Chiều 11/12, Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV khép lại trong không khí đặc biệt: vừa là kỳ họp cuối cùng của nhiệm kỳ, vừa là thời điểm cơ quan lập pháp tạo nên một kỷ lục chưa từng có trong lịch sử.
Việc Quốc hội biểu quyết thông qua 51 luật, 39 nghị quyết, trong đó có 8 nghị quyết quy phạm pháp luật, chiếm gần 30% số văn bản được ban hành trong cả nhiệm kỳ cho thấy một nỗ lực lập pháp chưa từng có tiền lệ.
Khối lượng công việc đồ sộ đó không chỉ mang ý nghĩa về số lượng, mà còn phản ánh một tinh thần trách nhiệm mạnh mẽ: hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho đất nước trước khi chuyển giao sang nhiệm kỳ mới.
Điều nổi bật ở kỳ họp này là những đạo luật được thông qua đều thuộc các lĩnh vực có tính thời sự cao, tác động trực tiếp tới đời sống kinh tế – xã hội: từ kinh tế số, chuyển đổi công nghệ, an ninh mạng, quốc phòng, đến giáo dục, y tế, dân số.
Những nghị quyết như Nghị quyết Quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai hay các đạo luật như Luật Đầu tư sửa đổi, Luật Thương mại điện tử, Luật Trí tuệ nhân tạo, Luật về an ninh mạng, chuyển đổi số cho thấy Quốc hội đã chủ động lắng nghe nhịp thay đổi của thời đại.
Trong bối cảnh công nghệ bùng nổ, kinh tế số phát triển, cạnh tranh toàn cầu gay gắt, việc ban hành một khung pháp lý hiện đại, đủ rộng và đủ linh hoạt là yêu cầu cấp bách. Không thể điều hành một nền kinh tế số bằng tư duy và luật pháp của thế hệ cũ.
Việc thông qua Luật Trí tuệ nhân tạo chẳng hạn, là bước đi táo bạo nhưng cần thiết. Công nghệ AI đang thay đổi mọi khía cạnh của đời sống: sản xuất, giáo dục, y tế, tài chính, an ninh…; và nếu pháp luật không bắt kịp, xã hội sẽ bị bỏ lại phía sau, thậm chí đối mặt rủi ro mới. Luật Thương mại điện tử cũng vậy: thị trường trực tuyến đang tăng trưởng vượt bậc, nhưng những hành vi gian lận, hàng giả, lừa đảo xuyên biên giới cũng ngày càng tinh vi.
Một khung pháp lý mạnh, rõ ràng và minh bạch không chỉ bảo vệ người tiêu dùng, mà còn là nền tảng để doanh nghiệp Việt Nam vươn ra thị trường quốc tế.
Nhìn rộng hơn, kỳ họp thứ 10 thể hiện tinh thần đổi mới trong tư duy lập pháp. Nếu trước đây, một số đạo luật thường kéo dài nhiều kỳ họp, gây nên độ “trễ chính sách”, thì nay Quốc hội cho thấy sẵn sàng hành động với tốc độ cao hơn, bài bản hơn, chất lượng hơn.
Việc dồn lực biểu quyết số lượng lớn luật quan trọng trong thời gian ngắn thể hiện quyết tâm hoàn thành trách nhiệm trước cử tri, đồng thời bảo đảm tính liên tục của bộ máy nhà nước.
Một nhiệm kỳ Quốc hội khép lại, nhưng pháp luật cho nhiệm kỳ sau đã được chuẩn bị đầy đủ, giảm thiểu khoảng trống pháp lý, vốn là rủi ro lớn đối với quản lý nhà nước và sự ổn định của nền kinh tế.
Sự thay đổi này mang thông điệp chính trị quan trọng: Quốc hội phải dẫn dắt sự thay đổi của đất nước bằng đổi mới pháp luật. Khi kinh tế – xã hội chuyển động nhanh, luật pháp phải theo kịp, thậm chí phải đi trước.
Khi người dân yêu cầu minh bạch, công bằng, hiệu quả, thì luật pháp phải đủ nghiêm minh và đủ khả thi để tạo niềm tin. Và khi đất nước bước vào giai đoạn chuyển đổi số, hội nhập sâu, thì luật pháp càng phải là công cụ để mở đường, chứ không chỉ để quản lý.
