Đánh giá của họ được đưa ra sau khi giới chức Mỹ báo động trước việc Trung Quốc tiến hành 2 vụ thử nghiệm vũ khí, trong đó những vũ khí thử nghiệm bay với vận tốc gấp 5 lần tốc độ âm thanh, lần lượt trong tháng 7 và tháng 8. Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã bác bỏ thông tin trên và nói rằng đó chỉ là “các chuyến bay thử nghiệm thường lệ” nhằm tái chế tàu không gian, giảm chi phí thăm dò.
Tướng Mỹ Mark Milley nói rằng các cuộc thử nghiệm trên “rất đáng quan ngại” và là “khoảnh khắc Sputnik” – nhắc tới sự kiện Liên Xô phóng vệ tinh đầu tiên lên không gian vào năm 1957, khiến Mỹ và phương Tây bị sốc.
Gregory Hayes, Giám đốc điều hành nhà thầu quốc phòng Raytheon, nói rằng chính phủ đang bị “tụt hậu nhiều năm” so với Trung Quốc trong việc phát triển công nghệ siêu thanh.
Trung Quốc đã thử nghiệm tên lửa siêu thanh đầu tiên vào năm 2014, trong khi Nga gia nhập cuộc đua này vào năm 2016 bằng 2 cuộc thử nghiệm phương tiện lướt siêu thanh có tên “Avangard”. Kể từ đó đến nay, Bắc Kinh đã thực hiện nhiều cuộc thử nghiệm thành công DF-17, tên lửa đạn đạo tầm trung được thiết kế để phóng các phương tiện lướt siêu thanh.
Trung Quốc khoe vũ khí diệt vệ tinh trong một nốt nhạc mà không tạo mảnh vỡ
Mỹ cũng tích cực phát triển vũ khí siêu thanh từ đầu những năm 2000, theo một chương trình tấn công toàn cầu của họ, mặc dù nguồn ngân sách khá khiêm tốn; theo Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Mỹ. Tuy nhiên, cả Lầu Năm Góc và Quốc hội đều rất hứng thú với việc phát triển và triển khai các hệ thống siêu thanh, một phần là do đã chứng kiến những bước tiến trong công nghệ siêu thanh của Nga và Trung Quốc.
Đề xuất ngân sách của Lầu Năm Góc dành cho nghiên cứu siêu thanh là 3,8 tỉ USD, tăng từ mức 3,2 tỉ USD trong năm ngoái.
Zhao Tong, chuyên gia nghiên cứu chương trình chính sách hạt nhân tại Viện Hòa bình Quốc tế Carnegie Endowment tại Bắc Kinh, nói rằng cuộc đua vũ khí siêu thanh đã bắt đầu.
“Trung Quốc đã đầu tư mạnh tay vào công nghệ này, và Mỹ nghi ngờ về ý đồ của Trung Quốc nên cảm thấy bị đe dọa…Điều này khiến nước Mỹ phải tăng cường khả năng phòng thủ tên lửa của họ” – ông Zhao nói – “Nguy cơ mà một cuộc chạy đua vũ trang như vậy gây ra là rất lớn, bởi vũ khí siêu thanh gây ra sự bất ổn và mơ hồ về công nghệ nếu so với các tên lửa đạn đạo truyền thống, từ đó làm tăng rủi ro đánh giá sai lầm và phản ứng quá độ trong những cuộc xung đột quân sự.”
Ông Zhao nói rằng thông tin về vụ thử nghiệm vũ khí siêu thanh có khả năng mang đầu đạn hạt nhân của Trung Quốc, cùng với việc Liên hiệp Các nhà khoa học Mỹ báo cáo trong tháng 7 rằng Trung Quốc có khoảng 250 hầm chứa tên lửa hạt nhân đang được xây dựng, đã làm dấy lên nhiều quan ngại ở Mỹ rằng Bắc Kinh đang dần từ bỏ chiến lược hạt nhân mà họ đã áp dụng từ lâu: Răn đe hạt nhân tối thiểu.
“Chính quyền Biden đã bắt đầu đánh giá lại chính sách vũ khí hạt nhân của Mỹ…bởi sự xung đột đang tăng dần giữa Trung Quốc và Mỹ, cùng với những báo cáo rằng Trung Quốc đang tăng cường sức mạnh hạt nhân và cho ra mắt nhiều công nghệ mới, Mỹ rất lo ngại về những sự thay đổi trong chính sách hạt nhân của Trung Quốc” – ông Zhao nói.
Vũ khí siêu thanh và Laser: Nước nào ở châu Á đã sở hữu và dẫn trước trong cuộc chạy đua vũ trang?
Trong một bản báo cáo công bố tháng này, Trung Quốc nhấn mạnh về chính sách không sử dụng vũ khí nguyên tử trước, và thêm rằng các nước sở hữu vũ khí hạt nhân nên từ bỏ những chính sách răn đe phủ đầu.
Nhưng ông Zhao cho rằng, việc Trung Quốc nhấn mạnh vào khả năng phản ứng nhanh là nhằm khiến cho tướng lĩnh quân sự của phe đối diện không kịp phân tích thông tin – và từ đó gây ra sự đánh giá sai lầm.
Wu Riqiang, Giáo sư chuyên ngành quan hệ quốc tế tại ĐH Renmin Trung Quốc, nói rằng mặc dù cuộc chạy đua các hệ thống phòng thủ tên lửa đang diễn ra, nhưng Mỹ cũng cố gắng bắt kịp công nghệ siêu thanh. Nếu Trung Quốc phóng các tên lửa siêu thanh có thể mang đầu đạn hạt nhân của họ, rất có khả năng Bắc Kinh đang tìm cách xuyên thủng hệ thống phòng thủ của Mỹ.
Việc phát triển vũ khí siêu thanh là một thách thức đối với công nghệ phòng thủ tên lửa hiện hành, bởi vận tốc của tên lửa siêu thanh gấp 5 lần vận tốc âm thanh và cao hơn, và chúng cũng có thể di chuyển ở độ cao thấp hơn so với các tên lửa đạn đạo truyền thống.
“Chúng ta sẽ có những thứ vũ khí thách thức địch thủ, nhưng tôi nghĩ điều quan trọng nhất vẫn là tập trung vào phát triển các biện pháp chống vũ khí siêu thanh. Đó mới là thách thức” – ông Hayes, đến từ hãng Raytheon, nói.
