Chương trình tàu khu trục Type 45 của Hải quân Hoàng gia Anh đang đối mặt với một loạt tranh cãi mới, sau khi con tàu đầu tiên trong số 6 chiếc của lớp này, HMS Daring, đã trải qua hơn 3.000 ngày ngoài biên chế để sửa chữa. Thời gian hơn 8 năm mà con tàu này nằm bờ thậm chí còn vượt quá cả 6 năm cần để đóng mới, và dài hơn tổng thời gian hoạt động thực tế của nó, đặt ra những câu hỏi nghiêm trọng về tương lai của dự án.
Những trục trặc này không phải là trường hợp cá biệt. Toàn bộ lớp Type 45 từ lâu đã gặp vấn đề nghiêm trọng về độ tin cậy và tỷ lệ sẵn sàng chiến đấu thấp. Hạm đội 6 tàu, bị cắt giảm từ kế hoạch ban đầu là 12 chiếc, từng có thời điểm chỉ còn 1 chiếc hoạt động – cụ thể là vào tháng 7/2021, khi tàu HMS Diamond gặp sự cố kỹ thuật trong lúc hộ tống nhóm tác chiến tàu sân bay do Anh dẫn đầu tới châu Á, buộc phải quay về sửa chữa.
Vào tháng 2/2024, Hải quân Hoàng gia Anh rút tàu HMS Diamond khỏi khu vực hoạt động gần Yemen, viện dẫn “sự cố kỹ thuật” mà con tàu gặp phải. Trước đó, nó đã được triển khai tới khu vực này từ tháng 12/2023 để tham gia chiến dịch tấn công mục tiêu tại Yemen do Mỹ dẫn đầu, mang tên Operation Prosperity Guardian.
Động cơ diesel Rolls Royce của các tàu này từng được ghi nhận “xuống cấp nghiêm trọng” khi hoạt động trong điều kiện khí hậu nóng như tại eo biển Hormuz hay vùng biển Đông Nam Á. Cho tới nay, vẫn chưa có gì đảm bảo rằng vấn đề này đã được khắc phục triệt để. Hiện tại, 3 trong số 6 tàu khu trục Type 45 vẫn đang trong quá trình sửa chữa, giảm từ 4 chiếc hồi năm 2024.
Ngoài ra, tình trạng thiếu nhân lực khiến việc bố trí thủy thủ đoàn cho các tàu trở nên khó khăn, trong khi cơ sở hạ tầng bảo trì, bao gồm các ụ tàu, cũng không đủ đáp ứng nhu cầu bảo dưỡng. Việc thiếu hụt linh kiện thay thế còn buộc Hải quân phải “ăn thịt” – tháo linh kiện từ tàu này để lắp cho tàu khác – nhằm duy trì hoạt động cho một phần hạm đội.
Bình luận về tình hình của lớp Type 45, tiến sĩ Sidharth Kaushal thuộc Viện Dịch vụ Hoàng gia Anh (RUSI) nhận định: “Chúng được thiết kế như một hệ thống tích hợp khép kín, thiếu tính mô-đun, nên việc tháo lắp hay cải tiến cấu trúc rất phức tạp”. Ông nói thêm: “Daring là chiếc Type 45 đầu tiên được hạ thủy, vì vậy cũng là chiếc già cỗi và gặp nhiều trục trặc nhất”.
Phó Đô đốc Hải quân Hoàng gia Anh đã nghỉ hưu, ông Chris Parry, thì cho rằng việc cắt giảm chi tiêu cho hạm đội tàu khu trục là nguyên nhân chính của mọi vấn đề.
“Đây là một thảm họa, vì họ đã làm tất cả theo cách rẻ tiền. Để hệ thống phòng không của Type 45 hoạt động đúng cách, họ tiết kiệm ở mọi hạng mục khác… Đây là căn bệnh kinh niên của các chương trình mua sắm quốc phòng lớn — phải cân bằng giữa thời gian, chi phí và yêu cầu tác chiến, và khi dự án kéo dài, giá cả tăng vọt, dẫn tới xu hướng cắt giảm chi phí”, ông nói.
Những hạn chế của Type 45 không chỉ nằm ở độ tin cậy. Dù có kích thước lớn hơn đáng kể so với tàu khu trục lớp Arleigh Burke của Mỹ, các tàu của Anh lại trang bị hỏa lực yếu hơn nhiều — chỉ có 48 ống phóng thẳng đứng, bằng một nửa so với 96 ống trên tàu Mỹ và chưa bằng một nửa so với 112 ống phóng trên tàu khu trục lớp Type 055 của Trung Quốc.
Không chỉ vậy, Type 45 còn không thể phóng tên lửa tấn công mục tiêu mặt đất hoặc hải quân, do toàn bộ ống phóng chỉ dành cho tên lửa phòng không. Chúng cũng không có khả năng phòng thủ tên lửa đạn đạo như các tàu chiến của Mỹ, Nhật Bản hay Hàn Quốc với tên lửa SM-3 và SM-6.
Những giới hạn này khiến năng lực chiến đấu của Type 45 tụt xa so với các tàu khu trục hiện đại của Mỹ và các quốc gia Đông Bắc Á – một thực tế đáng lo ngại trong bối cảnh Hải quân Hoàng gia Anh đang nỗ lực mở rộng hiện diện ở Thái Bình Dương.
Cựu thuyền trưởng Hải quân Anh Gerry Northwood nhận định rằng trong thời chiến, số lượng tàu có thể hoạt động quá ít sẽ khiến Hải quân Anh đối mặt với bài toán nan giải trong việc bảo vệ đất nước.
“Chúng ta sẽ phải chọn giữa bảo vệ London hay các thành phố ven biển khác, hoặc sử dụng Type 45 để bảo vệ lực lượng tác chiến ở phía Bắc”, ông nói. “Sẽ là những lựa chọn cực kỳ khó khăn, với rất ít tài sản để phân bổ”.
Ông Northwood cũng chỉ trích tốc độ đóng tàu quá chậm: “Thời gian để đóng một con tàu hiện nay thật nực cười… Tất cả đều xoay quanh tiền bạc. Nếu không có kinh phí, mọi thứ chỉ diễn ra trong ‘chuyển động chậm’. Type 45 là nạn nhân của việc đầu tư yếu kém và cách tiếp cận kỹ thuật quá tham vọng, không đi đôi với nguồn lực tài chính và chuyên môn cần thiết”.
Trong khi Hải quân Hoàng gia Anh được cho là khó có thể mua sắm thế hệ tàu khu trục mới Type 83 trước những năm 2040, Type 45 vẫn sẽ phải tiếp tục “gánh vác” vai trò chủ lực của hạm đội thêm gần hai thập kỷ nữa.
Ấn Độ bạo chi hơn 1 tỷ USD mua thêm tên lửa S-400 sau khi “hạ gục” 6 tiêm kích Pakistan
“Sát thủ diệt hạm” Nga trong tay Venezuela khiến tàu chiến Mỹ đứng ngồi không yên ngoài khơi Caribe
Trực thăng tấn công hạng nặng đầu tiên của Trung Quốc: Điều gì khiến Z-20T đặc biệt?
Theo Military Watch
