Ông là Vikrom Kromadit, người gốc Hoa có tên Trung Quốc là Qiu Weigong (Khưu Uy Công), người sáng lập, Chủ tịch và Tổng giám đốc Amata Corporation PCL hoạt động trong lĩnh vực phát triển và vận hành các khu công nghiệp: 5 tuổi đã ra chợ bán đậu, 15 tuổi rời nhà, 35 tuổi trở thành tỷ phú, nhưng đến năm 44 tuổi lại vì khủng hoảng tài chính mà nợ hơn trăm triệu USD.
Đối diện với thảm họa ấy, ông không chạy, không trốn. Ông chỉ tuyên bố một câu dõng dạc: “Chỉ cần tôi còn sống, tôi nhất định trả được hết nợ”. 5 năm sau, ông thật sự làm được, một lần nữa quay trở lại đỉnh cao.
Nhưng lựa chọn tiếp theo của ông khiến toàn thế giới kinh ngạc: ông buông bỏ toàn bộ sản nghiệp, khoác áo cà sa, trở thành một nhà sư. Người đàn ông huyền thoại ấy đã dùng cả cuộc đời để sống trọn hai nửa: từ “anh hùng trong thương giới” đến “người giác ngộ”.
Tuổi thơ dưới bóng bạo lực
Vikrom Kromadit sinh năm 1953 tại tỉnh Kanchanaburi, Thái Lan, là con cả trong một gia đình Hoa kiều lớn: là con trai cả, với tổng số anh chị em – bao gồm cả anh em cùng cha khác mẹ và cùng mẹ khác cha – lên tới 23 người. Mẹ là nữ thương nhân nổi tiếng địa phương, gia đình kinh doanh mía và vận tải.
Thoạt nhìn, đó tưởng là sự khởi đầu thuận lợi. Nhưng thực tế lại hoàn toàn trái ngược. Cha ông nóng nảy, độc đoán, các con không ai dám nói điều gì trái lời cha.
Tuổi thơ của Vikrom chìm trong sợ hãi. Có lần vì làm hỏng đầu xe khi đi chở phân bón, ông bị cha cầm gậy điện định đánh gãy chân, nếu không né kịp, có lẽ ông đã tàn phế.
Những ngày sống như tù nhân trong chính nhà mình, khiến ông tuyệt vọng đến mức 3 lần tìm cách tự tử.
Điều duy nhất níu Vikrom sống tiếp là câu tự nhủ: “Đợi khi lớn lên, mình sẽ rời khỏi ông ấy”.
Tự lập và trở thành tỷ phú
5 tuổi, Vikrom đã theo người dì bán đậu phộng (lạc) rang. Vừa bày hàng mấy ngày đã bán hết, kiếm được mấy đồng bath đầu tiên trong đời.
Khi 10 tuổi, ông đã biết quản lý hơn 300 công nhân của gia đình: làm sổ sách, tính lương, thống kê sản lượng — tất cả đều mày mò tự học. Nhưng càng giỏi, ông càng chỉ nghĩ đến việc “chạy trốn” khỏi gia đình.
15 tuổi, ông thi đậu vào National Taiwan University (Đài Loan, Trung Quốc). Cha bắt ông theo học ngành cơ khí nông nghiệp để về nối nghiệp. Ông chống lại. Trong một lần người cha lại ra tay đánh mẹ, ông nhẫn nhịn đến cực hạn, và cuối cùng công khai phản kháng. Mối quan hệ cha con từ đó chấm dứt.
Ông bỏ nhà ra đi, bắt đầu cuộc đời tự lực hoàn toàn. Không có tiền sinh hoạt, ông bắt đầu buôn bán đồ nữ trang nhỏ. Những món đồ rẻ mạt ở Thái Lan, sang Đài Loan lại được tranh nhau mua. Ông nhận ra: cùng một món hàng, chỉ cần đổi thị trường, giá trị sẽ thay đổi.
Từ đây ông bước vào thương mại quốc tế: xuất khẩu sắn, da trâu bò, nhập cà chua đóng hộp và nguyên liệu thực phẩm. Chưa tốt nghiệp đại học, Vikrom Kromadit đã có tiền mua xe riêng.
Năm 1975, Vikrom bắt đầu bằng việc thành lập công ty nhập-khẩu và xuất-khẩu mang tên V&K Corporation Ltd, kinh doanh cá ngừ. Thời điểm đó đánh trúng đúng thời hoàng kim của ngành thủy sản Thái Lan. Chỉ vài năm, công ty trở thành nhà xuất khẩu cá hộp lớn nhất Thái Lan.
Đến cuối những năm 1980, doanh thu công ty đạt 1,5 tỷ baht, ông trở thành nhân vật trọng yếu của giới kinh doanh Thái Lan.
Sau đó, ông chuyển sang lĩnh vực phát triển khu công nghiệp (industrial estates) – một hướng đi định hình nên tên tuổi ông. Năm 1989, ông thành lập, là Chủ tịch và Tổng Giám đốc (Chairman & CEO) của Amata Corporation PCL – một công ty tại Thái Lan hoạt động trong lĩnh vực phát triển và vận hành các khu công nghiệp. Một năm sau, các công ty Toyota, Sony, Mitsubishi…lần lượt vào đầu tư. Ông trở thành tỷ phú.
Giữa lúc ông đang làm ăn tốt, sóng gió ập đến: Năm 1997, khủng hoảng tài chính châu Á bùng nổ. Đồng baht lao dốc, dự án ngừng, các nhà máy đóng cửa.
