Tự nhận mình không phải là người am tường luật pháp nhưng vì đam mê lĩnh vực tài chính ngân hàng nên Hà Văn Thắm cho biết, rất chịu đọc và tìm hiểu về lĩnh vực này.
Hà Văn Thắm nói rằng trong quá trình xét xử và cả những đêm về trại tạm giam, bị cáo đã suy nghĩ rất nhiều để lý giải các vấn đề có liên quan. May nhờ những những câu hỏi rất hồn nhiên của một bạn tù cùng phòng - vốn là người không hiểu gì về các nghiệp vụ tài chính ngân hàng – mà Thắm đã nhận ra nhiều điều.
Đọc cáo trạng của Hà Văn Thắm, người bạn tù cùng phòng đã hỏi ông 3 nội dung, đại ý:
- Tại sao anh lại chủ mưu làm trái quy định của ngân hàng nhà nước để ngân hàng của anh bị thiệt hại? Anh là cổ đông lớn nhất của ngân hàng, vậy anh chủ mưu làm hại chính anh? Nếu không có thiệt hại, thì tội anh cố tình làm trái, phải có ai được lợi chứ, không thì quy định có vấn đề, không tác động gì à?
- Tại sao anh lại giúp sức cho nhân viên cấp dưới chiếm đoạt tiền của ngân hàng, tức là gián tiếp chiếm đoạt tiền của mình?
- Tại sao anh lại giúp sức cho người khác tham ô tài sản của mình và của đối tác? Có phải anh đang định phá ngân hàng hay không? Nếu thế thì thần kinh anh có vấn đề, anh nên nêu ra vấn đề thần kinh sẽ được HĐXX xem xét...
Trước khi đi vào chi tiết các vấn đề tự bào chữa, bị cáo Thắm đã bày tỏ, rằng những nội dung mà ông sẽ nêu ra sau đây có thể sẽ khiến các luật sư bào chữa cho ông thất vọng.
Nhưng bị cáo đã suy nghĩ kỹ và nói đúng nhận thức của mình về các cáo buộc, còn quyết định sẽ tùy thuộc vào HĐXX; HĐXX xem xét quyết định thế nào, bị cáo cũng tôn trọng.
Theo đó, Hà Văn Thắm đã thừa nhận hành vi cố ý làm trái Thông tư 02 của NHNN (chi lãi ngoài) và thừa nhận đã gây ra thiệt hại. Nhưng cựu Chủ tịch OceanBank khẳng định thiệt hại bị cáo gây ra là thiệt hại phi vật chất cho chính sách vĩ mô và chính sách kiềm chế lạm phát của Ngân hàng Nhà nước.
“Đặc biệt ở đây nữa, về mặt cụ thể, bị cáo nghĩ rằng mình đã gây hậu quả để bằng này người phải ngồi ở đây. Đó là những con người cùng sống, cùng làm việc, mà bị cáo coi như người ruột thịt,… để họ vướng vào vụ án này cũng là cái tội quá lớn”, bị cáo Thắm nhận.
Khẳng định việc thừa nhận hành vi cố ý làm trái quy định của Ngân hàng Nhà nước, tuy nhiên, Hà Văn Thắm mong HĐXX “sẽ quy tội bị cáo đúng tội của mình, đó là là bị cáo cố ý làm trái để làm lợi cho Ngân hàng Đại Dương, do Hà Văn Thắm làm chủ”.
Trong bài bào chữa của mình, bên cạnh việc đưa ra tình tiết giảm nhẹ (xin được trình bày sau), đáng chú ý, bị cáo Thắm còn xin HĐXX một tình tiết tăng nặng cho bản thân.
Từ những thông tin được làm rõ trong quá trình điều tra, xét xử, Hà Văn Thắm rút ra rằng “trong hành vi này (chi lãi ngoài - PV), bị cáo là người duy nhất được hưởng lợi, hưởng lợi gián tiếp từ việc mình làm chủ Ngân hàng Đại Dương”.
“Các bị cáo khác đều không có ai được hưởng lợi gì cả. Nên bị cáo xin nhận tội cho các bị cáo khác, nếu vì sự nhận tội này mà các đồng nghiệp của bị cáo không phải chịu tội thì bị cáo xin được nhận tội, thậm chí là ở mức cao nhất của tội cố ý làm trái. Xin HĐXX xem xét các tình tiết giảm nhẹ, xem xét hoàn cảnh, động cơ, mục đích cho các đồng nghiệp của bị cáo mà tha cho họ”, bị cáo Thắm nói.
Tiếp tục nói đỡ cho các bị cáo cấp dưới, Hà Văn Thắm kể: Có không dưới hai cán bộ điều tra tham gia tống đạt quyết định đã nói với bị cáo, “rằng tôi là người làm điều tra rất nhiều năm nay, khi phát hiện ra tội phạm chúng tôi rất mừng và thậm chí còn được khen thưởng nữa. Nhưng riêng vụ án này thì nhìn vào hoàn cảnh của anh, nhìn vào các nhân viên của anh, tôi chả thấy mừng gì cả, tôi thấy rất buồn”.
