Nguy cơ xung đột lan rộng
Nhiều bộ trưởng và giới chức tài chính cảnh báo rằng nguy cơ xảy ra một cuộc xung đột quy mô lớn hơn ở Trung Đông sẽ tạo ra mối đe dọa mới cho nền kinh tế toàn cầu, ngay trong bối cảnh thế giới vừa thoát khỏi những cú sốc do COVID-19 và cuộc chiến ở Ukraine.
Căng thẳng lan rộng sẽ gây ra những hậu quả kinh tế đáng kể, theo các quan chức tham gia cuộc họp của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB) tại Maroc trong tuần này. Các cuộc họp diễn ra giữa lúc Israel tuyên bố chiến tranh với Hamas và tiến hành hàng loạt các cuộc không kích nhằm vào Dải Gaza.
“Nếu chúng ta phải đối mặt với bất kỳ sự leo thang hoặc mở rộng xung đột nào ra toàn khu vực, chúng ta sẽ phải đối mặt với những hậu quả lớn”, Bộ trưởng Tài chính Pháp Bruno Le Maire nói với Financial Times.
Kristalina Georgieva, người đứng đầu IMF, đã cảnh báo về một “đám mây che phủ nền kinh tế toàn cầu vốn đã không tươi sáng”, thể hiện quan ngại chung của các đại biểu tham dự sự kiện ở Marrakech rằng triển vọng trung hạn của nền kinh tế toàn cầu là không mấy khả quan.
Bên kia Đại Tây Dương, Jamie Dimon, CEO của JPMorgan, gọi đây là “thời điểm nguy hiểm nhất mà thế giới từng chứng kiến trong nhiều thập kỷ”.
Trước các cuộc họp tại Maroc, các quan chức đã thở phào nhẹ nhõm khi chứng kiến các ngân hàng trung ương lớn nỗ lực kiềm chế lạm phát mà không gây ra suy thoái - tránh được rủi ro mà IMF đã cảnh báo vào tháng 4 năm nay, khi nói về khả năng “hạ cánh cứng” của nền kinh tế toàn cầu.
Pierre-Olivier Gourinchas, Kinh tế trưởng của IMF, cho biết trước sự kiện này, các ngân hàng trung ương dường như đã thắt chặt chính sách tiền tệ, hạn chế tăng trưởng tín dụng và hạ nhiệt thị trường lao động.
Tuy nhiên, tâm trạng của các đại biểu tham gia cuộc họp đã trở nên u ám hơn khi những tác động rộng lớn của cuộc chiến Israel-Hamas xen lẫn nỗi lo lắng tiềm ẩn về những lỗ hổng dai dẳng của nền kinh tế toàn cầu. Phân tích của IMF chỉ ra xu hướng tăng trưởng dài hạn đang ngày càng xấu đi, khi các nền kinh tế nỗ lực nâng cao năng suất, các rào cản đối với thương mại tự do gia tăng trong bối cảnh căng thẳng chính trị ngày càng tồi tệ và mức nợ công gia tăng trên toàn thế giới.
Thêm một cú sốc mới
Điều đáng chú ý trong các dự báo ngắn hạn của IMF – được chuẩn bị trước khi bạo lực ở Trung Đông bùng phát – là thiếu những điểm sáng rõ ràng, ngoại trừ một số quốc gia như Mỹ hay Ấn Độ.
“Không có chất xúc tác nào ở đây cả”, Joyce Chang, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu toàn cầu tại JPMorgan cho biết. “Tôi không nghĩ có ai cảm thấy có chất xúc tác lớn trong năm tới”.
Các quan chức lập luận rằng mối nguy hiểm kinh tế chủ yếu sau sự kiện ngày 7/10 là giao tranh ở Israel và Gaza leo thang thành một cuộc xung đột khu vực có quy mô lớn hơn. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến niềm tin mà còn tạo thêm một đợt bùng phát lạm phát mới cho các nền kinh tế chỉ vừa bắt đầu phục hồi sau một loạt cú sốc giá cả.
