Trường hợp đầu tiên là một nữ du học sinh 24 tuổi, nhà ở quận Bình Thạnh, đang học chương trình ngôn ngữ Pháp ở Yaounde , Camerron khoảng 10 tháng qua. Ngày 17/5 trên máy bay trở về Việt Nam, bệnh nhân sốt lạnh run khoảng 2 cơn/ngày.
Sau đó bệnh nhân đã đi khám bệnh, xét nghiệm tại 4 cơ sở y tế, tình trạng sốt không cải thiện; được chẩn đoán theo dõi sốt xuất huyết dengue. Ngày 23/5 bệnh nhân được lấy mẫu máu gởi sang BVBNĐ để xét nghiệm và ngày 24/5 có kết quả dương tính với Plasmodium falciparum.
Bệnh nhân được chuyển sang BVBNĐ ngày 24/5/2022 với chẩn đoán sốt rét ác tính thể não, vàng da, tiểu huyết sắc tố và mật độ ký sinh trùng cao do P. falciparum. Sau 6 ngày điều trị tích cực bệnh nhận đã xuất viện ngày 30/5/2022.
Trường hợp thứ 2 là bệnh nhân nam, 63 tuổi, người tỉnh Triết Giang, Trung Quốc; làm việc ở Abidjan, Bờ Biển Ngà được 28 tháng. Ngày 31/5/2022, bệnh nhân từ Bờ Biển Ngà về Việt Nam bằng máy bay, có quá cảnh 10 giờ ở Thổ Nhĩ Kỳ. Bệnh nhân lên cơn sốt lạnh run trên chuyến bay về Việt Nam.
Xuống sân bay Tân Sơn Nhất, bệnh nhâN được một bác sĩ người Trung Quốc (đi cùng chuyến bay) đưa đến khám ở một bệnh viện quốc tế và được làm test nhanh sốt rét dương tính Plasmodium falciparum và chuyển ngay đến BVBNĐ lúc 1h ngày 1/6/2022. Bệnh nhân được chẩn đoán sốt rét ác tính thể vàng da, suy thận, nhiễm toan và mật độ ký sinh trùng cao do P. falciparum, hiện vẫn đang được điều trị tích cực tại Khoa Hồi sức sốt rét BVBNĐ.
 |
| Móng tại công trình có nguy cơ chứa nước khi mưa xuống |
Theo thông tin từ BVBNĐ, năm 2020, BV tiếp nhận điều trị 5 trường hợp sốt rét, trong đó có 1 ca sốt rét ác tính. Năm 2021 chỉ có 2 trường hợp sốt rét cơn, không có trường hợp sốt rét ác tính, không có tử vong. Trong 6 tháng đầu năm 2022 ghi nhận 5 trường hợp sốt rét, trong đó đã có 2 trường hợp sốt rét ác tính. Tất cả các bệnh nhân sốt rét nhập viện và điều trị trong các năm qua là những trường hợp đi công tác tại vùng có sốt rét lưu hành ở Tây Nguyên (Đak Ơ, Bình Phước..) hoặc đi công tác tại các nước châu Phi…
Sốt rét là bệnh truyền nhiễm gây ra bởi ký sinh trùng Plasmodium, lây truyền từ người bệnh sang người lành khi bị muỗi đốt. Muỗi Anopheleslà trung gian truyền bệnh sốt rét. Ký sinh trùng sốt rét không tồn tại ở ngoại cảnh, chỉ tồn tại trong máu người bệnh và trong cơ thể muỗi truyền bệnh sau khi chích người bệnh. Do đó điều kiện để lây truyền bệnh sốt rét là phải có muỗi Anopheles và có người đang bị bệnh (mang ký sinh trùng trong máu).
Bệnh sốt rét nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời dễ bị biến chứng nặng – thể sốt rét ác tính (như biến chứng não gây hôn mê sâu, co giật;, suy gan, suy thận, thiếu máu nặng, tiểu huyết cầu tố do vỡ hồng cầu hàng loạt..), nguy cơ tử vong rất cao.
Những người chưa từng bị sốt rét (chưa có miễn dịch) là nhóm có nguy cơ cao xuất hiện các biến chứng nặng và tử vong khi mắc bệnh. Nhóm này cần được phát hiện sớm, điều trị đúng và kịp thời.
Tại Việt Nam bệnh sốt rét lưu hành quanh năm tại các tỉnh rừng núi miền Bắc, miền Trung, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ; trong đó số ca bệnh sốt rét gia tăng trong mùa mưa.
 |
| Một số vật liệu xây dựng và rác thải có nguy cơ đọng nước phát sinh lăng quăng |
Theo Bộ Y tế, năm 2021, cả nước có 465 bệnh nhân sốt rét, giảm 67% so với năm 2020, không có ca tử vong. Tại khu vực phía Nam, ghi nhận 43 ca sốt rét, giảm 76% so với năm 2020.
Đến hết năm 2021 cả nước đã có 36 tỉnh thành được công nhận loại trừ bệnh sốt rét. Theo kế hoạch, Việt Nam đang phấn đấu để loại trừ sốt rét vào năm 2030.
Tại TPHCM, từ năm 2011 đến nay không phát hiện ca bệnh sốt rét nội tại, mà tất cả đều là các ca nhiễm từ vùng dịch tễ lưu hành. Thành phố đã được công nhận loại trừ sốt rét từ năm 2020, hiện nay đang trong giai đoạn “Phòng ngừa sốt rét quay trở lại sau loại trừ”. Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TPHCM vẫn duy trì các hoạt động giám sát thường xuyên ca bệnh.
Tuy nhiên TP. HCM là nơi có biến động dân cư rất lớn, cũng là nơi tập trung nhiều bệnh viện tuyến cuối, nên hàng năm thành phố vẫn ghi nhận một số trường hợp sốt rét đến từ vùng đang có dịch sốt rét lưu hành.
Kết quả giám sát trung gian truyền bệnh sốt rét tại thành phố không phát hiện muỗi Anopheles, vì vậy nguy cơ lây lan bệnh sốt rét tại thành phố gần như không có. Mặc dầu vậy, ngành y tế vẫn khuyến cáo người dân chủ động thực hiện các biện pháp tiêu diệt lăng quăng, ngăn ngừa muỗi đốt để phòng tránh các bệnh lây lan do muỗi truyền, trong đó căn bệnh sốt xuất huyết hiện đang là bệnh truyền nhiễm lưu hành tại thành phố đang bắt đầu vào mùa dịch.
TP.HCM: Cảnh báo bùng phát dịch sốt xuất huyết và sốt rét, đã có 2 trẻ tử vong
3 bệnh nhân mắc COVID-19 từ Guinea Xích đạo về bị tổn thương phổi, sốt rét, nhiễm ký sinh trùng
