Bị ông Trump kiện đòi 1 tỷ USD, BBC vùng vẫy để sinh tồn giữa "bão chính trị"

Đài BBC đang vướng vào một cuộc chiến chính trị dữ dội về tương lai của mình, khi phe bảo thủ tận dụng một sai sót biên tập để công kích hãng truyền thông này, trong khi phe tự do cho rằng dù BBC có nhiều khuyết điểm, tổ chức này vẫn xứng đáng được bảo vệ.

Hôm đầu tuần, Tổng thống Mỹ Donald Trump gia tăng áp lực khi gửi một bức thư pháp lý mang tính đe dọa tới BBC, cáo buộc hãng đã biên tập sai lệch trong bộ phim tài liệu về chiến dịch tái tranh cử của ông phát sóng cách đây 1 năm. Ông Trump yêu cầu bồi thường ít nhất 1 tỷ USD vì thiệt hại danh tiếng.

Một phát ngôn viên của BBC nói với CNN rằng: “Chúng tôi sẽ xem xét bức thư và phản hồi trực tiếp trong thời gian tới”.

Ông Trump đã gửi nhiều thư pháp lý tương tự tới các tổ chức báo chí khác, bao gồm cả CNN, trong nhiệm kỳ thứ hai của mình. Dù phần lớn những lời đe dọa này không đi đến kiện tụng thực tế, ông hiện vẫn có các vụ kiện đang chờ xử lý đối với các tờ Wall Street Journal, The New York Times và Des Moines Register.

Trước đó cùng ngày, Chủ tịch BBC Samir Shah đã đưa ra lời xin lỗi muộn màng vì “sai lầm trong phán đoán” liên quan đến bộ phim tài liệu phát sóng tháng 10/2024. Tổng giám đốc BBC Tim Davie và Giám đốc BBC News Deborah Turness đã nộp đơn từ chức hôm Chủ nhật tuần trước, khi vụ bê bối chỉnh sửa sai lan tràn khắp truyền thông Anh.

Không có bằng chứng cho thấy việc chỉnh sửa này mang động cơ chính trị, cũng như không có lý do tin rằng ông Davie hay bà Turness biết trước về nội dung bị thay đổi. Tuy nhiên, luật sư của ông Trump khẳng định rằng BBC đã “vu khống Tổng thống bằng cách cố ý chỉnh sửa tài liệu để can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống”.

Bức thư do CNN thu thập cáo buộc BBC tội phỉ báng, cho rằng ông Trump “chịu thiệt hại nghiêm trọng về tài chính và danh tiếng”, mặc dù tại thời điểm phát sóng, không ai chỉ ra lỗi sai này.

Tuần trước, tờ The Telegraph – vốn nổi tiếng là nguồn tin chống BBC – đã công bố “báo cáo nội bộ” tiết lộ vụ chỉnh sửa sai, và từ đó câu chuyện đã bùng nổ.

Bộ phim tài liệu tiền bầu cử của BBC đã cắt ghép các phần khác nhau trong bài phát biểu ngày 6/1 của ông Trump tại Ellipse, khiến khán giả hiểu lầm rằng ông đã kêu gọi người ủng hộ “cùng đi đến Điện Capitol và chiến đấu đến cùng”.

Mặc dù giọng điệu của ông Trump hôm đó đúng là cứng rắn, nhưng trong bài phát biểu gốc, những lời kêu gọi “chiến đấu” của ông rõ ràng khác một trời một vực với lời đề nghị “đi bộ đến Điện Capitol để cổ vũ các thượng nghị sĩ và hạ nghị sĩ dũng cảm”.

Trong bức thư gửi Ủy ban Quốc hội hôm đầu tuần, ông Samir Shah thừa nhận rằng BBC “hiểu rõ cách biên tập này đã gây ấn tượng như một lời kêu gọi hành động bạo lực trực tiếp”.

Cuộc chiến sinh tồn

Tiết lộ về sai sót biên tập này đã thổi bùng cuộc chiến chính trị kéo dài xung quanh nguồn tài trợ và tương lai của BBC, khi phe bảo thủ coi đây là cơ hội mới để chỉ trích đài truyền hình công của Anh.

