Các nhà nghiên cứu đã xác định enzyme HDAC6 là một mục tiêu đầy tiềm năng trong cuộc đua tìm ra phương pháp điều trị chứng xơ gan – một căn bệnh âm thầm nhưng nguy hiểm chết người.
Xơ gan thường phát triển mà không có triệu chứng rõ rệt và hiện chưa có phương pháp điều trị chính thức nào được phê duyệt.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu tại Đại học Sunderland (Anh) đã phát hiện ra một phương pháp điều trị mới có khả năng ức chế enzyme, từ đó có thể giúp ngăn chặn hoặc thậm chí đảo ngược tiến trình của căn bệnh này.
Bà Maria Teresa Borrello và nhóm nghiên cứu của mình đã phát hiện rằng việc chặn enzyme HDAC6 bằng các loại thuốc mới được phát triển có thể làm giảm tình trạng sẹo ở gan ở những người mắc xơ gan.
HDAC6 đóng vai trò trong việc điều hòa viêm và căng thẳng tế bào, và nghiên cứu cho thấy enzyme này còn tham gia kích hoạt các tế bào hình sao ở gan – vốn chịu trách nhiệm sản sinh collagen, thành phần chính gây ra mô sẹo.
Ngăn chặn tổn thương ngay từ gốc
Bà Borrello, hiện là giảng viên ngành Hóa Dược tại Đại học Sunderland, cho biết nhóm của bà đã phát triển hai loại thuốc mới được thiết kế riêng để ức chế hoạt động của HDAC6.
“Cho đến nay, chúng tôi đã thu được những kết quả đáng khích lệ trong phòng thí nghiệm, cho thấy rằng các chất ức chế – hay chặn – HDAC6 giúp giảm phản ứng viêm và căng thẳng tế bào, 2 yếu tố then chốt góp phần gây ra xơ gan”, bà cho biết trong một thông cáo.
“Những phát hiện này củng cố nhận định rằng HDAC6 là một mục tiêu thuốc đầy hứa hẹn trong điều trị xơ gan. Chúng tôi cũng đang từng bước hiểu rõ hơn cơ chế hoạt động ở cấp độ phân tử của các hợp chất này, điều rất quan trọng để thiết kế ra các phương pháp điều trị hiệu quả và an toàn hơn”.
Các nhà nghiên cứu hy vọng rằng kết quả nghiên cứu này sẽ là nền tảng cho những liệu pháp mới có thể cải thiện đáng kể cuộc sống của người bệnh và có thể áp dụng với các bệnh viêm mãn tính khác, bao gồm cả các rối loạn về da.
“Đây là một bước tiến trong hành trình tìm ra phương pháp điều trị xơ gan. Các chất ức chế HDAC6 mà chúng tôi phát triển cho phép tiếp cận một cách có mục tiêu hơn. Bằng cách tập trung vào nguyên nhân cốt lõi gây ra xơ gan, chúng tôi có thể ngăn chặn bệnh từ trước khi nó trở nên không thể phục hồi”, bà Borrello cho biết.
“Nếu có thể ngăn chặn hoặc đảo ngược quá trình tạo sẹo, chúng ta sẽ giảm nhu cầu phải ghép gan và cải thiện được tiên lượng sức khỏe lâu dài cho người bệnh”, bà nói thêm.
Từ phòng thí nghiệm đến gan người
Các nhà nghiên cứu tin rằng việc nhắm vào nguyên nhân gốc rễ của xơ gan có thể đánh dấu bước ngoặt trong điều trị bệnh gan.
Khi nỗ lực đối phó với các bệnh mãn tính ngày càng phát triển, những liệu pháp có độ chính xác cao như vậy có thể làm thay đổi cách tiếp cận đối với những căn bệnh hiện chưa thể điều trị.
Tổ chức từ thiện hàng đầu về sức khỏe gan tại Vương quốc Anh – Quỹ Gan Anh quốc (British Liver Trust) – đã hoan nghênh kết quả nghiên cứu này.
“Bệnh gan thường phát triển âm thầm, và hầu hết mọi người chỉ phát hiện khi gan đã bị tổn thương nghiêm trọng – khi đó các lựa chọn điều trị chỉ còn là thay đổi lối sống hoặc ghép gan”, bà Pamela Healy OBE, Giám đốc điều hành của tổ chức, cho biết.
“Mặc dù nghiên cứu này còn ở giai đoạn đầu, nhưng nó cho thấy nhiều triển vọng trong việc phát triển các phương pháp điều trị có thể cải thiện – và thậm chí cứu sống – hàng nghìn người đang bị ảnh hưởng bởi bệnh gan”, bà nói thêm.
Bệnh gan là nguyên nhân gây ra khoảng 4% số ca tử vong sớm trên toàn cầu, và xơ gan là một trong những thể nguy hiểm nhất nhưng lại thường không được phát hiện kịp thời.
Riêng tại Vương quốc Anh, ước tính có khoảng 2 triệu người đang bị ảnh hưởng. Tình trạng này xảy ra khi gan bị tổn thương lâu dài – thường do sử dụng rượu, bị béo phì hoặc nhiễm trùng mãn tính – dẫn đến hình thành mô sẹo.
Khi tình trạng sẹo ngày càng nghiêm trọng theo thời gian, nó có thể gây ra các biến chứng đe dọa tính mạng như suy gan hoặc ung thư gan.
Vì các triệu chứng thường chỉ xuất hiện ở giai đoạn muộn, nhiều người hoàn toàn không biết rằng mình đang mắc bệnh, và hiện chưa có phương pháp điều trị nào được phê duyệt có thể ngăn chặn hoặc đảo ngược quá trình tạo sẹo.
Bài 2: Hàng giả tràn lan, dưỡng sinh thành hại thân, thuốc thành độc dược
