|
| Indiegogo và Kickstarter là trang web gọi vốn cộng đồng nổi tiếng dành cho các dự án khởi nghiệp (Ảnh: Crowdcrux) |
Gọi vốn cộng đồng là mô hình chủ yếu áp dụng cho các startup, doanh nghiệp nhỏ nhằm mở rộng số lượng nhà đầu tư, vượt qua phạm vi truyền thống bao gồm chủ sở hữu, người thân và các nhà đầu tư mạo hiểm.
Thông qua các nền tảng như Indiegogo hay Kickstarter, đội ngũ phát triển dự án hoặc nhà sáng lập sẽ tạo chiến dịch gây quỹ tập thể, trong đó mỗi người dùng có thể đầu tư một số tiền tùy vào khả năng.
Đổi lại, dự án sẽ cung cấp những đặc quyền khác nhau cho nhà đầu tư nhưng phổ biến nhất là nhận quà tri ân (rewards based - nhà đầu tư nhận một phần quà tương ứng với giá trị đóng góp); cổ phần (equity based - nhà đầu tư nhận một phần vốn nhỏ của công ty); cho vay (lending based - nhà đầu tư thu lại khoản tiền gốc kèm theo tiền lãi). Cũng có trường hợp dự án không cung cấp bất cứ đặc quyền cho nhà đầu tư do chỉ áp dụng hình thức tài trợ (donation based).
Quay trở lại Indiegogo, nền tảng được dự án Supertrata của bà Lê Diệp Kiều Trang áp dụng. Theo giới thiệu, Indiegogo là nền tảng huy động vốn từ cộng đồng trực tuyến, cho phép người dùng khởi chạy, gây quỹ cho dự án hoặc tài trợ cho dự án của người khác.
Chủ sở hữu dự án có thể cung cấp đặc quyền cho người tài trợ như một cách để cảm ơn. Với dự án Superstrata, đặc quyền mà người tài trợ nhận được chính là quy đổi khoản tài trợ sang sản phẩm là chiếc xe đạp in 3D với mức giá ưu đãi.
Tuy nhiên, Indiegogo cũng nhiều lần nhấn mạnh crowdfunding là hình thức đầu tư có rủi ro. Nền tảng lưu ý tất cả khoản tài trợ mang tính chất tự nguyện, theo quyết định cá nhân và khả năng chấp nhận rủi ro của nhà tài trợ.
Indiegogo là một trang web gây quỹ cộng đồng của Mỹ được thành lập vào năm 2008 bởi Danae Ringelmann, Slava Rubin và Eric Schell. Trụ sở chính của nó là ở San Francisco, California. Đây là một trong những trang web đầu tiên cho phép gọi vốn cộng đồng. Indiegogo cho phép mọi người gây quỹ cho một ý tưởng, tổ chức từ thiện hoặc doanh nghiệp mới thành lập. Indiegogo tính phí 5% cho các khoản đóng góp. Khoản phí này ngoài phí xử lý thẻ tín dụng của Stripe là 3% + 0,3 USD cho mỗi giao dịch. Hiện trang web có 15 triệu người truy cập mỗi tháng.
Các dự án muốn gọi vốn thành công tại Indiegogo phải có ý tưởng đột phá và khác biệt. Hai hình thức gọi vốn được áp dụng trên Indiegogo là linh hoạt và cố định. Cụ thể, với hình thức linh hoạt, chủ dự án vẫn được đóng góp vốn khi không đạt được con số kỳ vọng ban đầu, với hình thức cố định, chủ dự án chỉ nhận được tiền khi chạm mốc mục tiêu đưa ra.
Gần đây, trang web Indiegogo đã được nhiều người Việt Nam biết đến hơn sau vụ lùm xùm dự án xe đạp 3D Superstrata của bà Lê Diệp Kiều Trang và chồng là ông Sonny Vũ. Bà Trang bị các nhà tài trợ tố cáo là "lùa gà" khi họ đã bỏ ra một số tiền lớn nhưng nhận lại là chiếc xe đạp với nhiều linh kiện rẻ tiền, thậm chí có chiếc không thể lắp ráp để chạy được.
Trường hợp của bà Trang là một bài học cho các nhà đầu tư, tài trợ khi chưa tham khảo kỹ các quy định của trang web gọi vốn. Khi một dự án crowdfunding huy động vốn từ cộng đồng, chủ dự án hoàn toàn có thể đẩy rủi ro về phía nhà tài trợ.