IMF tin rằng giá dầu tăng 10% sẽ làm tăng lạm phát toàn cầu khoảng 0,4 điểm phần trăm.
Gita Gopinath, Phó Giám đốc IMF, cho biết thế giới đang phải đối mặt với “rất nhiều cú sốc” bao gồm xung đột ở Trung Đông và những tác động tiềm tàng của nó đối với giá năng lượng.
Gopinath nói thêm: “Mức nợ đang cao kỷ lục, đồng thời chúng ta đang ở trong môi trường lãi suất cao hơn trong thời gian dài. Nhiều thứ có thể đi chệch hướng”.
Paschal Donohoe, người đứng đầu Eurogroup, nói với Financial Times rằng câu hỏi lớn về kinh tế là liệu xung đột có tác động đến kỳ vọng lạm phát hay không, và điều đó gây tác động gì đến việc giảm áp lực giá cả vào năm 2024. Châu Âu sẽ tiếp tục tăng trưởng trong lúc xung đột vẫn tiếp diễn, ông dự đoán, nhưng với tốc độ thấp hơn mong đợi.
Janet Yellen, Bộ trưởng Tài chính Mỹ, cho biết bà vẫn tin vào khả năng “hạ cánh mềm” và nói rằng bà không hy vọng xung đột sẽ trở thành “động lực cho triển vọng kinh tế toàn cầu”.
Kinh tế toàn cầu trong trạng thái mong manh
Các quan chức nhấn mạnh cuộc xung đột xảy ra vào thời điểm nền kinh tế thế giới đang trong trạng thái rất mong manh.
Nền kinh tế toàn cầu hiện được dự báo sẽ tăng trưởng ở mức tương đối yếu trong trung hạn, chỉ đạt 3,1% vào năm 2028. Con số này so với triển vọng 5 năm là 3,6% ngay trước đại dịch và 4,9% ngay trước khi xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính.
Theo IMF, hơn 80% nền kinh tế hiện đang phải đối mặt với triển vọng tồi tệ hơn so với 15 năm trước vì nhiều lý do khác nhau, từ năng suất chậm hơn đến tốc độ tăng trưởng dân số chậm lại.
Thêm vào đó, sự phân mảnh của nền kinh tế toàn cầu thành các khối cạnh tranh là một quá trình khó đảo ngược và càng trở nên dễ xảy ra do căng thẳng chính trị. IMF đã ước tính vào đầu năm nay rằng việc gia tăng các rào cản thương mại có thể làm giảm sản lượng kinh tế toàn cầu lên đến 7% trong dài hạn.
Quan trọng hơn, rủi ro tài chính gia tăng khi tỷ lệ nợ công toàn cầu dự kiến tăng lên 100% so với GDP vào cuối thập kỷ này. Điều này làm dấy lên hoài nghi về tính bền vững của các khoản nợ công vào thời điểm mà bà Chang mô tả là “đáng lo ngại”.
Bà giải thích, những bất ổn gần đây trên thị trường tài chính lớn nhất thế giới – trái phiếu kho bạc Mỹ - đang đẩy chi phí đi vay toàn cầu lên cao trong khi các ngân hàng trung ương đang thu hẹp bảng cân đối kế toán và nợ chính phủ đang gia tăng.
Phát biểu tại một trong những phiên thảo luận cuối cùng của cuộc họp thường niên, bà Christine Lagarde, Chủ tịch Ngân hàng Trung Âu Châu Âu (ECB), đã nhấn mạnh những vấn đề khó khăn mà "cơn gió ngược" này gây ra.
“Tất cả những quả bóng này đang bay trên không,” bà nói. “Chúng tôi không chắc chắn chính xác nơi mà chúng sẽ hạ cánh”./.
[ĐỌC CHẬM] Xung đột toàn cầu thúc đẩy kế hoạch sản xuất chip Apple trên sa mạc như thế nào?
Nền kinh tế Israel có thể thiệt hại gần 7 tỉ USD trong cuộc chiến với Hamas
Tại sao chiến tranh ở Trung Đông không tạo cú sốc năng lượng nghiêm trọng như trước đây?
Theo Financial Times
