Giảm lãi suất
Từ giữa năm 2024, thị trường tiền gửi đã bắt đầu chứng kiến đà tăng của lãi suất huy động. Đến đầu năm 2025, mức lãi suất huy động cao nhất đã đạt khoảng 6%, không tính loại lãi suất đặc biệt.
Trước tình trạng này, ngày 24/2, Thủ tướng Chính phủ đã ký Công điện số 19 gửi Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về việc tăng cường thực hiện các giải pháp giảm lãi suất.
Trong đó, Thủ tướng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước thực hiện việc thanh - kiểm tra các ngân hàng thương mại điều chỉnh tăng lãi suất huy động thời gian qua và việc công bố, thực hiện lãi suất huy động, cho vay của các tổ chức tín dụng.
Ngày 25/2, Ngân hàng Nhà nước đã tổ chức họp với các tổ chức tín dụng về thực hiện các giải pháp ổn định mặt bằng lãi suất huy động.
Sau các động thái này, một loạt ngân hàng đã tiến hành điều chỉnh giảm lãi suất huy động, trong đó mức giảm cao nhất lên tới 0,7%/năm. Đáng chú ý, lãi suất huy động ở nhiều kỳ hạn quan trọng đã chính thức xuống dưới mức 6%/năm.
Cụ thể, VietBank giảm lãi suất tiền gửi tại quầy từ 0,1% - 0,4%; BVBank giảm từ 0,1% - 0,3% cho cả giao dịch tại quầy và trực tuyến; MSB giảm 0,2% cho các kỳ hạn từ 12 tháng trở lên tại quầy và trực tuyến; Eximbank giảm lãi suất kỳ hạn 6 – 9 tháng xuống 5,3%/năm và kỳ hạn 12 tháng xuống 5,5%; KienlongBank giảm tới 0,7%/năm cho một số kỳ hạn dài, đưa toàn bộ lãi suất huy động xuống dưới 6%/năm.
Việc lãi suất huy động giảm là điều kiện quan trọng để lãi suất cho vay giảm theo, hoặc ít nhất cũng không tăng, phục vụ cho mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trong năm 2025.
Nếu kìm chế thành công, Việt Nam sẽ có năm thứ 3 liên tiếp duy trì mặt bằng lãi suất thấp, tính từ lúc Ngân hàng Nhà nước có lần giảm lãi suất điều hành đầu tiên vào tháng 3/2023.
Không lo ảnh hưởng thanh khoản
Theo các chuyên gia, dư địa giảm lãi suất hiện không có nhiều. Bởi vậy, động thái giảm lãi suất huy động của các ngân hàng thương mại ít nhiều làm dấy lên lo ngại thanh khoản của các nhà băng, đặc biệt là các ngân hàng nhỏ.
Trao đổi với VietTimes, PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP.HCM cho rằng tác động của việc giảm lãi suất sẽ không lớn và Ngân hàng Nhà nước đã tính toán, có biện pháp bảo đảm cho việc thanh khoản.
Phân tích về diễn biến của thị trường tiền tệ thời gian qua, ông Huân nhìn nhận nguyên nhân khiến mặt bằng lãi suất huy động có xu hướng tăng, chủ yếu do áp lực tỷ giá.
Việc tỷ giá biến động khiến Ngân hàng Nhà nước có động thái hút ròng trên kênh thị trường mở (OMO), tạo áp lực lên thanh khoản của các ngân hàng. Cùng với đó, do nhu cầu vay vốn của người dân, doanh nghiệp gia tăng, các ngân hàng buộc phải tăng lãi suất để tăng huy động.
Ông Huân nhìn nhận việc cân bằng giữa lãi suất và tỷ giá đang là vấn đề quan trọng hiện nay. Việc duy trì lãi suất thấp nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế đồng nghĩa với việc chấp nhận rủi ro tỷ giá. Trong khi đó, tỷ giá là chốt chặn của chính sách tiền tệ.
Theo PGS.TS Phạm Thế Anh, Đại học Kinh tế Quốc dân, mong muốn tăng trưởng cao rất tốt, nhưng điều kiện ràng buộc là phải giữ được ổn định lạm phát và tỷ giá. “Đây là điều kiện tiên quyết để có tăng trưởng bền vững trong nhiều năm”, ông nhấn mạnh.
Dự báo về khả năng duy trì mặt bằng lãi suất thấp, PGS Thế Anh cho biết lãi suất phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như: lạm phát trong nước, diễn biến lãi suất quốc tế.
“Việc Ngân hàng Nhà nước giữ được mức lãi suất như hiện nay là rất tốt. Muốn giữ được lâu, Chính phủ phải kiểm soát tốt lạm phát. Nếu để lạm phát vọt lên 4,5-5% thì rất khó giữ mức lãi suất hiện nay”, PGS.TS Phạm Thế Anh bình luận.
Còn theo PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Chính phủ cần phát triển thị trường vốn để làm đối trọng với hệ thống ngân hàng, tạo ra sự cạnh tranh.
“Lâu nay, ngân hàng là kênh huy động vốn chủ yếu cho nền kinh tế, còn thị trường vốn rất ít, không có cạnh tranh. Chúng ta kêu gọi ngân hàng hy sinh một phần lợi nhuận, nhưng điều đó không dễ, bởi ngân hàng cũng là doanh nghiệp, hoạt động vì mục tiêu lợi nhuận. Tất nhiên, có thể dùng biện pháp hành chính để kiểm soát hoạt động ngân hàng, nhưng cũng nên dùng công cụ thị trường. Khi thị trường cạnh tranh hơn, mặt bằng lãi suất sẽ tốt hơn”, ông Huân kiến nghị.