“BBC đang đối mặt với một cuộc tấn công phối hợp, mang động cơ chính trị”, nhà báo kỳ cựu John Simpson viết trên X (trước đây là Twitter) tối Chủ nhật tuần trước. Ông ca ngợi Tim Davie và Deborah Turness, đồng thời nói: “Chúng ta đang thực sự phải chiến đấu để bảo vệ truyền thông công ích, vì nó cũng đang bị đe dọa”.

Câu chuyện cuối cùng xoay quanh niềm tin – ai còn tin BBC, ai không, và vì sao.

Những người chỉ trích BBC, bao gồm cả các chính trị gia ghét lối đưa tin của đài này và các tập đoàn truyền thông muốn giành thị phần, cho rằng BBC đã đánh mất niềm tin – có thể là vĩnh viễn.

Cựu Thủ tướng Anh Liz Truss, lãnh đạo đảng Bảo thủ năm 2022, viết hôm Chủ nhật: “Tôi vui vì Tổng thống Mỹ và thế giới cuối cùng đã nhìn thấy BBC đúng như bản chất của nó. Việc BBC không nói thật về mọi thứ – từ hệ tư tưởng chuyển giới đến kinh tế và Gaza – đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho chính trị và chính phủ nước này. Đây nên là dấu chấm hết cho truyền hình quốc gia hóa”.

Các nhà hoạt động bảo thủ Anh từ lâu đã phản đối phí giấy phép truyền hình mà các hộ gia đình Anh phải trả để xem chương trình của BBC. Chính phủ hiện đang xem xét lại Hiến chương Hoàng gia của BBC, bao gồm cả cơ chế thu phí, trước khi hiến chương này hết hạn vào cuối năm 2027.

Việc xem xét này mở ra cơ hội để những người chỉ trích BBC yêu cầu cải tổ sâu rộng, trong khi đài này lại đang tìm cách xây dựng các nguồn thu mới và thích ứng với kỷ nguyên số.

Tuần trước, bài viết của The Telegraph dựa trên một bản ghi nhớ dài do Michael Prescott – cố vấn về tiêu chuẩn biên tập của BBC – soạn thảo. Ông Prescott cảnh báo hội đồng BBC rằng có “vấn đề nghiêm trọng” trong công tác biên tập và sự “thiếu hành động” của ban lãnh đạo.

Vụ phim tài liệu của ông Trump chỉ là ví dụ đầu tiên, bên cạnh hàng loạt quan ngại khác về cách mà BBC đưa tin về chiến tranh Israel–Hamas, vấn đề giới tính, chủng tộc và sự đa dạng. Ông cho rằng “những sai sót bị lặp lại hết lần này đến lần khác”.

Ông Samir Shah hôm đầu tuần phản hồi rằng BBC đã “công khai sửa sai khi mắc lỗi; điều chỉnh hướng dẫn biên tập; thay đổi nhân sự lãnh đạo ở các vị trí có vấn đề; và áp dụng các biện pháp kỷ luật chính thức”.

Ông cũng kêu gọi công chúng “giữ một góc nhìn cân bằng”, nhấn mạnh tới “hàng nghìn giờ báo chí xuất sắc mà BBC vẫn đang thực hiện”.

Tuy nhiên, trong một “cơn bão truyền thông”, góc nhìn cân bằng thường là điều đầu tiên bị đánh mất. Nhà báo kỳ cựu Alan Rusbridger viết rằng BBC hiện đang “chiến đấu để sinh tồn”.

Ông cho rằng sai sót trong bộ phim tài liệu về ông Trump là “nghiêm trọng, nhưng “kẻ thù của BBC muốn nhìn thấy cả tổ chức sụp đổ, và điều đó sẽ khiến tất cả chúng ta thiệt thòi hơn”.

Robert Shrimsley, cây bút chính trị của tờ Financial Times, viết trên X rằng: “BBC có thể phạm sai lầm nghiêm trọng, nhưng điều đó không phủ nhận thực tế rằng đang có một chiến dịch truyền thông cánh hữu có tổ chức nhằm phá hủy BBC. Cả hai điều này hoàn toàn có thể đúng cùng lúc”.

Từ Kiev, nơi đang công tác, phóng viên ngoại giao James Landale của BBC chia sẻ: “Chúng tôi không hoàn hảo; chúng tôi phải luôn nỗ lực để tốt hơn. Nhưng trong một thế giới ngày càng tối tăm, BBC vẫn là một tia sáng”.

Theo CNN