Hậu COVID-19 có thể kéo dài đến 10 tháng

Theo kết quả điều tra ở 17,093 người dân trong độ tuổi từ 16-35 tuổi của Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam (đã nhận được 13,313 phản hồi, chiếm 77,89%) cho thấy, có khoảng 68% bệnh nhân còn tồn tại triệu chứng hậu COVID-19 sau từ 2- 5 tháng, 17,4% bệnh nhân có triệu chứng hậu COVID-19 nhiều hơn 5 tháng và gần 5% bệnh nhân vẫn còn những triệu chứng này sau 10 tháng kể từ ngày có kết quả xét nghiệm dương tính với virus SARS-CoV-2.

Các bệnh thường có biểu hiện từ 2-3 triệu chứng điển hình liên quan đến hậu COVID-19 trong số 203 triệu chứng mà Bộ Y tế đã xác định. Các triệu chứng chủ yếu tập trung ở nhóm bệnh lý liên quan đến tâm thần như (chóng mặt, đau đầu, khó tập trung, mất ngủ, …) và nhóm bệnh lý về hô hấp (ho, khó thở).

Nghiên cứu cũng chỉ ra tỉ lệ nữ giới có xu hướng cao hơn nam giới về khả năng bị COVID-19 kéo dài (nữ giới chiếm 64,63% và nam giới chiếm 35,37%). Trong đó, mức độ và thời gian bị triệu chứng COVID-19 kéo dài không liên quan đến thời gian bị nhiễm COVID-19 (chỉ 2% dương tính với SARS-CoV-2 nhiều hơn 14 ngày) hay mức độ nghiêm trọng khi bị nhiễm COVID-19 (có triệu chứng nặng và nhập viện khi bị nhiễm COVID-19 dưới 10%).

Ngoài ra, bệnh nhân có dinh dưỡng không đủ chất hoặc béo phì cũng có thể là nguyên nhân khiến người bệnh có nhiều khả năng bị kéo dài triệu chứng COVID-19.

Đặc biệt, đối với nhóm lao động trẻ, bệnh lý nền không phải yếu tố ảnh hưởng đến khả năng bị hội chứng COVID-19 kéo dài (chỉ có 3,6% bệnh nhân có bệnh lý nền). Tuy nhiên, qua nghiên cứu cho thấy đối với bệnh nhân giới tính nam, có thời gian mắc COVID-19 trên 14 ngày, hút thuốc lá, uống rượu bia và không tập thể dục đều sẽ làm tăng nguy cơ kéo dài các triệu chứng hậu COVID-19.

Nghiên cứu cũng cho thấy, sau khi nhiễm COVID-19, có đến 80% người dân đã có ý thức tự rèn luyện sức khỏe (tập thể dục, tập thở). Xu hướng chăm sóc sức khỏe của người dân dịch chuyển dần theo hướng số hóa với 33% người bệnh theo dõi thường xuyên và chăm sóc sức khỏe qua App điện thoại, gần bằng với tỉ lệ người dân lựa chọn biện pháp truyền thống là đến bệnh viện khám (36.3%). Đây có thể là một tín hiệu đáng mừng đối với ngành y tế khi người dân đã sẵn sàng với các dịch vụ y tế từ xa, giảm tải dần gánh nặng cho tuyến điều trị.

Trước những triệu chứng hậu COVID-19 hay COVID-19 kéo dài, đặc biệt đối với lực lượng lao động trẻ, Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam đề xuất Chính phủ và các cơ quan đoàn thể cần quan tâm đến các vấn đề hậu COVID-19, nhất là sự đa dạng của các triệu chứng nên để có thể can thiệp một cách toàn diện cần có sự tham gia liên ngành của nhiều ban ngành, đoàn thể, lực lượng xã hội và chuyên môn y tế. Đặc biệt, những vấn đề cấp thiết như vấn, chăm sóc sức khỏe tâm thần tại cộng đồng, trường học, nhà máy, xí nghiệp, còn mỏng, cần có các giải pháp hỗ trợ và mở rộng bao phủ can thiệp.

Để giảm thiểu tác động hậu COVID-19, cần mở rộng các mô hình dựa vào cộng đồng trong can thiệp hậu COVID-19, tạo phong trào nâng cao sức khỏe, phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe và củng cố các mô hình y tế cơ sở đã có; Cần có chính sách, thúc đẩy xã hội hóa y tế giúp mọi người dân đều có điều kiện kiểm tra chức năng hô hấp và tăng cường hướng dẫn, phổ biến những bài tập phục hồi chức năng hô hấp; Thúc đẩy hơn nữa số hóa trong công tác tư vấn chăm sóc sức khỏe qua nền tảng công nghệ, tạo điều kiện cho các startup y tế tham gia sâu rộng vào hoạt động khám, chăm sóc sức khỏe qua nền tảng công nghệ; Tham vấn chuyên môn và thống nhất nội dung tư vấn chăm sóc sức khỏe hậu COVID-19 trên tinh thần đại chúng, tập trung vào tư vấn dinh dưỡng, sinh hoạt và vận động thể chất, sử dụng telehealth (app, điện thoại) tránh để người dân lo lắng, khám bệnh tại cơ sở điều trị kể cả khi không cần thiết…

Đối với người dân đã nhiễm COVID-19, Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam đề xuất cần tăng cường vận động thể chất và dinh dưỡng hợp lý; Tìm hiểu thông tin qua nguồn chính thống, tránh tự sử dụng thuốc không chỉ định (đặc biệt là kháng sinh), tránh sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc, thuốc nam, thuốc dân tộc chưa được Bộ y tế khuyến nghị cho điều trị hoặc hỗ trợ phục hồi hậu COVID-19; Theo dõi thể trạng, lưu ý những hội chứng hiếm (tự miễn dịch, đau ngực kéo dài, …) nhưng cũng tránh hoang mang, tìm đến cơ sở y tế khi không cần thiết.