Bài 1: Người bạn lớn, người đồng chí chiến đấu và người anh em vô cùng thân thiết của nhân dân ta

“Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”

Fidel Castro Ruz là vị Lãnh tụ vĩ đại của nhân dân Cuba, nhà cách mạng kiệt xuất, một chiến sỹ quốc tế đầy nhiệt huyết, thật trong sáng và hào sảng, một vĩ nhân lỗi lạc, một anh hùng huyền thoại, một nhà hùng biện lừng danh trên thế giới, đồng thời cũng là một người thật giản dị, nhân hậu và quần chúng. Ông đã hiến dâng trọn đời cho độc lâp, tự do, danh dự và hạnh phúc của nhân dân Cuba, cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và con người, cho hòa bình, bình đẳng, tự do, bác ái và nhân phẩm, chống lại mọi áp bức, bất công trên toàn thế giới.

Đối với Việt Nam, Fidel Castro là người bạn lớn, người đồng chí chiến đấu và người anh em vô cùng thân thiết. Hình ảnh ông phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam tại cao điểm 241, nơi còn khét mùi thuốc súng và ngổn ngang xác xe tăng, đại bác của quân địch và câu nói “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình” sẽ mãi là biểu tượng cao đẹp của tình đoàn kết anh em gắn bó, thủy chung giữa hai dân tộc và nhân dân hai nước.

Những lời xuất phát từ trái tim này của ông đã làm rung động mọi trái tim Việt Nam và tất cả những con tim nhân hậu trên khắp thế gian này, là biểu trưng cao nhất tấm lòng của Fidel đối với sự nghiệp đấu tranh chính nghĩa của nhân dân ta, vì độc lập, tự do, thống nhất đất nước cũng như xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

Nghĩa cử vô cùng cao đẹp đó của Fidel đã được thể hiện thật sống động trong các phát biểu của ông về Việt Nam trước công luận. Có lẽ trong lịch sử thế giới, từ cổ chí kim, chưa thấy một lãnh tụ của một quốc gia nào như Fidel, liên tục suốt 42 năm từ 1964 đến 2005, đã lên tiếng tại gần 100 diễn đàn công khai ở Cuba và trên thế giới - trong đó, 10 năm Mỹ xâm lược Việt Nam từ 1965 đến 1975 ông đã phát biểu 66 lần, đặc biệt chỉ trong một năm 1972 chiến tranh ác liệt nhất 19 lần - để bầy tỏ mạnh mẽ tình đoàn kết chiến đấu, sự ủng hộ hết lòng của cá nhân và dân tộc mình đối với sự nghiệp chính nghĩa của Việt Nam, một quốc gia ở cách xa đất nước mình nửa vòng trái đất mà trước đó chưa hề có mối giao lưu nào.

Những phát biểu đó của Fidel thực sự là một kho tư liệu lịch sử vô cùng quý giá, độc nhất vô nhị, cần phải được lưu giữ lại và giới thiệu rộng rãi cho công chúng Việt Nam. Với nhận thức như vậy, và cũng là để bày tỏ lòng biết ơn, nghĩa tình sâu nặng đối với Fidel và nhân dân Cuba anh em, một nhóm cựu lưu học sinh ở Cuba chúng tôi đã cùng nhau sưu tầm, dịch sang tiếng Việt toàn bộ các phát biểu này, hầu hết là ứng khẩu, và một bài viết của Fidel về Việt Nam.

Fidel luôn dõi theo từng bước cuộc chiến đấu oanh liệt của nhân dân ta

Là người đã có may mắn nhiều lần được trực tiếp nghe Fidel phát biểu về Việt Nam, không ít lần trong đó đã dịch đồng thời, nay do làm nhiệm vụ hiệu đính các bản dịch tôi đã có dịp đọc toàn bộ các phát biểu của ông. Tôi vô cùng xúc động, đặc biệt khi đọc những bài đã được trực tiếp nghe… Tôi như được sống lại những giờ phút ấy! Giọng nói sang sảng, hùng hồn, dáng vóc uy nghi, phong thái rất đỗi quen thuộc của Fidel mỗi khi diễn thuyết, những hình ảnh, âm thanh sống động cùng các cảm xúc mãnh liệt…lại dồn dập vang lên, sống lại trong tôi!

Đọc toàn bộ các phát biểu của Fidel thấy rất rõ là trong suốt hơn bốn thập niên, vị lãnh tụ tối cao của Cách mạng Cuba đã luôn luôn dõi theo sát sao từng bước cuộc chiến đấu oanh liệt của nhân dân ta chống các thế lực xâm lược ngoại bang để giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, rồi bảo vệ biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc; kịp thời lên tiếng tố cáo và kịch liệt lên án mọi âm mưu, hành động phi nghĩa, tội ác của bọn xâm lược và báo trước thất bại không thể tránh khỏi của chúng.

