Dược liệu, vị thuốc cổ truyền là nền tảng của y học cổ truyền. Nhưng gần đây, danh sách các cơ sở bị phát hiện vi phạm chất lượng mặt hàng này đang ngày càng dài thêm, đe doạ sức khoẻ người bệnh nếu sử dụng.
Nhiều dược liệu không đảm bảo chất lượng, lẫn tạp chất
Cục Quản lý Y, Dược cổ truyền (Bộ Y tế) vừa công bố 20 cơ sở kinh doanh dược liệu vi phạm chất lượng, hầu hết ở mức độ 2, tức là ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả điều trị, thậm chí sức khỏe người dùng nếu sử dụng kéo dài hoặc không kiểm soát.
Trong đó, Công ty CP thảo dược OKB bị phát hiện hai lô dược liệu Tế tân và Râu mèo không đạt chỉ tiêu chất chiết được, đã sản xuất từ năm 2020 và hết hạn từ năm 2021–2022.
Công ty CP dược Sơn Lâm có ba lô dược liệu vi phạm trong ba lần công bố khác nhau, bao gồm Đỗ trọng, Bạch chỉ và Thổ phục linh. Cả ba loại đều không đạt chỉ tiêu định lượng, soi bột hoặc định tính. Riêng lô Thổ phục linh vi phạm mới nhất có số đăng ký: VCT-00231-22, sản xuất trong năm 2024.
Một số công ty khác cũng bị nêu tên vì vi phạm chỉ tiêu định lượng hoặc chất chiết như: Công ty CP dược Trung ương Mediplantex (dược liệu Câu kỷ tử vi phạm), Công ty CP Dược liệu Việt Nam (Hà thủ ô đỏ), Công ty CP dược liệu Ninh Hiệp (Viễn chí), Công ty CP dược phẩm Nam Hà và Công ty CP dược phẩm Khang Minh (đều vi phạm với dược liệu Viễn chí).
Tình trạng dược liệu có tạp chất cũng không hiếm gặp, như Công ty CP Dược phẩm Việt bị phát hiện vi phạm với dược liệu Câu đằng, cơ sở kinh doanh dược liệu Đỗ Thị Hoa có Hòe hoa có lẫn các bộ phận khác của cây.
Đặc biệt, Công ty CP Y Dược Quốc tế Hùng Vương có tới hai mẫu dược liệu vi phạm, gồm cỏ ngọt và đương quy di thực.
Không rõ lô sản xuất, giấy phép lưu hành
Một điều đáng lưu tâm là nhiều mẫu dược liệu không có thông tin về ngày sản xuất, hạn dùng hay giấy phép lưu hành, gây khó khăn trong việc truy xuất nguồn gốc và kiểm soát chất lượng - những thông tin bắt buộc, như Câu đằng của Công ty CP Dược phẩm Việt.
Cả hai mẫu dược liệu của Công ty CP Y Dược Quốc tế Hùng Vương đều không có thông tin lô, ngày sản xuất, hạn dùng hay số đăng ký lưu hành – đáng báo động trong quản lý chất lượng dược liệu.
Cơ sở bán lẻ thuốc Đông y Nghi Hưng Long cũng bị nêu tên với hai mẫu vi phạm gồm tế tân và bạch thược, cả hai đều không rõ nguồn gốc, chỉ tiêu kiểm nghiệm không đạt về độ ẩm, định lượng.
Công ty TNHH Dược phẩm Quốc tế TTB Group cũng không ngoại lệ. Lô dược liệu Hoàng đằng của công ty này bị phát hiện vi phạm định lượng, nhưng cũng không có thông tin về số đăng ký hay giấy phép nhập khẩu.
Một số doanh nghiệp tái vi phạm
Đáng chú ý, một số công ty trong danh sách lần này đã từng có tên trong 17 cơ sở vi phạm chất lượng mà Cục Quản lý Y, Dược cổ truyền công bố vào tháng 4/2025:
- Công ty CP thảo dược OKB có tế tân và râu mèo không đạt chỉ tiêu chất chiết được.
- Công ty CP dược trung ương Mediplantex vi phạm với sản phẩm Câu kỷ tử không đạt chỉ tiêu.
– Công ty CP dược liệu Việt Nam có sản phẩm Hà thủ ô đỏ vi phạm định lượng.
- Công ty CP Dược Sơn Lâm có hai mẫu là đỗ trọng và bạch chỉ vi phạm chỉ tiêu định lượng. Đặc biệt, 2 năm trước, Công ty này từng bị Sở Y tế Hà Nội phạt 29 triệu đồng vì các mẫu dược liệu Hồng hoa, Bạch linh không đạt tiêu chuẩn.
Ngoài ra, còn các cơ sở khác cũng bị nêu tên như Công ty TNHH Đông dược Văn Hương, Công ty CP Dược liệu Việt Nam, Công ty TNHH Dược Thái Nam… với các lỗi phổ biến là định lượng không đạt, thiếu thông tin lô sản xuất, hạn dùng hoặc không có giấy phép nhập khẩu. Riêng Công ty TNHH Đông dược Văn Hương bị có sản phẩm hoàng kỳ vi phạm mức độ vi phạm 1, cơ sở kinh doanh Đỗ Thị Hoa không cung cấp được bất kỳ thông tin nào về sản phẩm vi phạm.
Cảnh báo từ cơ quan quản lý
Việc hàng loạt cơ sở kinh doanh dược liệu vi phạm chất lượng, đặc biệt nhiều doanh nghiệp tái vi phạm, đã đặt ra yêu cầu cấp thiết về tăng cường kiểm tra, giám sát với các chế tài đủ mạnh ở lĩnh vực này, đặc biệt là siết chặt kiểm tra chất lượng cũng tại các công ty sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu dược liệu, cũng như có chế tài xử lý đủ mạnh ở lĩnh vực này.
Cơ quan chức năng cũng khuyến cáo người dân chỉ nên mua và sử dụng dược liệu từ các cơ sở uy tín, có đầy đủ thông tin truy xuất nguồn gốc. Các cơ sở khám, chữa bệnh bằng y học cổ truyền cần siết chặt khâu tiếp nhận, bảo quản và sử dụng dược liệu, tránh tình trạng dùng nhầm, dùng sai hoặc dùng dược liệu kém chất lượng, gây nguy hại cho bệnh nhân.
