Vụ kiện của FTC xoay quanh việc liệu việc Meta mua lại Instagram và WhatsApp có phá hoại sự cạnh tranh trên thị trường thông qua "các vụ sáp nhập và mua lại kiểu sát thủ" hay không và trở thành một trong những vụ kiện chống độc quyền lớn nhất trong ngành công nghệ.
Vụ kiện hiện đang được đưa ra xét xử tại tòa án địa phương ở Washington, và nếu FTC thắng có thể buộc gã khổng lồ công nghệ có giá trị hơn 1,5 nghìn tỷ USD phải chia tách tài sản của mình, ảnh hưởng lớn đến doanh thu quảng cáo của Meta.
FTC cáo buộc Meta muốn "mua đối thủ cạnh tranh"
Theo FTC, vào năm 2012 và 2014 Meta đã mua lại Instagram và WhatsApp với giá lần lượt là 1 tỷ và 19 tỷ USD, qua đó khẳng định vị thế thống lĩnh của công ty trong lĩnh vực nền tảng xã hội. FTC cho rằng hai vụ mua lại này là “killer acquisitions” (vụ mua lại giết người) khiến các đối thủ cạnh tranh tiềm năng mất đi không gian phát triển và cản trở cạnh tranh trên thị trường.
Tại phiên tòa ngày 14/4, luật sư xét xử của FTC là Daniel Matheson đã đưa ra một số email nội bộ của Meta làm bằng chứng, trong đó có một email mà Zuckerberg đã gửi năm 2011: "Nếu Instagram tiếp tục thể hiện tốt trên các thiết bị di động hoặc được Google mua lại, sẽ dễ dàng thêm các dịch vụ trong vài năm tới mô phỏng các tính năng mà chúng ta hiện có".
Ông cũng viết trong email năm 2012 rằng Instagram tạo ra "mối đe dọa thực chất" đối với Facebook và "chúng ta có thể phải trả rất nhiều tiền để mua nó".
Zuckerberg đã xác nhận tại tòa rằng nội dung các email này là đúng sự thật. Ông giải thích rằng khi đó công ty sắp tiến hành chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) và "chúng tôi sẽ có nhiều vốn lưu động hơn...chúng tôi cân nhắc xem có nên sử dụng một phần vốn đó để mua công cụ hay không". Ông nói thêm: "Thay vì chỉ tự mình phát triển, chúng tôi cũng có thể áp dụng phương thức truyền thống hơn và đánh giá xem liệu tự mình xây dựng chức năng hay mua lại một sản phẩm hiện có sẽ tốt hơn".
Trong vụ kiện nhằm vào WhatsApp, FTC lưu ý rằng Zuckerberg vào năm 2013 đã cảnh báo rằng ứng dụng nhắn tin này có thể "làm thị trường Mỹ, nơi SMS vẫn là nền tảng thống trị, mất ổn định". FTC cho rằng Meta thông qua vụ mua lại này đã xây dựng được một "hào nước" cho công ty, giúp giảm nguy cơ phải đối mặt với các đối thủ cạnh tranh mới trong tương lai.
Ảnh: Getty.
FTC cáo buộc Meta thao túng trải nghiệm người dùng
Ngoài ra, FTC còn tuyên bố Meta đã thao túng trải nghiệm người dùng Instagram sau khi mua lại để ngăn chặn vị thế trên thị trường của Facebook bị suy giảm. Mặc dù đây có thể là quyết định kinh doanh, nhưng Matheson cho biết nó "đi ngược lại tinh thần của luật chống độc quyền của Mỹ".
Luật sư Matheson chỉ ra rằng hành vi chống cạnh tranh của Meta đã gây tổn hại đến quyền của người tiêu dùng. Sau khi sáp nhập thành công, số lượng quảng cáo trên Facebook và Instagram "tăng mạnh" và có "lỗ hổng lớn về quyền riêng tư trong một thời gian dài".
Meta đã mạnh mẽ bác bỏ cáo buộc của FTC. Luật sư đại diện cho họ, Mark Hansen, nói Meta không tham gia vào hành vi độc quyền và vụ việc này "vi phạm cả sự thật và luật pháp". Ông chỉ ra rằng hành vi của người dùng Meta đã có những thay đổi đáng kể, với tỷ lệ tương tác với bạn bè và gia đình giảm xuống và chuyển sang thích các nội dung video, như Instagram Reels, YouTube Shorts và TikTok.
Meta cho rằng thị trường ngày nay có tính cạnh tranh cao, với các đối thủ cạnh tranh bao gồm TikTok, Snapchat, YouTube, Apple iMessage và X (trước đây là Twitter). Hansen chỉ ra rằng trong khoảng thời gian ngắn khi TikTok ngừng hoạt động vào tháng 1/2025, lượng sử dụng Facebook đã tăng 20% và Instagram tăng 17%, cho thấy mối quan hệ cạnh tranh trực tiếp giữa Meta và TikTok.
Ông cũng đặt câu hỏi về định nghĩa thị trường của FTC và cách họ ước tính thị phần. Theo Meta, nếu tính cả các nền tảng như TikTok và YouTube, "tỷ lệ thời gian chiếm dụng người dùng" của Meta thực tế đã giảm xuống dưới 30%.
Zuckerberg cũng nhấn mạnh tại tòa rằng dịch vụ của Meta "luôn là nền tảng để mọi người khám phá và hiểu biết thế giới", không chỉ dừng ở kết nối với bạn bè và gia đình.
Meta sẽ ra sao nếu thua kiện?
Phiên tòa dự kiến sẽ kéo dài khoảng hai tháng, với sự tham gia của cựu Giám đốc điều hành Meta Sheryl Sandberg và các giám đốc điều hành của các đối thủ cạnh tranh như TikTok, Snap và YouTube.
Nếu FTC thắng kiện và yêu cầu chia tách tài sản, có thể dẫn đến việc Meta buộc phải bán Instagram và WhatsApp, ảnh hưởng lớn đến cơ cấu doanh thu quảng cáo của công ty này. Theo ước tính của Emarketer, doanh thu quảng cáo của Instagram sẽ đạt 37,13 tỷ USD vào năm 2025, chiếm hơn một nửa tổng doanh thu quảng cáo của Meta tại thị trường Mỹ.
Vụ án này cũng được coi là một động thái lớn của chính quyền Trump về chính sách chống độc quyền đối với các công ty công nghệ lớn.
FTC bắt đầu điều tra Meta từ đầu năm 2019, trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump, và đệ đơn kiện đầu tiên vào tháng 12/2020.
Chủ tịch FTC hiện tại, Andrew Ferguson, được Tổng thống Trump bổ nhiệm vào tháng 1/2025. Ông đã tuyên bố rõ ràng rằng sẽ tăng cường thực thi pháp luật trong ngành công nghệ.
Mark Zuckerberg gần đây đã nhiều lần đến Nhà Trắng và điều chỉnh lập trường chính sách nội dung nhằm cải thiện mối quan hệ với chính phủ. Kể từ khi ông Trump đắc cử, Meta đã hủy bỏ các chính sách kiểm duyệt nội dung mà đảng Cộng hòa chỉ trích và quyên góp 1 triệu USD cho quỹ nhậm chức của ông Trump. Theo Bloomberg, Meta vào đầu tháng này từng cố gắng đạt được thỏa thuận hòa giải với FTC để tránh phải chính thức ra tòa nhưng không thành.
Theo Sina, Businessintelligence
