Đối thủ của thung lũng Silicon về hệ sinh thái khởi nghiệp

Thung lũng Silicon được xem là "thủ đô" của các startup trên thế giới. Nhưng tất cả có thể thay đổi. Nhiều thành phố trên thế giới đang cố gắng kéo chiếc vương miện này xuống.

Startup Genome, một nền tảng giúp các startup toàn cầu phát triển trên khắp thế giới, vừa cho ra báo cáo về Hệ sinh thái khởi nghiệp và Xếp hạng các thành phố đang đuổi theo thung lũng Silicon. Có thể đây sẽ là nơi trú ngụ của Mark Zuckerberg hay Elon Musk tiếp theo.

Báo cáo 150 trang dựa vào một nghiên cứu trong một năm với 10.000 startup và 300 công ty đối tác. Đây là báo cáo toàn diện thứ 3 mà Startup Genome đã thực hiện dựa vào nguồn dữ liệu khổng lồ về các startup và những cuộc nói chuyện với các doanh nhân.

Startup Genome kiểm tra cách mà các thành phố hỗ trợ phát triển và duy trì hệ sinh thái khởi nghiệp thông qua 8 yếu tố chính. Đó là nguồn tài trợ, tiếp cận thị trường, kết nối toàn cầu, nhân tài công nghệ, kinh nghiệm trong lĩnh vực startup, thu hút nguồn lực, sự tham gia của các doanh nghiệp cũng như tham vọng và chiến lược của nhà sáng lập.

Không quá bất ngờ khi 3 vị trí đứng đầu bảng xếp hạng thuộc về thung lũng Silicon, New York và London. Tuy nhiên, báo cáo mang đến nhiều điều thú vị ngoài danh sách những cái tên đứng đầu, nếu xét kỹ hơn về bình diện khu vực.

Thung lũng Silicon vẫn đứng ở vị trí dẫn đầu trong các điểm đến dành cho startup trên khắp thế giới ở hầu hết các hạng mục đánh giá. Tuy nhiên, thánh địa của các tín đồ công nghệ đã phải nhường vị trí này cho Singapore khi nhắc đến yếu tố “tài năng”. Lương cao là một trong những nguyên nhân chính lý giải cho việc đánh mất vị thế số 1, cùng với sự khó khăn của những startup mới trong việc thu hút các nhân tài có kinh nghiệm. 

Dù châu Mỹ có 2 thành phố trôi khỏi top 20 là Montreal và Sao Paulo, vẫn có nhiều hệ sinh thái khởi nghiệp đáng lưu tâm tại đây, đặc biệt là Toronto -Waterloo. 

Toronto đã tiến lên vị trí thứ 16 trên bảng xếp hạng. Điều này được lý giải chủ yếu đến từ việc các startup tại đây kết nối với cộng đồng toàn cầu. Thách thức lớn nhất của Toronto là các startup hoàn toàn mới gặp một số khó khăn trong việc tiếp cận lượng nhân sự có nhiều kinh nghiệm về kỹ thuật. 

Một trong những người hài lòng với cộng đồng startup tại Toronto hiện tại là Salim Teja, Phó Chủ tịch điều hành Quỹ đầu tư mạo hiểm tại MaRS Discovery District (Canada), một trong những trung tâm đổi mới đô thị lớn nhất thế giới. Ông cảm nhận hệ sinh thái khởi nghiệp ở thành phố này đã thật sự ở độ chín trong thập kỷ qua và giờ là thời điểm để đạt đỉnh cao. 

Ông cho biết cộng đồng đầu tư mạo hiểm tại Canada đã phát triển mạnh mẽ. Các nhà đầu tư quốc tế nhận thấy Toronto là thị trường tiềm năng chưa được khai thác nhiều về công nghệ gồm trí thông minh nhân tạo (AI), fintech và sức khỏe.

"Điều này dẫn đến việc gia tăng những nguồn tài trợ và vốn đầu tư mạo hiểm. Tôi nghĩ yếu tố giúp Toronto đứng ở vị thế khác với những thành phố Bắc Mỹ còn lại chính là lực lượng lao động. Đây là thành phố đa dạng nhất thế giới và vì thế mà các nhà sáng lập có thể xây dựng một đội ngũ đa dạng, có cơ hội tiếp cận kinh doanh toàn cầu ngay từ đầu", ông phân tích. 

Teja cũng nói thêm là có một số lượng lớn sinh viên tốt nghiệp hằng năm tại Canada mà các công ty startup có thể thoải mái lựa chọn nhân tài. Đại học Toronto và Đại học Waterloo là hai trường dẫn đầu trong ngành kỹ thuật và kinh doanh tại đây. Và sự lựa chọn hàng đầu của hầu hết sinh viên là được làm việc tại các công ty startup trong nước.

Trong khi đó, ở châu Âu lại cho thấy sự vươn lên của những cái tên mới. 6 thành phố trong khu vực này nằm trong top 20 gồm London (xếp thứ 3), Tel Aviv (6), Berlin (7), Paris (11), Stockholm (14) và Amsterdam (19).

Sau sự kiện Brexit năm ngoái, môi trường khởi nghiệp sôi động tại London không bị tác động. Thành phố này đã tăng 3 bậc so với báo cáo năm ngoái, thăng hạng trong các phần về nguồn tài trợ và kinh nghiệm khởi nghiệp. Đây vẫn là thủ đô startup của châu Âu với khoảng 4.300-5.900 startup trong lĩnh vực công nghệ và có số lượng startup cao thứ 4 trên thế giới. 