Ông phân tích rõ, hết lòng ngợi ca và ủng hộ triệt để, kịp thời từng bước đấu tranh cũng như bày tỏ niềm tin tuyệt đối vào thắng lợi cuối cùng của cuộc chiến đấu anh hùng của nhân dân ta ; nêu cao ý nghĩa quốc tế to lớn của cuộc chiến đấu đó; ca ngợi truyền thống oanh liệt và những phẩm chất tuyệt vời của dân tộc Việt Nam; kêu gọi các lực lượng cách mạng và nhân dân tiến bộ toàn thế giới đoàn kết, ủng hộ mạnh mẽ sự nghiệp chính nghĩa của Việt Nam. Những phát biểu của Fidel ở Cuba luôn được hệ thống truyền hình, phát thanh và báo chí quốc gia phát trực tiếp và tuyên truyền rộng rãi, không chỉ trong toàn quốc mà ra cả quốc tế, nên là một sự ủng hộ càng quý giá đối với sự nghiệp chính nghĩa của nhân dân ta.

Những tuyên bố hùng hồn của Fidel

Xin đơn cử một số thí dụ:
Ngay từ ngày 02/12/1964, Fidel đã sớm cảnh báo: “ Đế quốc Mỹ…thực tế đã bị đánh bại nhưng vẫn hung hăng dọa dẫm, tuyên bố mở rộng chiến tranh,…đe dọa can thiệp vào miền Bắc Việt Nam”. Thực tế, đã xẩy ra đúng như vậy. Chỉ ba tháng sau, tháng 02 – 1965, Mỹ bắt đầu đánh phá miền Bắc và tháng 3 – 1965 đổ quân xâm lược vào miền Nam.

Ngay sau đó, ngày 03/03/1965, Fidel đã cực lực lên án Mỹ đang “ tàn phá và giết chóc…ở miền Nam Việt Nam,…miền Bắc Việt Nam, phạm những tội ác không thua gì tội ác của Hít Le, ném bom ồ ạt một đất nước không ở trong tình trạng chiến tranh với chúng... Chúng ta tiếc không ở gần miền Bắc Việt Nam hơn để giúp họ với tất cả những gì chúng ta có…Tất cả các nước xã hội chủ nghĩa… có nghĩa vụ không thể thoái thác… ủng hộ và giúp đỡ nhân dân Việt Nam.”

Và chỉ 10 ngày sau, 13/30/1965, ông lại tố cáo: Mỹ “đang lợi dụng sự chia rẽ của những người cách mạng, lợi dụng sự bất hòa đáng tiếc của phe xã hội chủ nghĩa…để đàn áp phong trào cách mạng ở miền Nam Việt Nam, ném bom miền Bắc…Lập trường của chúng ta chỉ có một. Đó là: phải dành cho Việt Nam tất cả sự hỗ trợ cần thiết!…phải hỗ trợ bằng cả vũ khí và con người! …Phe xã hội chủ nghĩa phải chấp nhận tất cả mạo hiểm cần thiết vì Việt Nam!”

Hơn một tháng sau, ngày 19/4/1965, Fidel lại tố cáo: “Máy bay của Mỹ đang ném vô tội vạ bom na-pan, phốt pho trắng, chất độc hóa học xuống làng mạc và những vùng đã được các lực lượng yêu nước Việt Nam giải phóng. Rồi cũng bất chấp luật pháp như vậy, chúng vượt qua giới tuyến, tấn công miền Bắc Việt Nam, vi phạm các hiệp định quốc tế”.
Ông khẳng định lại: “Chúng ta đoàn kết bằng lời nói và bằng hành động với nhân dân Việt Nam, cả miền Bắc và miền Nam Việt Nam…Chính phủ Cách mạng chúng ta đã tuyên bố rằng nếu nhân dân Việt Nam yêu cầu thì chúng ta sẵn sàng cho phép đi Việt Nam tất cả những ai muốn làm tình nguyện quân sang chiến đấu ở Việt Nam”.
Ngày 13/03/1966, Fidel lại khẳng định: “Chúng ta cho rằng khi nổ ra cuộc tấn công vào Việt Nam thì sự chia rẽ trong phe XHCN đã phải ngừng lại,…phải dành cho Việt Nam mọi sự hỗ trợ về lực lượng phòng không và lực lượng không quân,…để bảo vệ chủ quyền của Việt Nam,…biến miền Bắc Việt Nam thành một nghĩa địa máy bay Mỹ”.

