Giành lại sự sống từ tay tử thần
Ngày 27/10, Khoa Cấp cứu Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương tiếp nhận bà N.T.S (78 tuổi, ở xã Mê Linh, Hà Nội) nhập viện trong tình trạng mệt lả, da tái lạnh, mạch loạn hoàn toàn, huyết áp chỉ còn 50/30 mmHg.
Đây là biểu hiện sốc tim do rối loạn nhịp nặng, sau khi bà sử dụng củ ấu tẩu – một loại dược liệu dân gian nhưng có độc tính cực cao nếu không được chế biến đúng cách.
Theo người nhà, bà S. bị đau khớp lâu năm, từng dùng củ ấu tẩu cách đây 20 năm. Thấy triệu chứng đỡ nên lần này, bà đặt mua qua mạng củ ấu tầu từ vùng cao để sắc uống. Người bán dặn chỉ dùng 1–2 củ/tuần nhưng bệnh nhân đã nấu liền 5 củ cho một lần uống. Chỉ khoảng 30 phút sau, bà xuất hiện chóng mặt, buồn nôn, rồi nhanh chóng tụt huyết áp và rối loạn nhịp tim.
Trao đổi với Viettimes, ThS.BS Ninh Thị Ngọc cho biết ngay khi bệnh nhân nhập viện, ê-kíp cấp cứu khẩn trương tiến hành hồi sức tích cực và theo dõi liên tục trên monitor để kiểm soát rối loạn nhịp tim có thể dẫn đến ngừng tim và tử vong bất cứ lúc nào.
“Độc chất chính trong củ ấu tẩu là aconitin – một alcaloid cực độc có thể gây rối loạn dẫn truyền tim, nhịp chậm, ngoại tâm thu thất, co giật, mất ý thức và tử vong nhanh chóng" - BS Ngọc cho biết. Đây là ca ngộ độc do dùng quá liều củ ấu tẩu, nhưng may mắn được đưa đến viện sớm và xử trí đúng phác đồ, nên bệnh nhân đã qua được cơn nguy kịch.
Sau 3 giờ điều trị, nhịp tim bệnh nhân trở lại bình thường, huyết áp dần ổn định, ý thức cải thiện rõ rệt. Hiện cụ bà đang được theo dõi sát tại Khoa Cấp cứu để đề phòng nguy cơ loạn nhịp tái phát hoặc biến chứng thần kinh muộn.
“Thảo dược chết người” nếu dùng sai cách
Theo các chuyên gia độc chất học, củ ấu tẩu còn gọi là ô đầu hay phụ tử, mọc chủ yếu ở vùng núi phía Bắc. Trong y học cổ truyền, dược liệu này chỉ được sử dụng sau khi đã qua chế biến đặc biệt để loại bỏ độc tính, với liều rất nhỏ và thường dùng ngoài da hoặc trong toa thuốc có kiểm soát. Ngược lại, củ tươi hoặc củ sống chứa hàm lượng aconitin cực cao – chỉ 2mg có thể gây rối loạn nhịp tim, 5mg đủ gây tử vong, tương đương với vài củ nhỏ.
Thực tế, nhiều người dân vẫn tin vào “bài thuốc dân gian” truyền miệng hoặc các quảng cáo trôi nổi trên mạng về công dụng chữa đau khớp, ngâm rượu bồi bổ, mà không hề biết họ đang đưa chất độc vào cơ thể. Không ít trường hợp ngộ độc nặng, tử vong đã được ghi nhận chỉ vì tự ý sắc uống củ ấu tẩu hoặc sử dụng sai liều lượng.
Các bác sĩ khuyến cáo tuyệt đối không dùng củ ấu tẩu hoặc các thảo dược có độc tính mạnh khi chưa được thầy thuốc có chuyên môn chỉ định và hướng dẫn chế biến. Khi xuất hiện các dấu hiệu như tê môi, buồn nôn, chóng mặt, loạn nhịp hoặc tụt huyết áp sau khi dùng dược liệu, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất. Việc xử trí sớm có thể quyết định giữa sự sống và cái chết.
Từ ca bệnh của bà S., các bác sĩ bày tỏ lo ngại về các bài thuốc dân gian không kiểm soát đang đe dọa an toàn sức khỏe cộng đồng. “Không có thảo dược nào an toàn tuyệt đối nếu dùng sai cách. Với củ ấu tẩu, chỉ một chút chủ quan cũng có thể phải trả giá bằng mạng sống”, BS Ngọc cảnh báo.
Uống thuốc nam không rõ nguồn gốc, người đàn ông bị ngộ độc gan nặng
