Ngày 22.09.2018, phát ngôn viên chính thức Bộ Quốc phòng Nga, thiếu tướng Igor Konashenko cho biết, các máy bay chiến đấu Israel đã đi vào hành lang hoạt động cất cánh và hạ cánh thường xuyên của máy bay trinh sát điện tử IL-20 và gần sát với khu trục hạm Pháp, đúng vào thời điểm chiếc máy bay nay đang hạ cánh trên độ cao 5 km.
Ngoài ra, Bộ quốc phòng Israel thông báo về cuộc không kích không theo thời gian quy định, chỉ 1 phút trước khi tấn công các mục tiêu ở Syria. Hơn nữa khi tấn công, các máy bay tiêm kích mang bom Israel bay trên không phận phía bắc Syria, nhưng lại tấn công về hướng tây Syria, hướng Latakia. Những động thái này cho thấy, Israel đang cố gắng phá hoại thỏa thuận giữa hai nước trong sự can dự của các bên vào chiến trường Syria.
Băng ghi âm trong phòng chỉ huy bay ghi lại từng phút các cuộc trao đổi cho đến khi chiếc Il-20 cho thấy các cơ quan chức năng và chỉ huy quân sự Israel không đánh giá cao mối quan hệ với Moscow. Tình hình cũng cho thấy thiếu sự kiểm soát của các sĩ quan chỉ huy, hoặc có ý đồ khác trong việc thông báo cho Bộ Quốc phòng Nga.
"Chúng tôi khẳng định rằng, nguyên nhân xảy ra thảm kịch máy bay Il-20 Nga là hoàn toàn trách nhiệm của Không quân Israel", phát ngôn viên Igor Konashenkov, phát biểu sau khi công bố chi tiết các sự kiện dẫn đến việc chiếc máy bay quân sự IL-20 Nga bị tên lửa phòng không S-200 Syria. Nguyên nhân then chốt là những chiếc F-16 Israel đã sử dụng chiếc IL-20 như một "tấm lá chắn" ngụy trang chống lại hệ thống phòng không của Syria.
Bản báo cáo công bố các dữ liệu radar theo dõi, giám sát không phận Latakia và bản ghi âm ghi lại chi tiết những cuộc trao đổi giữa quân đội Nga và Israel. Những hành vi nằm ngoài khuôn khổ thỏa thuận giữa Nga và Israel cho thấy, các nhà "lãnh đạo quân sự Israel không hề đánh giá cao mối quan hệ với Nga cũng như đã sử dụng sự hiện diện của không quân Nga trong khu vực như một tấm bình phong, dẫn đến thảm họa IL-20".
Chi tiết tình huống diễn ra với IL-20
Tối ngày 17.09-2018, chiếc máy bay trinh sát điện tử Ilyushin IL-20 của quân đội Nga, mang theo phi hành đoàn gồm 15 quân nhân tiến hành cuộc tuần tiễu thường xuyên và trinh sát đặc biệt quanh địa phận tỉnh Idlib. Cùng thời điểm này 4 chiếc tiêm kích F-16 của Israel rời khỏi vùng trời của nước này, bay qua vùng nước quốc tế trên biển Địa Trung Hải hướng về bờ biển Syria.
Bộ tư lệnh lực lượng không quân Israel đưa ra cảnh báo của Nga dưới 1 phút trước khi phóng các quả bom trượt có độ chính xác cao. Với tốc độ bay chậm, không quân Nga và máy bay IL-2o hầu như không có thời gian cho bất kỳ hoạt động đảm bảo an toàn nào. Theo tướng Konashenkov, những hành động khiêu khích đó là "vi phạm rõ ràng thỏa thuận Nga-Israel năm 2015".
Trong thông báo, không quân Israel không cung cấp tọa độ đường bay của máy bay chiến đấu hoặc xác định rõ mục tiêu khi tiến hành cuộc tấn công vào “'cơ sở công nghiệp' trên vùng nông thôn miền bắc Syria, gần khu vực hoạt động của Il-20.
Một số thông tin sai lạc và những nghi ngờ khiến Bộ Tư lệnh Nga ra lệnh cho máy bay trinh sát trở lại căn cứ không quân Khmeimim. Nhưng khi máy bay quay đầu, các tiêm kích Israel lập tức không kích các mục tiêu quân đội Syria ở tỉnh Latakia thuộc miền tây Syria.
Thông tin cần thiết cho cuộc không kích của Israel vào Syria, do viên chức Israel thông báo rất chậm, khiến chiếc máy bay Il-20 không có thời gian để cơ động đến khu vực an toàn hơn.
