Masayoshi Son: Từ tuổi thơ nghèo khó đến người giàu nhất Nhật Bản với tài sản tăng 248%/năm

"Canh bạc 248%" làm rung chuyển giới tài phiệt Nhật Bản

Masayoshi Son đăng quang ngôi người giàu nhất Nhật Bản không chỉ là một sự kiện trong bảng xếp hạng tài sản. Nó đánh dấu sự trở lại của một “tay chơi” vốn nổi tiếng với những canh bạc lớn trong lịch sử đầu tư công nghệ toàn cầu, người luôn đặt cược vào tương lai với mức độ rủi ro mà phần lớn giới tài phiệt khác e ngại.

Theo Bloomberg Billionaires Index, giá trị tài sản ròng của Masayoshi Son đã tăng 248% chỉ trong năm nay, đạt 55,1 tỷ USD vào ngày 29/10, cao hơn khoảng 23 triệu USD so với Tadashi Yanai — chủ tịch kiêm cổ đông lớn nhất của Fast Retailing, công ty mẹ của Uniqlo. Trong phần lớn 10 năm qua, Tadashi Yanai luôn giữ vị trí người giàu nhất Nhật, và từ tháng 4/2022 đến nay chưa từng mất ngôi vị này.

Tài sản của Masayoshi Son tăng vọt chủ yếu nhờ cổ phiếu Tập đoàn SoftBank niêm yết tại Tokyo tăng mạnh. SoftBank đang chuyển mình từ một tập đoàn viễn thông – đầu tư công nghệ truyền thống trở thành đầu mối trung tâm trong chuỗi giá trị AI toàn cầu.

Hôm 29/10, cổ phiếu SoftBank tăng mạnh sau khi công ty được đưa vào danh sách các doanh nghiệp đang xem xét triển khai dự án tại Mỹ nhân chuyến thăm Nhật của ông Donald Trump. Masayoshi Son hiện được xem là một trong số những nhà ủng hộ nước ngoài quan trọng nhất của Trump trong lĩnh vực kinh doanh toàn cầu, và đầu năm nay ông đã cam kết đầu tư 100 tỷ USD vào Mỹ.

Masayoshi Son là cổ đông lớn nhất của SoftBank, nắm khoảng 1/3 cổ phần. Khi cổ phiếu tăng, tài sản của ông vọt lên như chính những đường cong mô phỏng tăng trưởng AI mà ông thường trình bày trong các bài thuyết trình.

Giá cổ phiếu SoftBank liên tục tăng, hưởng lợi từ các khoản đầu tư vào OpenAI, Arm Holdings Plc và các công ty liên quan đến AI khác, giúp công ty trở thành một nhân tố chủ chốt trong các khoản đầu tư của thị trường vào sự bùng nổ chi tiêu cho cơ sở hạ tầng AI. Danh mục đầu tư gần đây của Masayoshi Son cũng bao gồm khoản đầu tư đáng ngạc nhiên 2 tỷ USD vào Intel Corp., thương vụ mua lại mảng kinh doanh robot của ABB Ltd. trị giá 5,4 tỷ USD, tăng lượng cổ phần nắm giữ tại Nvidia Corp. và TSMC.

Năm 2025, SoftBank thực hiện một loạt kế hoạch tham vọng: Đầu tư 30 tỷ USD vào OpenAI; hợp tác cùng OpenAI, Oracle, quỹ MGX (Abu Dhabi) để xây dựng hạ tầng AI và trung tâm dữ liệu trị giá 500 tỷ USD tại Mỹ; đàm phán với TSMC về việc xây dựng khu công nghiệp AI & robot trị giá 1.000 tỷ USD tại bang Arizona, Mỹ. Nếu được triển khai trọn vẹn, đây có thể là cụm hạ tầng AI vật lý lớn nhất từng được xây dựng trong lịch sử loài người.

Từ tuổi thơ nghèo đến “ông trùm công nghệ Nhật”

Masayoshi Son sinh năm 1957 tại đảo Kyushu trong một gia đình người Triều Tiên định cư tại Nhật — tầng lớp thiểu số thường gặp kỳ thị trong xã hội Nhật những năm 60. Tuổi thơ của ông gắn với việc làm thuê trong trang trại và sống trong ngôi nhà tạm bợ.

Ở tuổi 16, ông quyết định rời Nhật sang Mỹ, cho rằng “muốn đi tìm tương lai thì phải đến Thung lũng Silicon”.

