Người cổ đại ở Đông Nam Á đã làm chủ kỹ thuật hàng hải tiên tiến từ 40.000 năm trước

Trong lịch sử nghiên cứu về sự lan tỏa của loài người khắp hành tinh, có một câu hỏi đã làm đau đầu các nhà khoa học từ lâu: Làm thế nào mà các đảo ở Đông Nam Á (ISEA) lại trở nên đông dân cư từ rất sớm như vậy?

Điều này chắc chắn đòi hỏi những tiến bộ về kỹ thuật hàng hải vượt xa những gì được cho là khả thi trong thời kỳ Đồ Đá Cũ (Paleolithic). Nhưng giờ đây, các chuyên gia có thể có câu trả lời bất ngờ nhờ nghiên cứu mới, cho thấy người cổ đại ở Philippines và ISEA có thể đã làm chủ kỹ thuật hàng hải từ trước bất kỳ nền văn minh nào khác.

Bằng chứng khảo cổ then chốt được tìm thấy dưới dạng công cụ đá khai quật tại các địa điểm ở Philippines, Indonesia và Timor-Leste, cho thấy cách đây 40.000 năm, những người hàng hải cổ đại này đã có một mức độ tinh vi về kỹ thuật sánh ngang với nhiều nền văn minh sau này. Trong một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Khoa học Khảo cổ (Journal of Archaeological Science), các nhà nghiên cứu từ Đại học Ateneo de Manila thách thức quan niệm lâu nay rằng tiến bộ kỹ thuật thời Đồ Đá Cũ chỉ tập trung ở châu Phi và châu Âu.

Chứng minh lịch sử hàng hải là một nhiệm vụ khó khăn, bởi các vật liệu hữu cơ như gỗ và sợi – vốn được dùng để đóng thuyền thời tiền sử – hiếm khi còn tồn tại trong hồ sơ khảo cổ. Những công cụ đá này cung cấp một cách tiếp cận mới. Theo nghiên cứu, phát hiện gần đây nhất cho thấy dấu vết của việc chế biến thực vật để “chiết xuất sợi cần thiết cho việc làm dây thừng, lưới và các vật buộc quan trọng cho đóng thuyền và đánh cá trên biển khơi”.

Thêm vào đó, các phát hiện về lưỡi câu, dây nặng cho lưới, và xác các loài cá biển sâu như cá ngừ và cá mập, cho thấy những địa điểm khảo cổ này phản ánh một nền văn hóa hàng hải cực kỳ phát triển.

“Các xác cá săn mồi lớn ở những địa điểm này chỉ ra khả năng hàng hải tiên tiến và hiểu biết về mùa sinh sống cũng như các tuyến di cư của những loài cá đó”, các tác giả nghiên cứu viết. Bộ sưu tập xác cá và công cụ “cho thấy nhu cầu về dây thừng chắc chắn, được làm tinh xảo để làm dây và lưỡi câu phục vụ đánh bắt hải sản”.

Khi các phát hiện khảo cổ chỉ ra phương pháp đánh cá biển sâu tinh vi, các tác giả nghiên cứu tin rằng người cổ đại đã đóng thuyền từ vật liệu hữu cơ và giữ chúng bằng dây thừng bện từ thực vật. Chính công nghệ dây thừng này sau đó được áp dụng để thực hiện việc đánh cá.

Mặc dù lâu nay người ta cho rằng sự hiện diện của hóa thạch và hiện vật trên nhiều đảo chứng minh loài người hiện đại sớm di chuyển trên vùng biển mở, các tác giả nghiên cứu phản bác lý thuyết phổ biến rằng các cuộc di cư tiền sử chỉ là những chuyến trôi dạt thụ động trên bè tre. Thay vào đó, họ cho rằng các cuộc di chuyển này được thực hiện bởi những thủy thủ cực kỳ lành nghề, có kiến thức và công nghệ để đi tới các địa điểm xa xôi qua biển sâu.

“Việc xác định các vật liệu đóng thuyền thông qua bằng chứng trực tiếp hoặc gián tiếp là vô cùng quan trọng để hiểu sự di chuyển qua và trong các môi trường đảo”, các tác giả viết trong nghiên cứu.

“Sự tồn tại của công nghệ hàng hải tiên tiến như vậy ở ISEA thời tiền sử nhấn mạnh sự sáng tạo của người dân cổ đại Philippines và các vùng lân cận”, các tác giả cho biết trong một tuyên bố từ trường đại học, “với kiến thức đóng thuyền này, khu vực trở thành trung tâm đổi mới công nghệ cách đây hàng chục nghìn năm và đặt nền móng cho truyền thống hàng hải vẫn tồn tại mạnh mẽ đến ngày nay”.

Theo PM