Già hóa dân số nhanh, thiếu trầm trọng dịch vụ chăm sóc
Tại cuộc họp báo do Bộ Y tế tổ chức hôm nay, 7/11, ông Phạm Vũ Hoàng, Phó Cục trưởng Cục Dân số Bộ Y tế, cho biết Việt Nam là một trong những nước có tốc độ già hoá dân số nhanh nhất thế giới.
Năm 2019, nước ta chính thức bước vào giai đoạn “già hoá dân số” khi tỷ lệ người từ 60 tuổi trở lên vượt ngưỡng 10%. Đến nay, con số này tiếp tục tăng mạnh, đặt ra thách thức lớn đối với hệ thống chăm sóc sức khỏe, an sinh xã hội và cơ sở vật chất dành cho người cao tuổi.
Càng nhiều người cao tuổi thì nhu cầu về cơ sở dưỡng lão, phục hồi chức năng, bệnh viện lão khoa và dịch vụ điều dưỡng càng tăng. Tuy nhiên, số lượng cơ sở chuyên biệt ở nước ta còn rất hạn chế.
Trong khi đó, phần lớn người cao tuổi Việt Nam vẫn sống cùng con cháu, khiến việc chăm sóc hằng ngày trở nên khó khăn khi lớp trẻ phải đi làm xa hoặc bận rộn công việc.
Khi quán triệt về Nghị quyết 72, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh cần thiết phải có giải pháp "chống cô đơn" cho người cao tuổi và mô hình trung tâm dưỡng lão ban ngày "là hướng đi đúng, nhưng tiến độ triển khai còn chậm dù đã nhiều lần được đề cập".
Bổ sung mô hình trung tâm dưỡng lão ban ngày và bán trú
Trước thực tế đó, Bộ Y tế đã đưa vào dự thảo Luật Dân số hai loại hình mới: Cơ sở chăm sóc người cao tuổi ban ngày và cơ sở chăm sóc người cao tuổi bán trú. Đây được xem là mô hình phù hợp với điều kiện xã hội Việt Nam hiện nay.
Theo ông Nguyễn Xuân Trường, Trưởng phòng Chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi Cục Dân số, mô hình chăm sóc ban ngày cho phép người cao tuổi đến trung tâm để được theo dõi sức khỏe, ăn uống, vận động, giao lưu, phục hồi chức năng và trở về nhà vào buổi tối.
Trong khi đó, mô hình bán trú linh hoạt hơn, có thể lưu lại qua đêm khi cần thiết, giúp giảm gánh nặng cho gia đình nhưng vẫn đảm bảo chăm sóc chuyên nghiệp.
“Chính sách sẽ khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư cơ sở chăm sóc người cao tuổi thông qua ưu đãi về đất đai, thuế, tín dụng… để nhanh chóng hình thành mạng lưới dịch vụ chăm sóc lão khoa hiện đại và bền vững” - ông Trường nhấn mạnh.
Song song với mở rộng hệ thống cơ sở chăm sóc, dự thảo Luật Dân số cũng đề cập đến việc phát triển nguồn nhân lực lão khoa – lĩnh vực hiện đang rất thiếu tại Việt Nam.
Bộ Y tế cho biết sẽ xây dựng kế hoạch đào tạo dài hạn, bao gồm chương trình đào tạo bác sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật viên chuyên ngành lão khoa, đồng thời, khuyến khích đào tạo liên tục để nâng cao trình độ chuyên môn.
“Dự Luật khuyến khích hỗ trợ học bổng cho sinh viên theo chuyên ngành Lão khoa, từ đó hình thành đội ngũ nhân lực chuyên sâu phục vụ người cao tuổi trong hệ thống y tế”, đại diện Cục Dân số nói thêm.
Siết chặt quy định về lựa chọn giới tính thai nhi
Bên cạnh chính sách chăm sóc người cao tuổi, dự thảo Luật Dân số cũng có nhiều nội dung mới so với Pháp lệnh Dân số hiện hành. Đáng chú ý là quy định cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức, trừ trường hợp phục vụ chẩn đoán và điều trị các bệnh di truyền liên quan đến giới tính.
Dự thảo nêu rõ, người hành nghề y tiết lộ thông tin về giới tính thai nhi cho khách hàng sẽ bị đình chỉ hoạt động, trừ trường hợp phục vụ điều trị. Bộ Y tế cũng khuyến khích đưa nội dung “không trọng nam hơn nữ, không lựa chọn giới tính khi sinh” vào hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư.
Trao đổi với Viettimes bên lề hội nghị, ông Phạm Vũ Hoàng thông tin thêm: Ngoài ra, để duy trì mức sinh thay thế, dự thảo còn bổ sung nhiều chính sách hỗ trợ như tăng thời gian nghỉ thai sản cho nữ từ 6 tháng lên 7 tháng, nam giới được nghỉ 10 ngày khi có con, hỗ trợ tài chính khi sinh con và bổ sung tiêu chí ưu tiên khi mua hoặc thuê nhà ở xã hội.
Theo Bộ Y tế, dự thảo Luật Dân số lần này thể hiện rõ định hướng chuyển trọng tâm chính sách dân số từ quy mô sang chất lượng, đảm bảo mọi người dân – từ trẻ nhỏ đến người cao tuổi – đều được chăm sóc toàn diện về sức khỏe, an sinh và đời sống tinh thần.
Việc bổ sung các mô hình chăm sóc người cao tuổi không chỉ đáp ứng yêu cầu cấp thiết của xã hội hiện nay mà còn thể hiện trách nhiệm của Nhà nước trong xây dựng một xã hội nhân văn, không để ai bị bỏ lại phía sau.
Cảnh báo bệnh trầm cảm ở người cao tuổi: 4% dân số Việt Nam mắc phải
