Mỹ chọc giận Trung Quốc, bán 2,2 tỷ USD vũ khí cho Đài Loan

Theo trang tin Đông Phương ngày 9/7, số vũ khí này bao gồm 108 xe tăng chiến đấu chủ lực Abrams M1A2T, 250 tên lửa phòng không FIM-92 Stinger...và các thiết bị đi kèm. Cục Hợp tác An ninh Quốc phòng (Defense Security Cooperation Agency, DSCA) thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ tuyên bố rằng việc bán vũ khí sẽ giúp Đài Loan hiện đại hóa quân sự và cải thiện khả năng phòng không và nhấn mạnh rằng việc bán vũ khí này sẽ không ảnh hưởng đến cân bằng quân sự trong khu vực. Tuy nhiên giới quan sát quốc tế dự đoán hành động này sẽ gây ra sự bất bình của Trung Quốc Đại lục.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết họ đã phê duyệt hai dự án bán vũ khí cho Đài Loan và DSCA cũng đã chính thức thông báo cho Quốc hội. Quốc hội Mỹ sẽ có một tháng để xem xét biểu quyết, nhưng trong bối cảnh hiện nay, việc Quốc hội biểu quyết thông qua được xem là gần như chắc chắn.

Ngoài xe tăng Abrams M1A2T và tên lửa phòng không FIM-92 Stinger, các loại vũ khí được bán còn bao gồm 216 khẩu súng máy đa năng M240, 122 khẩu súng máy hạng nặng Browning M2, 16 xe vận chuyển thiết bị hạng nặng M1070A1 và 14 xe sửa chữa bọc thép M88A2.

Đài Loan cũng đã yêu cầu Mỹ tiếp tục bán thêm cho họ các loại tên lửa chống tăng Tow và Javelin, nhưng chúng không có trong danh sách bán lần này. Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết, hai trường hợp này là những khoản mua tiếp nên không cần phải công bố trên trang web của DSCA.

Truyền thông Mỹ cho biết, xe tăng Abrams M1A2T  được chế tạo bởi các nhà máy của hãng General Dynamics ở các bang Alabama và Ohio; các xe M88A2 được chế tạo bởi các nhà máy của hãng British Aerospace ở Pennsylvania và Wisconsin.

Tuyên bố của DSCA nói, việc bán xe tăng Abrams M1A2T sẽ giúp hiện đại hóa lực lượng xe tăng chiến đấu chủ lực của Đài Loan, tăng cường phòng thủ địa phương, đối phó với các mối đe dọa khu vực hiện tại và trong tương lai; việc bán tên lửa Stinger giúp cải thiện khả năng phòng thủ và an ninh của Đài Loan và giúp duy trì sự ổn định chính trị trong khu vực, cân bằng quân sự và tiến bộ kinh tế, đồng thời giúp tăng cường quan hệ đối tác giữa Mỹ và Đài Loan.

Phủ Tổng thống và Bộ Ngoại giao Đài Loan đều bày tỏ rất biết ơn Mỹ vì quyết định bán vũ khí của họ, nhấn mạnh rằng khả năng phòng thủ của Đài Loan có thể được tăng cường và có thể giúp ngăn chặn các mối đe dọa quân sự. Bộ Quốc phòng Đài Loan nói rằng phía Mỹ bán vũ khí dựa trên “Đạo luật quan hệ Đài Loan” và “6 điều bảo đảm”. Việc bán vũ khí lần này là vụ thứ tư của chính quyền Tổng thống Donald Trump cho Đài Loan, cho thấy việc bán vũ khí của Mỹ cho Đài Loan đang trở thành xu hướng bình thường hóa.

Một số nhà phân tích chỉ ra rằng, “Tổng thống” Đài Loan, bà Thái Anh Văn (Tsai Ing-wen) sắp đi thăm các quốc gia vùng biển Caribbean. Trong thời gian đó, bà sẽ quá cảnh Mỹ 2 lần. Việc Bộ Ngoại giao Mỹ phê chuẩn việc bán vũ khí ngay trước khi diễn ra chuyến thăm này tất sẽ khiến Trung Quốc tức giận và phản ứng quyết liệt. Trước đây, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã bày tỏ sự không hài lòng với việc Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan và yêu cầu chính phủ Mỹ xử lý vấn đề liên quan đến Đài Loan một cách thận trọng.