Ngay tức khắc, hệ thống phòng không tầm xa Syria phản ứng đánh trả cuộc không kích lần thứ nhất của không quân Israel, các máy bay tiêm kích mang bom Israel tắt chế độ radar ngắm bắn và chuyển sang chế độ gây nhiễu đầu tự dẫn tên lửa và rút lui, chuẩn bị cho một cuộc tấn công khác. Nhưng một chiếc máy bay phản lực Israel một lần nữa lùi lại tiếp cận bờ biển Syria cùng chiếc máy bay trinh sát Nga đang chuẩn bị hạ cánh từ độ cao 5 km.
Tướng Konashenkov khẳng định, phi công Israel nhận thức rất rõ, máy bay Il-20 có độ phản xạ hiệu dụng radar lớn hơn nhiều so với F-16 và sẽ trở thành "mục tiêu ưa thích" đối với radar dẫn bắn thế hệ cũ của tên lửa phòng không Syria. Do đó, đối với kíp trắc thủ tên lửa Syria, máy bay trinh sát Nga có thể xuất hiện như một nhóm máy bay phản lực Israel.
Chính thủ đoạn tàn bạo của phi công Israel khiến chiếc Ilyushin Il-20 của Nga trở thành một tấm khiên, một mồi bẫy hút tên lửa phòng không Syria. Hành động tội ác này khiến Nga mất một máy bay và 15 quân nhân Nga thiệt mạng.
Ngoài những thực tế không thể chối cãi được, còn có rất nhiều những chứng cứ cho thấy Israel không quan tâm đến mối quan hệ Nga – Israel và thậm chí coi thường sự hiện diện chống khủng bố của quân đội Nga. Bất chấp những hành động thể hiện sự quan tâm và tôn trọng thỏa thuận Nga – Israel, được ký vào năm 2015.
Lực lượng không quân Israel tiến hành cuộc không kích, sử dụng không phận trên vùng nước ngay gần căn cứ không quân Khmeimim, đang được cả máy bay quân sự và dân sự sử dụng, trong đó có máy bay chở khách dân sự. Điều xảy ra với IL-20 cũng có thể xảy ra với bất cứ máy bay chở khách thương mại nào hoặc máy bay vận tải dân sự trong thời điểm đó.
Ngoài ra, quân đội Israel bỏ qua giới hạn của quan hệ văn minh và phản ứng vô trách nhiệm đối với quân đội Nga
Hành vi của không quân Israel cho thấy sự vi phạm nghiêm trọng về tinh thần hợp tác giữa hai quốc gia, được lãnh đạo cả hai nước khẳng định. Theo tướng Konashenkov, Nga chưa bao giờ phá vỡ cam kết đối với thỏa thuận giữa hai bên. Quân đội Nga luôn luôn thông báo cho Israel về nhiệm vụ không kích ở Syria trong thời gian quy định, chưa bao giờ sử dụng khả năng phòng không hiện đại chống lại các cuộc không kích của Israel, mặc dù các cuộc không kích của không quân Israel khiến các quân nhân Nga gặp nguy hiểm.
Cho đến thời điểm chiếc IL-20 bị bắn hạ, Nga đã gửi 310 thông báo cho bộ Tư lệnh không quân Israel. Ngược lại phía Israel chỉ thông báo 25 lần mặc dù không quân Israel thực hiện hơn 200 cuộc không kích vào các mục tiêu ở Syria trong 18 tháng qua. Trong đó có những mục tiêu có sự hiện diện của binh sĩ quân đội Nga.
Quân đội Nga tham gia chiến dịch quân sự của Syria trên Cao nguyên Golan để "đảm bảo không có cuộc pháo kích vào vùng lãnh thổ Israel chiếm giữ", hỗ trợ cho sứ mệnh gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc trên vùng ranh giới tranh chấp giữa Syria và Israel sau 6 năm gián đoạn.
Nga cũng tác động để rút lui tất cả các tổ chức vũ trang do Iran hậu thuẫn từ sát Cao nguyên Golan đến một "khoảng cách an toàn cho Israel", hơn 140 km về phía đông Syria. Những hoạt động này được thực hiện theo yêu cầu của Tel Aviv. Quân đội Nga đã vận động rút lui khoảng "tổng cộng 1.050 chiến binh thánh chiến, 24 tổ hợp pháo phản lực MLRS và tên lửa chiến thuật, 145 trang thiết bị quân sự hạng nặng khác được rút khỏi khu vực," theo phát biểu của tướng Konashenkov với các nhà báo.
Bộ Quốc phòng Nga trực tiếp yêu cầu và tham gia bảo tồn các địa điểm và ngôi mộ thiêng của người Do Thái ở thành phố Aleppo. Tìm kiếm những binh sĩ, người Nga bị thương vong trong vùng kiểm soát của các lực lượng Hồi giáo cực đoan. Các lực lượng vũ trang Nga cũng tổ chức tìm kiếm thi thể của các quân nhân Israel, thiệt mạng trong chiến đấu ở những khu vực, nơi các lực lượng vũ trang Syria đang tiến công tiêu diệt IS và trao trả cho chính quyền Israel.