Quy mô càng lớn, tổn thất càng nặng. Chỉ trong thời gian ngắn, Vikrom từ tỷ phú trở thành con nợ khổng lồ. Bạn bè khuyên ông lựa chọn giả vờ ngã bệnh, tuyên bố phá sản, hoặc bỏ trốn ra nước ngoài; nhưng ông nói: “Chỉ cần tôi còn sống, tôi sẽ trả được”.
5 năm tiếp theo, ông gần như không có một đêm ngủ yên. Ngày đi vận động thuyết phục khách hàng, tối tự mình tính từng dòng tiền.
Năm 2002, Vikrom đã trả hết toàn bộ nợ. Người ta hỏi ông điều khó nhất là gì. Ông đáp: “Không phải tiền. Là chữ tín!”.
Giác ngộ và chọn buông bỏ
Khủng hoảng không phá hủy được tài sản của Vikrom Kromadit, mà phá vỡ sự kiêu ngạo trong lòng ông. Từ đó, ông không còn theo đuổi mở rộng kinh doanh hay làm giàu nữa, ông bắt đầu tự hỏi: “Tiền rốt cuộc có ý nghĩa gì?”.
Năm 2004, khi bước sang tuổi 51, sau bữa tiệc sinh nhật linh đình tối hôm trước, sáng hôm sau ông lặng lẽ đến chùa xin cạo đầu xuất gia. Không bi lụy, cũng không phô trương, chỉ là ông thấy mệt mỏi.
Ông từng nói: “Cả đời tôi chỉ biết chạy, chạy đến mức không nhận ra chính mình nữa”.
Trong mấy năm xuất gia, ông ăn chay, tĩnh tọa, viết sách. Vikrom viết sách khá nhiều – ông là tác giả của hơn 15 cuốn sách (thậm chí có nguồn nói là hơn 20) truyền cảm hứng, chia sẻ kinh nghiệm sống và kinh doanh. Cuốn sách nổi bật là “Be a Better Man” (Làm một người tốt), kể lại hành trình từ tuổi thơ khó khăn tới thành công. Ông viết: “Giàu nhất không phải là nhiều tiền, mà là tâm được an”.
Nửa đời sau: Trả lại cho nhân gian
Từ một khu đất nhỏ ở Thái Lan chỉ rộng 6 hecta vào năm 1989, Tập đoàn Amata hiện đang quản lý khoảng 150 km2 đất công nghiệp tại Thái Lan, Việt Nam, Lào và Myanmar. Hơn 1.500 công ty đã đặt trụ sở tại đây, tạo ra 350.000 việc làm cho cộng đồng địa phương, và tập đoàn sở hữu 45 công ty con.
Trên thực tế, các khu công nghiệp Amata từ lâu đã vượt ra khỏi khái niệm khu công nghiệp thông thường, trở thành một "thành phố công nghiệp" hiện đại với đầy đủ tiện ích hỗ trợ. Nơi đây không chỉ là trung tâm cho các doanh nghiệp công nghiệp mới nổi mà còn là thành phố đáng sống và thân thiện với môi trường.
Vikrom Kromadit không từ bỏ sự nghiệp, chỉ đổi mục đích. Ông cũng thành lập và điều hành tổ chức từ thiện mang tên Amata Foundation – được dùng để triển khai các hoạt động xã hội: bảo vệ môi trường, giáo dục, nghệ thuật, văn hoá, đổi mới sáng tạo.
Có thông tin nói, Vikrom sở hữu khoảng 26,23% cổ phần trong Amata. Theo nguồn tin thị trường Market Screener, tính đến ngày 29/9/2025, Vikrom được ghi nhận với giá trị cổ phần trong Amata khoảng 150 triệu USD.
Vào dịp sinh nhật 70 tuổi (năm 2023), Vikrom tuyên bố sẽ để lại 95% tài sản của mình cho Amata Foundation sau khi qua đời, thể hiện cam kết mạnh mẽ với từ thiện. Ông cũng từng tuyên bố: Toàn bộ tài sản 20 tỷ baht (600 triệu USD) sau khi ông qua đời sẽ dùng để làm giáo dục và từ thiện.
Có người hỏi: “Ông không tiếc sao?”. Ông cười: “Tiền vốn từ dân mà đến, trở về với dân chẳng phải điều tự nhiên sao?”.
Vikrom Kromadit từng nói ông không có ý vào chính trị, vì công việc chính trị – theo ông – không phù hợp với phong cách của mình.
Vikrom từng nghèo, giàu, ngã, lại đứng lên, rồi tự mình buông bỏ hết. Có người hỏi: “Ông không sợ chẳng ai nhớ đến mình sao?”. Ông nói: “Tôi không cần được nhớ. Tôi chỉ hy vọng người ta từ câu chuyện của tôi mà sống an nhiên hơn. Tiền rồi sẽ hết, danh rồi sẽ phai; nhưng một tấm lưng thẳng trong phong ba, và một tấm lòng biết buông sau vinh hoa, đó mới là đỉnh cao của đời người”.
Vikrom Kromadit là một ví dụ điển hình của doanh nhân khởi nghiệp từ gian khó, đi lên bằng tầm nhìn, quyết tâm và sự thích ứng với môi trường kinh doanh. Đồng thời, ông cũng là người tiên phong trong việc kết hợp kinh doanh với sứ mệnh xã hội – điều mà nhiều người gọi là “kinh doanh vì mục đích lớn hơn”.
Tỷ phú Larry Ellison tiết lộ lối tư duy từng giúp ông vượt mặt Elon Musk
Tỷ phú thừa kế Hermès bị "tay hòm chìa khóa" ru ngủ suốt 20 năm rồi biến mất cùng 15 tỷ euro
Tỷ phú Jeff Bezos dự đoán táo bạo về tương lai "như trong phim viễn tưởng" của nhân loại
Theo NetEase, Creaders