“Tôi cũng muốn anh ra trình bày với HĐXX, với tòa án xem thế nào. Chứ đây là việc chảy máu chất xám không chỉ của OceanBank mà của cả ngành tài chính, ngân hàng. Bởi vì khi xem vụ án của anh thì tôi thấy rằng bản thân anh và các đồng nghiệp của anh làm việc rất bài bản, thế mà các anh lại bị như vậy, tôi chả bao giờ vui. Đặc biệt là khi chúng tôi phải khởi tố các nhân viên của anh, toàn là những nhân viên giỏi, tôi thấy rất buồn”, Hà Văn Thắm bảo đây là những lời mà cán bộ điều tra phụ trách điều tra vụ án đã nói, đã tâm sự với bị cáo.
“Bị cáo mong rằng HĐXX xem xét và thực hiện chính sách khoan hồng của Nhà nước đối với họ, bởi họ cũng chỉ là người làm công ăn lương và không được hưởng lợi gì cả”, bị cáo Thắm bày tỏ.
Ngoài các Giám đốc Chi nhánh, PGD, cựu Chủ tịch OceanBank cũng xin HĐXX xem xét tới các bị cáo, nguyên là lãnh đạo các khối nghiệp vụ trên hội sở ngân hàng, như các bị cáo Hoài Nam, Thu Ba, Khôi Trang.
Theo Thắm, Viện Kiểm sát đang truy tố các bị cáo này theo tội danh nặng hơn do làm ở hội sở nhưng thực chất, chức vụ của các giám đốc tại hội sở cũng chỉ tương đương các giám đốc chi nhánh. Họ cũng chỉ là người làm công ăn lương, thực hiện nghiệp vụ chứ không hưởng lợi một đồng nào.
Hà Văn Thắm đặc biệt xin cho “các anh chị ở bộ phận kế toán”. Cựu Chủ tịch OceanBank kể rằng, khi cán bộ điều tra cho xem khối lượng khổng lồ cho xem tài liệu điều tra, thì chính các tra viên phải nói rằng, đó là công của các nhân sự ở bộ phận kế toán. Họ làm rất chi tiết và bài bản.
Trên quan điểm không có lý do gì mà bị cáo lại giúp sức cho nhân viên và người khác chiếm đoạt, tham ô tài sản của Ocean Bank (cũng là gián tiếp chiếm đoạt, tham ô tài sản của mình), nên Hà Văn Thắm cho rằng các cáo buộc quy kết Thắm là đồng phạm trong hành vi “tham ô tài sản”, “lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” là không thỏa đáng.
Liên quan đến việc phê duyệt cho Công ty Trung Dung vay 500 tỷ đồng, Hà Văn Thắm khẳng định thừa nhận tội vi phạm quy định cho vay. “Thể hiện bị cáo biết những gì khối khách hàng doanh nghiệp trình lên tuy nhiên bị cáo vẫn cho vay nên bị cáo nhận tội danh này”, Hà Văn Thắm nói.
Tuy nhiên, Thắm khẳng định không phải là “chủ mưu đi làm hại chính mình”.
Người đã trực tiếp thiết kế và xây dựng nên thương hiệu OceanBank xin HĐXX xem xét cho bị cáo và Nguyễn Văn Hoàn (nguyên P.TGĐ OceanBank) giảm nhẹ tội danh theo các tình tiết: Hành vi vi phạm cho vay không phải nguyên nhân mất vốn, mà nguyên nhân chính do khách hàng sử dụng không đúng mục đích vay vốn; Không có động cơ mục đích để làm chủ mưu gây thiệt thiệt hại cho ngân hàng của mình; Đề nghị HĐXX xem xét bối cảnh phạm tội...
5, 10 năm nữa lại đứng trước phiên tòa khác!
Bước lên thực hiện tự bào chữa cho bản thân, bị cáo Trịnh Xuân Hà (nguyên trưởng phòng giao dịch Long Biên của OceanBank) nói rằng đây là lần đầu tiên trong cuộc đời bị cáo và các đồng nghiệp đứng trước vành móng ngựa.
Giống nhiều bị cáo khác, cho đến trước biến cố, chưa bao giờ Hà nghĩ có ngày bản thân lại có trải nghiệm như vậy.
Vì những lập luận cần thiết để bào chữa thì các luật sư và các đồng nghiệp đều đã nêu hết, nên trong phần của mình, bị cáo Hà muốn “chia sẻ ở một góc độ khác, góc độ mang tính chất mà bị cáo cũng không biết diễn tả như thế nào cho hợp lý”.
Trịnh Xuân Hà tập trung kể về quãng thời gian, và những gì mà bị cáo và gia đình đã phải trải qua sau khi bất ngờ bị khởi tố.
Theo bị cáo này, người mang danh bị truy tố - dù chưa nhận được sự phán xét nào – nhưng sẽ bị anh em, bạn bè, hàng xóm láng giềng đánh giá rất khác. “Cũng không biết diễn tả như thế nào mà chỉ những người trải qua mới hiểu”, cựu cán bộ OJB nói.
Bị cáo Trịnh Xuân Hà trước nỗi lo sợ về "phiên tòa tương lai". (Ảnh chụp màn hình: N.G)
Hà nói rằng, điều đau đớn nhất đối với bị cáo là việc cảm thấy có lỗi với các con. “Hôm nay đứng trước phiên tòa này. Nhưng 5, 10 năm nữa – khi các con lớn – sẽ lại đứng trước một phiên tòa khác”, bị cáo không nói hết câu, và có lẽ nghĩ đến viễn cảnh khi các con ông trưởng thành…
Để chuẩn bị cho “phiên tòa tương lai”, Trịnh Xuân Hà nói, đã chụp và lưu giữ lại tất cả các bài báo, tất cả các clip, tài liệu về vụ án này./.
