Phim tài liệu hé lộ cuộc chiến điện từ Mỹ - Trung trên biển

Tàu trinh sát Type 815A của Trung Quốc vừa áp sát, Mỹ ra lệnh “ngắt mạng”

Giữa tháng 11, một đoạn phim từ bộ phim tài liệu “Marines” của quân đội Mỹ bất ngờ được lan truyền: tại một vùng biển ở Tây Thái Bình Dương, tàu thuộc Lực lượng Viễn chinh số 31 của Mỹ chạm trán tàu trinh sát điện tử Type 815A của Trung Quốc. Gần như ngay lập tức, toàn tàu Mỹ nhận lệnh: tắt toàn bộ điện thoại, Bluetooth, bước vào “trạng thái im lặng điện từ”.

Đây là một mệnh lệnh ứng phó khẩn cấp thực thụ: không phải vì bị radar chiếu xạ, không phải do cảnh báo tên lửa, mà chỉ vì phía đối diện là một con tàu “hấp thụ thông tin” không mang vũ khí, không bật radar chủ động, nhưng lại đủ khiến Lầu Năm Góc coi như tình huống nguy cấp.

Vì sao tàu Mỹ phải ngắt mạng khi tàu Type 815A Trung Quốc áp sát?

Tàu trinh sát điện tử 815A không phải bí mật. Từ khi con tàu đầu tiên mang tên “Thiên Thù Tinh” (số 797) được biên chế cuối năm 2017, đến nay Trung Quốc đã có ít nhất 8 tàu loại này. Đặc điểm dễ nhận biết: phía trước và sau tàu đều có hai vòm ăng-ten trắng khổng lồ đường kính hơn 4 mét - nhìn như “pháo đài radar”, nhưng thực ra là hệ thống trinh sát thu thập tín hiệu điện tử bao trùm các tần số cao, siêu cao, sóng ngắn và cả thông tin vệ tinh.

Hệ thống tình báo điện tử của Type 815A có thể thu tín hiệu vô tuyến, radar, dữ liệu chiến thuật; thậm chí thu cả tín hiệu tần số dân dụng như Bluetooth và điện thoại di động. Chi tiết “tắt Bluetooth” trong phim tài liệu Mỹ cho thấy: độ nhạy thu tín hiệu của thiết bị trên tàu Type 815A đã được quân đội Mỹ coi là ở “cấp độ đe dọa”.

Đáng chú ý hơn là có dấu hiệu cho thấy tàu này còn có khả năng gây nhiễu điện tử. Dù Trung Quốc chưa bao giờ công khai điều này, nhưng từ năm 2021, từng xảy ra việc máy bay Mỹ trên tàu sân bay gặp lỗi liên lạc – định vị ở Biển Đông. Sau đó báo Mỹ The Washington Post phân tích cho rằng “có thể do nhiễu điện tử cường độ cao” từ đối phương - và địa điểm khi đó trùng với đường đi của tàu Type 815A số hiệu 853 của Trung Quốc.

Những hiện tượng kiểu đó không phải cá biệt mà liên tiếp lặp lại, khiến giới tình báo Mỹ cho rằng đây là một "bước đột phá về chức năng" trong "nền tảng tác chiến điện tử" của quân đội Trung Quốc (PLA).

Hải quân Mỹ sợ bị lộ điều gì?

Những năm gần đây Hải quân Mỹ nhiều lần nhấn mạnh “an ninh phổ điện từ”, đặc biệt tại khu vực Tây Thái Bình Dương. Ví dụ, “Sổ tay phòng thủ điện từ trên tàu” được Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương sửa đổi năm 2023 đã bổ sung cụ thể một điều khoản kỹ thuật rằng "khi nền tảng trinh sát điện tử tiên tiến của đối phương lọt vào tầm nhìn, cần phải thực hiện hoạt động cô lập vật lý toàn bộ thiết bị trên tàu", nhấn mạnh "tránh phát xạ bị động làm bộc lộ đặc điểm của toàn bộ tổ hợp tín hiệu".

Nói cách khác, Mỹ không sợ Trung Quốc “nghe được gì”, mà là sợ Trung Quốc biết: Mỹ nói cái gì, nói như thế nào, sử dụng giao thức mã hóa gì, cấu trúc mạng tác chiến ra sao?

Chỉ cần lộ toàn bộ “dấu vân tay tín hiệu”, Mỹ có thể bị đối phương nắm trọn logic tác chiến trước khi chiến tranh nổ ra.

“Cuộc chiến không âm thanh”

Mỹ có tàu tương đương về lượng giãn nước và hành trình với Type 815A là loại T-AGM, nhưng loại này chủ yếu thu thập dữ liệu tên lửa và radar, không có khả năng nghe lén chiến trường mạnh như 815A.

Về trinh sát, Mỹ chủ yếu dựa vào máy bay tuần thám P-8A Poseidon và trinh sát điện tử EP-3E, nhưng cả hai tuy diện bao phủ lớn, tốc độ phản ứng nhanh, nhưng điểm “mỏng yếu” nhất là khi vào khu vực nhận dạng phòng không của đối phương rất dễ bị đánh chặn trên không và không thể lưu lại lâu.

Còn phía Nhật Bản thì gần như không có nền tảng tác chiến điện tử tầm xa; tàu trinh sát điện tử “Mizuho” vẫn mới chỉ là dự án, còn lâu mới trở thành hệ thống đảm nhận nhiệm vụ đối kháng.

Jane’s Defence Weekly của Anh phân tích, nhận xét: “Type 815A thể hiện tư duy của Trung Quốc thống nhất “3 trong 1”: chiến tranh thông tin, chế áp điện từ và cảnh báo chiến lược. Mỹ hiện vẫn ở thế bị động trong lĩnh vực này”.

Trên mặt đại dương, cuộc chiến không khói súng chưa bao giờ dừng lại. Tàu 815A không phải tàu chiến chủ lực, nhưng có thể chính là ngòi nổ của cuộc chiến tương lai: không cần nổ súng, không cần tiếp cận quá gần — chỉ cần lướt qua khu vực nhạy cảm và lặng lẽ ghi lén mọi thứ, đã buộc đối phương đã phải tự hạn chế mình.

Khi quân đội Mỹ buộc phải tắt điện thoại và Bluetooth, bề ngoài là để tránh bị nghe lén, nhưng thực chất là thừa nhận họ không còn nắm “quyền chủ đạo thông tin” trên một số dải tần và cả trên khu vực tác chiến.

Theo Wforum, QQnews