Trang tin Sina (Trung Quốc) dẫn các nguồn tin cho biết, ngày 17/5, Đô đốc Harry Harris, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương, quân đội Mỹ đã lần đầu tiên đến thăm trạm radar của Nhật Bản ở ven biển Hoa Đông, nơi tồn tại tranh chấp. Nhật Bản bố trí trạm radar này vào năm 2016 và khi đó đã bị Trung Quốc lên án.
Đô đốc Harry Harris cho hay, ông thăm trạm quan trắc bờ biển trên đảo Yonaguni, cực nam của quần đảo Ryukyu là do đã nhận được lời mời của Đô đốc Kawano Katsutoshi, Tham mưu trưởng liên quân Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản.
Ngày 17/5, Đô đốc Harry Harris còn nhấn mạnh, đảo Senkaku (Trung Quốc gọi là Điếu Ngư và đang tranh chấp với Nhật Bản) nằm trong phạm vi được áp dụng Điều 5 Hiệp ước An ninh Nhật - Mỹ, vì thế sẽ được bảo vệ như đảo lớn Hokkaido của Nhật Bản.
Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương, quân đội Mỹ cho biết, đây là lần đầu tiên hai nhà lãnh đạo quân sự này đến thăm căn cứ này. Tuyên bố còn cho hay trong cuộc thảo luận ở Tokyo trước đó 1 ngày, hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác song phương trong việc ứng phó với mối đe dọa vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo của Triều Tiên.
Năm 2016, Nhật Bản đã lắp đặt thiết bị ở đảo Yonaguni, thiết lập một trạm thu thập tin tức tình báo hoạt động thường xuyên ở khu vực nhóm đảo có tranh chấp (Senkaku) với Trung Quốc. Hành động này đã làm cho Trung Quốc rất bực tức. Trong khi đó, vào lúc này, Mỹ lại đang muốn Trung Quốc “giúp đỡ” để ngăn chặn Triều Tiên.
Trạm giám sát này của Nhật Bản là một mắt xích trong mở rộng tập kết quân sự thêm 1.400 km trên chuỗi đảo của Nhật Bản. Các nhà lãnh đạo Nhật Bản đã cho biết hành động này là một phần của sách lược kiềm chế Trung Quốc ở Tây Thái Bình Dương.
Đảo Yonaguni nằm ở cực tây của Nhật Bản, cách đảo Senkaku khoảng 150 km về phía bắc. Trạm radar ở đảo Yonaguni có thể tiến hành do thám 24/24 giờ đối với mọi động thái của máy bay và tàu thuyền (Trung Quốc). Có khoảng 160 binh sĩ phụ trách nhiệm vụ này.
Trước hành động trên của Đô đốc Harry Harris, trong cuộc họp báo thường lệ ngày 18/5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh đã bày tỏ “đặc biệt quan ngại” đối với những tuyên bố của Đô đốc Harry Harris.
Bà Oánh tái khẳng định đảo Senkaku là “lãnh thổ của Trung Quốc”, tuyên bố: “Bất kể ai nói gì và làm gì, bất kể là Tư lệnh Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương quân đội Mỹ nói hay người khác nói, thì đều không thể thay đổi sự thực đảo Điếu Ngư thuộc về Trung Quốc, cũng không thể làm lung lay quyết tâm và ý chí bảo vệ chủ quyền và lãnh thổ của nhân dân Trung Quốc”.
Bà Oánh mong muốn các bên liên quan làm những việc “có lợi cho hòa bình, ổn định khu vực”.