Trang tin “Nhà quan sát”của Trung Quốc viết, theo phía Mỹ, vụ bán vũ khí này xuất phát từ nội dung của “Đạo luật quan hệ với Đài Loan” và “phục vụ cho lợi ích quốc gia, an ninh và kinh tế của nước Mỹ”.

Đài CNN của Mỹ cho biết, từ năm 2010 đến nay, Mỹ đã bán cho Đài Loan hơn 15 tỷ USD vũ khí các loại. Trong 2 năm, sau khi ông Donald Trump vào Nhà Trắng, Mỹ đã 4 lần bán vũ khí cho Đài Loan trị giá 4 tỷ 450 triệu USD. Thông tin về vụ bán lần này đã lọt ra từ đầu tháng 6, nhưng nó đã bị gác lại do cuộc gặp gỡ Donald Trump – Tập Cận Bình tại Osaka hồi cuối tháng 6.

Cuối năm 2018, ông Donald Trump đã chính thức ký 13 đạo luật trong đó có “Luật sáng kiến tái bảo đảm châu Á” (ARIA), khiến nó chính thức có hiệu lực.Đạo luật này quy định: Mỹ cần định kỳ bán vũ khí cho Đài Loan và căn cứ “Luật du lịch Đài Loan”, khuyến khích các quan chức cao cấp Mỹ sang thăm Đài Loan. Đạo luật này thậm chí còn coi Đài Loan là một mắt xích trong “Chiến lước “Ấn Độ - Thái Bình Dương” của Mỹ.

Trung Quốc trước đây đã phản ứng mạnh mẽ về việc Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan. Hôm 6/6, tại cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao, ông Cảnh Sảng, người phát ngôn bộ này khi được hỏi về thông tin Mỹ chuẩn bị bán vũ khí cho Đài Loan đã trả lời: “Phía Trung Quốc bày tỏ quan ngại nghiêm trọng  về động thái liên quan của Mỹ. Lập trường kiên quyết phản đối Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan của Trung Quốc là nhất quán và rõ ràng. Chúng tôi yêu cầu Mỹ nhận thức đầy đủ tính nhạy cảm và tình nguy hại nghiêm trọng  của vấn đề bán vũ khí cho Đài Loan; tuân thủ nghiêm nguyên tắc “một nước Trung Quốc” và các quy định liên quan của “3 bản Thông cáo chung”, đình chỉ việc bán vũ khí và mọi quan hệ quân sự Mỹ - Đài Loan, thận trọng xử lý ổn thỏa vấn đề liên quan đến Đài Loan để tránh làm tổn hại nghiêm trọng quan hệ Trung – Mỹ và hòa bình, ổn định của eo biển Đài Loan”.

Chiều ngày 9/7, Trung Quốc đã lên tiếng về vụ việc này, cho rằng hành động bán vũ khí cho Đài Loan của Mỹ đã vi phạm nghiêm trọng  luật quốc tế và các chuẩn tắc cơ bản trong quan hệ quốc tế; phía Trung Quốc kịch liệt bất bình và kiên quyết phản đối.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng nói: “Hành động của Trung Quốc đã vi phạm nghiêm trọng  nguyên tắc “Một nước Trung Quốc” và các quy định trong 3 bản thông cáo chung Trung – Mỹ; can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của Trung Quốc; Trung Quốc kịch liệt lên án và nghiêm khắc giao thiệp với phía Mỹ”. Ông Cảnh Sảng yêu cầu Mỹ lập tức hủy bỏ kế hoạch bán vũ khí cho Đài Loan nói trên để không ảnh hưởng đến quan hệ Trung – Mỹ và tình hình eo biển Đài Loan.