Nhiều người bị động kinh, rối loạn tâm thần, ho ra máu do… loại ký sinh trùng nguy hiểm

Thông tin này được TS Hoàng Đình Cảnh - Viện trưởng Viện Sốt rét - ký sinh trùng và côn trùng Trung ương - chia sẻ với VietTimes vào sáng 10/3.

Bị mổ u não, phát hiện do ấu trùng sán lợn

Tại Bệnh viện (BV) Đặng Văn Ngữ (thuộc Viện Sốt rét - Ký sinh trùng và Côn trùng Trung ương) đang điều trị một ca bệnh khá đặc biệt là ông N.V.H (ở Bắc Giang).

Theo BS Phùng Xuân Hách, thời gian gần đây ông N.V.H bị tê tay phải và đến một số BV chụp chiếu thì phát hiện não bị tổn thương. Một BV tuyến Trung ương kết luận theo dõi u não và chỉ định mổ. Nhưng mổ xong, kết quả sinh thiết lại là nang sán, nên bệnh nhân đã được chuyển sang BV Đặng Văn Ngữ điều trị sán. Sau 2 tuần điều trị ấu trùng sán lợn, ông H. đã tạm ổn định, không còn tê chân tay.

“Nếu phát hiện đúng bệnh, bệnh nhân không phải mổ, mà chỉ cần điều trị nội khoa. Chỉ trong 2 tháng đầu năm 2025, BV Đặng Văn Ngữ đã tiếp nhận điều trị 40 ca sán trong não”, BS Hách thông tin.

Ông Hoàng Đình Cảnh lưu ý mắc giun sán là bệnh tái nổi trong thời gian qua. Kết quả xét nghiệm định kỳ cá ở hồ Ba Bể (Bắc Kạn) cho thấy 70% có sán lá gan bé và trong phân bò ở Gia Lai 30% có sán lá gan. Điều này cho thấy sự nguy hiểm của việc ăn thịt bò tái và gỏi cá sống vì nguy cơ nhiễm sán rất cao. Chưa kể, phân bò có ấu trùng sán rải rác khắp đường, bay khắp nơi, dính vào người, vào rau quả, đồ ăn chín đường phố không che đậy cẩn thận, làm tăng tỷ lệ lây bệnh sán ở nhiều người.

Tuỳ vị trí sán ở trong cơ thể như não, gan, mật, đường tiêu hoá… mà người mắc có thể bị đau đầu, động kinh, trầm cảm, rối loạn tâm thần, ho ra máu. Nếu sán chui vào ở đáy mắt, sẽ tổn thương mắt và gây mù.

Có người bị 10 năm mới được phát hiện. Nhiều người bị sán thành u, thành cục trong cơ thể, gây ngứa ngáy, hoặc đau đớn. Có con sán trong người được phát hiện dài tới 10m.

“Đáng nói là việc chẩn đoán, phát hiện bệnh sán khó, do nhiều nơi không không nghĩ đến làm xét nghiệm, như trường hợp ông N.V.H, hoặc cơ sở y tế tuyến dưới không làm được” – ông Cảnh cho hay.

PGS.TS. Đỗ Trung Dũng - Trưởng Khoa Ký sinh trùng, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng và Côn trùng Trung ương - mỗi năm ở BV Đặng Văn Ngữ tiếp nhận khoảng 20 nghìn người mắc bệnh giun sán đến khám. Các BV khác cũng phát hiện con số tương tự.

Riêng số người mắc bệnh sán dây chó năm 2024 tăng gấp đôi trước đây. Sán lá gan lớn cũng tăng và phổ biến ở các tỉnh. Sán dây ấu trùng sán lợn chủ yếu nằm ở não, gây nhiều tác hại và gánh nặng bệnh tật rất lớn, việc điều trị cũng rất khó khăn. Người mắc bệnh giun truyền qua đất cũng nhiều, chủ yếu ở các tỉnh Hà Giang, Điện Biên, Lai Châu.

“Giun rồng chủ yếu ở Yên Bái, Thanh Hoá, Phú Thọ, Hoà Bình và ở Việt Nam có tới 24 ca, trong khi thế giới chỉ có 30-40 ca” – ông Dũng nhấn mạnh.

Nuôi thú cưng là nguyên nhân khiến bệnh giun sán tái nổi

Nguyên nhân tái nổi bệnh giun sán được ông Cảnh chỉ ra: Nhiều người chủ quan không nghĩ bị mắc bệnh giun sán; biết nhưng không điều trị rồi thải ấu trùng giun sán ra môi trường, làm lây lan cho người khác. Số người mắc giun sán được phát hiện gia tăng do người dân ý thức hơn nên chủ động đi khám để phát hiện; BV Đặng Văn Ngữ đã có nhiều kỹ thuật xét nghiệm hiện đại để phát hiện được.

“Một nguyên nhân quan trọng khiến bệnh giun sán tái nổi là phong trào nuôi thú cưng đã làm lây giun sán cho những người trong gia đình, rồi phân chó mèo có ấu trùng giun sán thải bừa bãi ra môi trường. Nhiều người trồng rau, nuôi cá sử dụng phân có ấu trùng giun sán, khiến trong cá, rau quả có ấu trùng giun sán và người ăn phải, nên mắc bệnh mà không biết.

Ông Cảnh cũng cho hay, để phòng bệnh, phải ăn chín, uống sôi, rửa rau dưới vòi nước mới sạch được vì khi rửa, ấu trùng nổi lên trên. Tuy nhiên, có loại giun đầu gai, rửa dưới vòi nước vẫn không sạch, mà phải dùng máy rửa ly tâm mới tách được chúng khỏi rau quả.