Tại Đại học Berkeley, California, ông tiếp xúc với máy tính và hiểu rằng công nghệ sẽ là con đường thay đổi thế giới. Năm 19 tuổi, ông phát minh ra máy thông dịch điện tử và bán bản quyền cho công ty Sharp với giá 1 triệu USD – khoản vốn để khởi nghiệp đầu tiên.

Năm 1981, sau khi trở về Nhật Bản Masayoshi Son thành lập SoftBank – ban đầu chỉ là một công ty phân phối phần mềm quy mô nhỏ. Tuy nhiên, nhờ tầm nhìn đi trước thời đại của ông, SoftBank nhanh chóng trở thành nhà đầu tư mạo hiểm lớn nhất Nhật Bản, sau đó mở rộng toàn cầu. Trong bốn thập kỷ qua, công ty đã phát triển thành một tập đoàn đa ngành bao gồm viễn thông, thanh toán kỹ thuật số và đầu tư công nghệ.

"Mọi thứ đang diễn ra theo hướng có lợi cho SoftBank ngay lúc này", Kirk Boodry, một nhà phân tích tại Bloomberg Intelligence, nhận định. “Tất cả các tài sản liên quan đến AI đều đang tăng giá. Quan hệ đối tác với OpenAI chắc chắn là một động lực chính, và các thỏa thuận mà công ty đã thực hiện với Broadcom và AMD đã thúc đẩy thị trường nói chung hơn nữa”.

Những thương vụ lịch sử đã đưa tên tuổi Masayoshi Son nổi lên trên bản đồ công nghệ thế giới:

Năm 2000, ông đầu tư 20 triệu USD vào Alibaba, sở hữu khoảng 34% cổ phần Alibaba. Khi Alibaba lên sàn New York năm 2014, giá trị vốn hóa khoảng 231 tỷ USD, cổ phần của SoftBank khi đó tương đương khoảng ~60 tỷ USD. Đây được xem là vụ đầu tư thành công nhất lịch sử công nghệ.

Năm 2016, ông thành lập Quỹ Vision Fund (100 tỷ USD) - Quỹ đầu tư tư nhân lớn nhất thế giới, mở ra làn sóng “siêu đầu tư” vào các startup toàn cầu.

Năm 2018–2022, ông đặt cược vào WeWork, Uber, DoorDash.. nhưng nhiều thương vụ biến động, WeWork sụp đổ . Điều này thể hiện phong cách chấp nhận rủi ro mạnh của ông.

Năm 2023–nay, Masayoshi Son toàn lực chuyển hướng sang AI tạo sinh, đặt cược vào OpenAI và chip AI, tái định vị SoftBank thành “xương sống hạ tầng AI”

Dù từng chịu chỉ trích vì thất bại nặng với WeWork, nhưng Masayoshi Son chưa từng lùi bước. Ông nói: “Tôi không sợ thất bại. Tôi chỉ sợ bỏ lỡ tương lai”.

Tư duy “nhìn xa 30 năm”

Trong khi nhiều doanh nhân Nhật truyền thống thích ổn định, Masayoshi Son luôn theo đuổi sự biến động. Ông tin rằng AI sẽ vượt trí tuệ con người; mọi ngành nghề sẽ tái cấu trúc theo “đơn vị thông minh”; người chiến thắng không phải là công ty tốt nhất, mà là công ty sở hữu hạ tầng AI lớn nhất.

Vì vậy, thay vì đầu tư nhỏ lẻ, ông chọn cách: Rót vốn quy mô hàng trăm tỷ USD để định hình hệ sinh thái, không chỉ để tham gia thị trường. Chiến lược này giống Jeff Bezos trong thương mại điện tử và Elon Musk trong không gian, nhưng ở mức mạng lưới công nghệ toàn cầu.

Nếu các dự án Mỹ – Trung Đông – Nhật – Đài Loan (Trung Quốc) kết nối thành công, SoftBank có thể: Trở thành nhà điều phối hạ tầng trí tuệ nhân tạo lớn nhất hành tinh; kiểm soát từ chip → trung tâm dữ liệu → mô hình AI → ứng dụng AI → robot; nắm vai trò giữ vị trí ở trung tâm của thời đại về AI tương đương Microsoft trong PC hoặc Google trong Internet.

Sự trở lại của Masayoshi Son không chỉ là một chiến thắng về tài chính. Nó là dấu hiệu cho thấy cuộc đua AI đã bước sang giai đoạn xây dựng hạ tầng ở quy mô quốc gia và toàn cầu. Và trong cuộc đua ấy, người từng lớn lên trong nghèo đói và bị kỳ thị đang trở thành kiến trúc sư của một trật tự công nghệ mới.

Theo Sina, ITHome