Đó là lý do tại sao kỳ họp này mang ý nghĩa đặc biệt đối với niềm tin xã hội. Người dân theo dõi Quốc hội không chỉ để xem các đại biểu bấm nút thông qua bao nhiêu luật, mà để thấy liệu Quốc hội có thực sự đáp ứng mong đợi của họ hay không. Và lần này, Quốc hội đã gửi một tín hiệu tích cực: rằng họ làm việc nghiêm túc, trách nhiệm, hành động vì lợi ích quốc gia, dân tộc. Sự đồng thuận cao trong biểu quyết nhiều đạo luật cho thấy tính thống nhất trong nhận thức về những vấn đề cấp bách của đất nước.
Tuy nhiên, thông qua luật mới chỉ là bước khởi đầu. Tác động thực sự của kỳ họp sẽ chỉ được đánh giá chính xác khi các đạo luật này được triển khai trong đời sống. Việc ban hành luật một cách kịp thời sẽ trở nên vô nghĩa nếu văn bản hướng dẫn chậm ban hành, nếu cơ quan thực thi hiểu sai hoặc làm chưa đúng, hoặc nếu người dân và doanh nghiệp không được tiếp cận đầy đủ thông tin.
Chúng ta từng chứng kiến không ít đạo luật rất tiến bộ nhưng “đứng yên” trên giấy vì thiếu hướng dẫn chi tiết. Kỳ họp này vì vậy không chỉ là lời khẳng định nỗ lực lập pháp, mà còn là lời nhắc nhở về trách nhiệm thực thi.
Sau kỳ họp thứ 10, một áp lực lớn thuộc về Chính phủ và các bộ ngành: phải nhanh chóng ban hành văn bản dưới luật, tổ chức tập huấn, phổ biến pháp luật, và đưa các quy định mới vào cuộc sống. Quốc hội ở nhiệm kỳ tới cũng sẽ đối mặt với bài toán giám sát việc thi hành pháp luật, một nhiệm vụ quan trọng không kém quá trình lập pháp. Giám sát hiệu quả không chỉ là kiểm tra, mà còn là phát hiện bất cập, kiến nghị sửa đổi, bảo đảm luật pháp vận hành thông suốt, không gây cản trở cho phát triển.
Một kỳ họp lập pháp kỷ lục không chỉ là niềm tự hào, mà còn là thước đo kỳ vọng. Người dân kỳ vọng các đạo luật về công nghệ sẽ thúc đẩy đổi mới sáng tạo; kỳ vọng luật an ninh mạng mạnh mẽ sẽ bảo vệ họ khỏi các hình thức tấn công mới; kỳ vọng luật thương mại điện tử sẽ bảo vệ quyền lợi người mua và nhà sản xuất; kỳ vọng luật về kinh tế – tài chính sẽ giúp môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng hơn. Niềm tin ấy chỉ được đáp lại khi luật được thực thi công bằng, minh bạch, và không tạo ra thủ tục rườm rà hay bất cập.
Nhìn lại, kỳ họp thứ 10 không chỉ là sự kiện tổng kết nhiệm kỳ, mà còn là một bước chuyển tư duy: từ lập pháp “ổn định” sang lập pháp “đồng hành và dẫn dắt phát triển”. Kỷ lục về số lượng luật được thông qua là biểu tượng cho một Quốc hội đang nỗ lực theo kịp thời đại, đang muốn gần dân hơn, hiệu quả hơn. Nhưng quan trọng hơn cả kỷ lục ấy là tinh thần mà nó gửi gắm: tinh thần cải cách, đổi mới, dám hành động vì tương lai đất nước.
Khi nhiệm kỳ mới bắt đầu, Quốc hội sẽ chịu sức ép lớn hơn để duy trì chuẩn mực này: chuẩn mực của một Quốc hội làm việc chủ động, khoa học, minh bạch; của một cơ quan lập pháp không ngừng cải tiến để đáp ứng tốt hơn kỳ vọng của nhân dân. Kỳ họp thứ 10 vì thế không chỉ là dấu mốc lịch sử, mà còn là lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng đổi mới phải liên tục, cải cách phải bền bỉ, và Quốc hội phải luôn là thiết chế gần dân, vì dân, đáp lại những thay đổi của thời đại bằng chất lượng và hiệu quả thực chất.
Những điểm mới nhất của Luật Báo chí sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua
Quốc hội thông qua Luật An ninh mạng với nhiều điểm mới
Quốc hội chốt xe kinh doanh vận tải không bắt buộc phải lắp ghế an toàn cho trẻ
