Phần Lan kêu gọi ông Trump "bật đèn xanh" cho Ukraine dùng Tomahawk đánh Nga

Thủ tướng Phần Lan Petteri Orpo tuyên bố Tổng thống Mỹ Donald Trump nên cho phép Ukraine sử dụng tên lửa hành trình tầm xa Tomahawk của Mỹ để tấn công các mục tiêu sâu trong lãnh thổ Nga, nhằm buộc Moscow phải ngồi vào bàn đàm phán.

Trong cuộc phỏng vấn với Politico hôm 22/10, ông Orpo cảnh báo rằng Nga là “mối đe dọa vĩnh viễn” đối với an ninh châu Âu và kêu gọi Washington cung cấp cho Kiev những vũ khí cần thiết để tự vệ.

“Ông Putin chỉ tin vào sức mạnh”, Thủ tướng Phần Lan nhấn mạnh khi tới Brussels dự hội nghị thượng đỉnh Liên minh châu Âu (EU). “Nếu chúng ta muốn chấm dứt chiến tranh, chúng ta phải ở cùng đẳng cấp, hoặc mạnh hơn, Nga”.

Phát biểu của ông Orpo được đưa ra trong bối cảnh ông Trump vừa công bố loạt biện pháp trừng phạt mạnh tay nhất từ trước tới nay đối với Nga, nhằm vào hai tập đoàn dầu khí quốc doanh khổng lồ Rosneft và Lukoil. Đây là nỗ lực lớn nhất của Nhà Trắng kể từ đầu nhiệm kỳ thứ hai nhằm gây sức ép buộc Điện Kremlin tìm kiếm hòa bình.

“Ngày hôm nay là một bước tiến rất lớn. Đây là các biện pháp trừng phạt khổng lồ”, ông Trump nói với báo giới hôm thứ Tư. “Chúng tôi hy vọng sẽ không phải duy trì chúng quá lâu. Chúng tôi hy vọng chiến tranh sẽ sớm được giải quyết”.

Tuy nhiên, ông Trump thừa nhận ông “mất kiên nhẫn” với việc Nga kéo dài đàm phán. “Mỗi lần tôi nói chuyện với Vladimir (Putin), cuộc đối thoại rất tốt, nhưng rồi chẳng đi đến đâu cả”, ông nói.

Dù vậy, ông Trump vẫn từ chối cung cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraine, cho rằng loại vũ khí này “rất phức tạp” và cần “tối thiểu một năm huấn luyện chuyên sâu” để vận hành. “Chúng ta không có thời gian cho điều đó”, ông khẳng định.

Phần Lan – quốc gia có đường biên giới dài 1.300 km với Nga – hiện là một trong những tiếng nói cứng rắn nhất ở châu Âu về an ninh. Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb cũng được cho là có mối quan hệ thân thiết với ông Trump sau các cuộc chơi golf chung, khiến Helsinki trở thành một đối tác có ảnh hưởng đặc biệt tại Washington.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky từng khẳng định ông Putin chỉ tỏ ra quan tâm tới hòa bình khi ông Trump ám chỉ sẽ cho phép Kiev sử dụng Tomahawk. Nhưng khi Washington rút lại khả năng này, Moscow ngay lập tức thay đổi thái độ và rút khỏi đàm phán.

Khi được hỏi liệu ông Trump có nên đáp ứng yêu cầu của ông Zelensky hay không, Thủ tướng Orpo trả lời: “Tôi thực sự hy vọng họ có thể nhận được những năng lực cần thiết để phản công Nga và tự vệ. Chúng ta đều hiểu rằng đây là vấn đề giữa Ukraine và Mỹ, nhưng tôi hy vọng họ sẽ tìm được giải pháp”.

Cùng lúc đó, các lãnh đạo EU tại Brussels đang bàn thảo kế hoạch sử dụng tài sản Nga bị đóng băng để cấp khoản “vay bồi thường” trị giá tới 140 tỷ euro (163 tỷ USD) cho Ukraine, đủ để Kiev duy trì cuộc chiến thêm 2–3 năm nữa.

Tuy nhiên, nội bộ châu Âu đang chia rẽ về điều kiện đi kèm khoản vay. Pháp muốn Kiev buộc phải dùng số tiền này để mua vũ khí sản xuất tại châu Âu, trong khi Thụy Điển và một số nước khác cho rằng Ukraine nên được tự do quyết định cách sử dụng.

Ông Orpo cho rằng châu Âu cần có tiếng nói trong cách chi tiêu khoản tiền khổng lồ này: “Tôi không nghĩ rằng việc cho phép toàn quyền sử dụng là lựa chọn tốt. Khi chúng ta cho vay, cần hợp tác chặt chẽ và bảo đảm họ sử dụng số tiền ấy một cách có trách nhiệm”.

Tuy vậy, Thủ tướng Phần Lan cũng thừa nhận năng lực sản xuất vũ khí của châu Âu còn hạn chế: “Tôi hy vọng họ có thể mua nhiều vũ khí hơn từ châu Âu, nhưng thực tế là chúng ta không có đủ mọi loại khí tài mà họ cần. Vì vậy, nếu cần thiết, họ phải được phép mua từ Mỹ”.

Ông kết luận: “Đây không chỉ là chuyện về Tomahawk. Nếu chúng ta có thể tìm ra cách tài trợ mạnh mẽ cho Ukraine và sử dụng tài sản Nga bị đóng băng một cách dài hạn, đó sẽ là thông điệp cực kỳ mạnh mẽ gửi tới Putin rằng ông ta không thể thắng trong cuộc chiến này. Đây có thể sẽ là bước ngoặt lịch sử”.

Theo Politico