JF Gauthier, CEO Startup Genome cho biết, không thể phủ nhận hệ sinh thái khởi nghiệp tại London đã phát triển nhanh chóng trong vài năm trở lại đây. Điều này phản ánh rất rõ trong bảng xếp hạng với vị trí thứ 3, thậm chí trên cả Bắc Kinh.

"Mọi người ở đây đã làm việc rất chăm chỉ để tạo hệ thống khởi nghiệp mạnh và cân bằng hợp lý. Sự tăng trưởng về hệ sinh thái khởi nghiệp và nhiều quy mô cũng dẫn đến một số thách thức cho các startup mới trong việc cạnh tranh với những người có nhiều kinh nghiệm", ông nói thêm. 

Tuy nhiên, cái tên nổi bật phải kể đến tại châu Âu chính là Stockholm. Ông Gauthier cho rằng đây chính là thành phố có sự đi lên nổi bật nhất năm ngoái với việc lần đầu tiên nhảy vào top 20 ở vị trí 14.

“Rõ ràng họ phải có kỹ thuật trong việc mở rộng quy mô startup. Chúng tôi phải nói đó là một tốc độ kinh ngạc nếu xét hệ sinh thái khá nhỏ tại đây. Cộng đồng startup ở Stockholm đối mặt thử thách trong việc tiếp cận tài năng có kinh nghiệm làm khởi nghiệp nhưng đó chính là vấn đề luôn đi song hành với việc tăng trưởng nhanh chóng”, ông lý giải. 

Một trong những điểm mạnh nhất của Stockholm là bức tranh tổng thể về một thị trường gồm ít hơn 10 triệu người và có thể dễ dàng mở rộng ra toàn cầu. Và thực tế cho thấy Thụy Điển có những câu chuyện thành công như Spotify và King, công ty đứng sau trò chơi gây sốt Candy Crush. 

Tại châu Á, Singapore là một trong những nơi mà Chính phủ có vai trò tích cực trong việc tạo môi trường khởi nghiệp thân thiện. Trong năm 2016, thành phố tại quốc gia Đông Nam Á vươn lên dẫn đầu ở hạng mục tài năng. Việc này có thể được xác nhận với các chính sách đổi mới từ những năm 1990. 

Tư duy dài hạn trở thành chìa khóa thành công của Singapore như một thành phố khởi nghiệp tuyệt vời. Chính phủ luôn kiên nhẫn và giữ vững sự ủng hộ của mình cho cộng đồng khởi nghiệp tại đây. Tuy nhiên, quốc gia này vẫn chỉ mới có một lần lọt vào top 10 trong xếp hạng tổng thể vào năm 2015. 

Trung Quốc chính là nơi dẫn đầu về hệ sinh thái khởi nghiệp tại châu Á. Theo ông Gauthier, kết quả của báo cáo lần này có thể thấy rõ về sức mạnh của Bắc Kinh và Thương Hải so với số còn lại. Những điều tuyệt vời của Bắc Kinh trong việc mở rộng quy mô startup được xác nhận rất rõ khi đứng vị trí thứ hai trong hạng mục hiệu suất và đứng vị trí thứ 3 trong bảng xếp hạng chung. Tuy nhiên, sự thiếu hụt trong kết nối toàn cầu cũng được thể hiện rất rõ trong kết quả với vị trí 19. 

Thượng Hải tạo bất ngờ khi giành vị trí thứ 8 với các nguồn tài trợ mạnh, cách thu hút nhân tài và nguồn nhân lực từ khắp nơi trên thế giới và sự kết nối toàn cầu.

CEO Startup Genome cũng chia sẻ còn nhiều thành phố khác rất đáng được quan tâm tại châu Á - Thái Bình Dương khi nhắc đến hệ sinh thái khởi nghiệp. Trong đó Sydney gây ấn tượng với điểm số cân bằng.

Đội nghiên cứu của Gauthier nhận thấy thành phố này mạnh ở mọi phương diện với môi trường tốt để startup phát triển, mạng lưới toàn cầu và nguồn quỹ ổn định. Một số chỉ số khác cũng liên quan như số lượng các startup và giá trị tổng của cả hệ sinh thái khởi nghiệp tại đây. 

Châu Phi không có đại diện nào nằm trong top 20. Ông Gauthier nói rằng điều này không có nghĩa không hề tồn tại bất cứ hệ sinh thái khởi nghiệp nào tại lục địa này. Có ba thành phố ở đây được mang ra mổ xẻ trong báo cáo. Đó là Lagos ở Nigeria, Cape Town và Johannesburg tại Nam Phi.

Hệ sinh thái khởi nghiệp ở Lagos không có thứ hạng cao nếu so với toàn cầu. Với giá trị 2 tỷ USD, đây là nơi giá trị nhất tại châu Phi. Theo CEO Startup Genome, thành phố chưa có sự kết nối tốt và bối cảnh công nghệ tại đây vẫn tương đối chưa có kinh nghiệm. 

Song Cape Town vẫn là hệ sinh thái khởi nghiệp lớn nhất tại châu lục này với khoảng 700-1.200 startup trong lĩnh vực công nghệ đang hoạt động. Cũng như Lagos, Cape Town được xếp hạng khá thấp trong việc kết nối toàn cầu nhưng được đánh giá cao hơn về nguồn quỹ và kỹ sư giá rẻ, những điều có thể giúp thúc đẩy nâng tầm hệ sinh thái khởi nghiệp tại đây.