo SCMP
