Kéo giãn xương để chỉnh hình thành công cho một thanh niên bị biến dạng mặt do dị tật xương sọ mặt

Bệnh nhân là em N.T.H. (sinh viên, trú Hà Nội), bị mắc hội chứng sọ mặt phức tạp, gây teo lép toàn bộ 1/2 mặt bên trái, xương hàm dưới không phát triển làm cho toàn bộ khuôn mặt vẹo hết sang trái. Không những vậy, các bộ phận khác của khuôn mặt như: tai và xương gò má, da và cơ cũng phát triển kém hơn bình thường. Dù các răng mọc đầy đủ nhưng hàm trên và hàm dưới bị xô lệch, biến dạng, gây khó khăn trong sinh hoạt và thiếu tự tin trong giao tiếp.

Trước tình trạng này, gia đình đã đưa H. đến thăm khám tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức. Tại đây, sau khi chẩn đoán lâm sàng và chụp chiếu bằng các máy móc chẩn đoán hình ảnh CT Scanner 3D và cộng hưởng từ, H. được Hội đồng đa chuyên khoa hội chẩn và chẩn đoán em bị hội chứng tai hàm gây thiểu sản toàn bộ xương hàm dưới, lép nửa mặt trái, không có xương gò má và tai nhỏ bẩm sinh bên trái.

“Để điều trị, Hội đồng đa chuyên khoa đã đưa ra phác đồ điều trị cho N.T.H theo từng giai đoạn cụ thể”- PGS.TS Nguyễn Hồng Hà, Trưởng khoa Phẫu thuật Hàm mặt Tạo hình Thẩm mỹ , Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết.

Cũng theo PGS.TS Nguyễn Hồng Hà, về dị tật tai nhỏ, bệnh nhân H. đã được tạo hình lại một thì bằng sụn tự thân che phủ bởi vạt cân thái dương có nội soi hỗ trợ. Mặc dù đây là một kỹ thuật rất khó trong phẫu thuật tạo hình sọ mặt, nhưng kỹ thuật này đã được các bác sĩ Bệnh viện Việt Đức làm chủ và thực hiện thường quy tại trung tâm.

Riêng phần thiểu sản nặng của xương hàm bên trái và teo lép nửa mặt là một thách thức lớn cho các phẫu thuật viên tạo hình và hàm mặt. Khuôn mặt của bệnh nhân yêu cầu được ghép xương với một thể tích lớn mới tạo được sự cân đối. Tuy nhiên nếu cắt đôi xương hàm và ghép vào đó một mảnh xương chậu rất to thì mảnh ghép cũng không thể sống, các tổ chức phần mềm, mạch máu thần kinh trên mặt cũng không thể giãn ra một cách nhanh chóng để tạo khoang cho phần xương ghép này được. Nên các bác sĩ đã phải sử dụng đến kỹ thuật hiện đại nhất trong phẫu thuật sọ mặt, đó là phương pháp kéo giãn xương hàm liên tục. Các bác sĩ đã tiến hành cắt đôi xương hàm ở vị trí mong muốn, sau đó đặt vào hai đầu xương một hệ thống vít và trục xoắn titan. Phần đầu của hệ thống trục xoắn sẽ được đưa ngoài da qua một đường hầm. Hàng ngày các bác sĩ sẽ phải tiến hành xoay trục xoắn một đến hai vòng để có thể kéo giãn xương hàm từ 0,5-1 mm cho đến khi cân đối.

Hình ảnh CT 3D cho phép chẩn đoán xác định mức độ thiểu sản và teo lép nửa mặt ở hội chứng tai hàm

“Sau khoảng 2 tháng kéo giãn, xương hàm bên trái đã trở nên cân đối so với bên phải. Việc kéo giãn từ từ khung xương như vậy cũng làm cho hệ thống phần mềm và cơ niêm mạc thần kinh và mạch máu của khuôn mặt cũng giãn ra từ từ. Các dây thần kinh cũng như mạch máu không bị giãn ra một cách đột ngột nên vẫn đảm bảo được chức năng và nhiệm vụ như bình thường.

"Nhìn bên ngoài khuôn mặt của bệnh nhân đã trở nên cân đối hơn, góc hàm hai bên cân xứng, cằm cũng đã được đầy về chính giữa mặt. Bên cạnh đó, bệnh nhân cần có thời gian ngoài 6 tháng để tổ chức xương có thể liền chắc như bình thường”- PGS.TS Nguyễn Hồng Hà cho biết thêm.

Sau khi cân chỉnh cân xứng xương góc hàm, các bác sĩ chỉnh nha và răng hàm mặt tiếp tục đặt các hệ thống nắn chỉnh để đưa các răng về thẳng hàng. Sau khi cả hàm trên hàm dưới đã ở vị trí thẳng hàng các bác sĩ phẫu thuật hàm mặt đã phải tiến hành ca mổ thứ hai để cắt và xoay xương hàm trên xuống dưới sao cho răng hàm trên và răng hàm dưới chạm nhau như bình thường.

“Cùng với lần mổ đó, để tạo thêm sự đầy đặn và mềm mại cho khuôn mặt các bác sĩ phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ đã tiến hành hút mỡ ở vùng bụng dưới của bệnh nhân để bơm vào mặt bên trái tạo nên độ đầy đặn và mềm mại cho nửa mặt trái. Sau 2 lần phẫu thuật, H. đã có khuôn mặt cân đối đầy đặn giống như các bạn cùng trang lứa và em đã tự tin cùng các bạn đến trường”- PGS.TS Nguyễn Hồng Hà cho hay.

Cũng theo các chuyên gia chỉnh hình Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, có nhiều nguyên nhân dẫn đến khuyết hổng hay thiểu sản teo lép nửa mặt. Với các khuyết hỏng nhỏ, các bác sỹ có thể tiến hành ghép xương hay ghép mỡ tự thân giàu tế bào gốc. Với các khuyết thiếu xương lớn trầm trọng thì các kỹ thuật thông thường nếu không thể giải quyết được. Khi đó, phương pháp kéo giãn xương hàm mặt sẽ là giải pháp cứu cánh cuối cùng giúp tạo ra được khối lượng xương lớn vẫn đảm bảo đầy đủ phần mềm ra niêm mạc mạch máu thần kinh đi kèm với chất lượng và cấu trúc gần như tương xứng với bên đối diện.

Để đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh cho người dân, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã thành lập Trung tâm phẫu thuật tạo hình sọ mặt với sự tham gia của các chuyên gia đầu ngành về phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ, hàm mặt, nắn chỉnh răng, tai mũi họng, tạo hình mắt với các bác sĩ phẫu thuật thần kinh và gây mê hồi sức.

Bệnh viện Việt Đức cứu sống nhiều trẻ em bị đa chấn thương nhờ kết hợp đa chuyên khoa phẫu thuật

Phó Giám đốc BV Việt Đức Đồng Văn Hệ kiêm chức Giám đốc Trung tâm Điều phối tạng Quốc gia

Bác sĩ Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cảnh báo tai nạn vỡ tinh hoàn khi chơi thể thao