“Việt Nam nhất định thắng!”

Ngày 02/01/1966, tại Quảng trường Cách mạng Jose Marti ở Thủ đô La Habana, trước nửa triệu quần chúng tham dự cuộc mít tinh kỷ niệm lần thứ bẩy thắng lợi Cách mạng Cuba và chào mừng các Đoàn đại biểu các nước Á, Phi, Mỹ La tinh tham dự Hội nghị Đoàn kết ba châu lần thứ nhất do Cuba tổ chức, Fidel đã dõng dạc tuyên bố: “Vì nhân dân Việt Nam, chúng ta sẵn sàng hiến dâng không chỉ đường mà còn cả máu của mình, là thứ còn quý giá hơn rất nhiều so với đường!”.

Tôi quên sao được giây phút xúc động, sung sướng đến run người khi nghe và dịch đồng thời cho trưởng đoàn nước ta đang ngồi trên lễ đài lời tuyên bố hùng hồn đó của Fidel mà sau này đã đi vào lịch sử như mọi người biết “Vì Việt Nam Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”, trước tiếng vỗ tay và tiếng hô vang dậy “Việt Nam muôn năm!”, “Việt Nam nhất định thắng!” của biển người trước mặt. 
Rồi, đúng một năm sau, cũng ngày 02/01, cũng trong bối cảnh và với những xúc cảm tương tự, tại quảng trường lịch sử ấy, tôi lại được nghe và dịch đồng thời lời tuyên bố dõng dạc của Fidel đặt tên năm 1967 là “Năm Việt Nam anh hùng!” để “ nói lên tất cả” tình đoàn kết chiến đấu với Việt Nam, giữa tiếng hoan hô rền vang và rừng cánh tay giơ lên trước mặt, đáp lại lời ông “Những ai đồng ý hãy giơ tay lên!”( sau cách mạng thành công Cuba đều đặt tên cho mỗi năm để thể hiện ý chí, quyết tâm… như “năm Diệt dốt”, “ năm Cải cách ruộng đất”, “ “năm Nỗ lực quyết định”, “ năm Người du kích anh hùng”, “ năm 10 triệu tấn” (đường) v.v..). 

Ngày 17/7/1966, tại Hội nghị chính trị toàn quốc, Hồ Chủ tịch đưa ra lời tuyên bố nổi tiếng « Không có gì quý hơn Độc lập, Tự do », kêu gọi toàn dân, toàn quân ta đoàn kết một lòng, quyết đưa sự nghiệp chống xâm lược Mỹ, cứu nước tới thắng lợi hoàn toàn. Chưa đầy 10 ngày sau, tại cuộc mít tinh quần chúng khổng lồ ở Quảng trường Cách mạng Jose Marti kỷ niệm ngày Khởi nghĩa vũ trang 26-7, Fidel đã dành nửa giờ phát biểu về Việt Nam, trích dẫn nhiều đoạn lời tuyên bố của Bác Hồ mà ông cho là “chắc chắn sẽ đi vào lịch sử” và bày tỏ sự ủng hộ hoàn toàn của Đảng, Chính phủ và nhân dân Cuba.

Một lần nữa Fidel khẳng định hùng hồn: “ Việt Nam đã trở thành vấn đề của toàn nhân loại...Việt Nam là nơi đế quốc Mỹ đã tự lột trần hết dã tâm độc ác, phản động và man rợ của chúng…Chúng đã đi vào một đường hầm không có lối thoát...Việt Nam đang tiến hành cuộc kháng chiến anh dũng nhất mà không một dân tộc nào từng biết đến trong thời đương đại,…đã trở thành tấm gương độc đáo và nổi bật nhất về chủ nghĩa anh hùng, tấm gương cao quý nhất về tinh thần yêu nước và lòng quả cảm…Với cuộc chiến đấu của mình, nhân dân Việt Nam đang bảo vệ quyền được độc lập và tự do không chỉ của nhân dân Việt Nam mà còn của các dân tộc khác có thể là nạn nhân tiềm tàng của đế quốc Mỹ”.

Fidel kết thúc bài phát biểu: “Chúng ta hãy dành ngày 26 tháng 7 này cho tình đoàn kết với nhân dân Việt Nam,… cho các chiến sĩ anh hùng ở miền Bắc và miền Nam Việt Nam…Chúng ta cũng dành cho nhân dân Việt Nam…câu khẩu hiệu của chúng ta…đang được họ thực hiện một cách thật mẫu mực và xứng đáng: “Tổ quốc hay là chết! Chúng ta nhất định thắng!”