PV: Có phải ông đến thăm nước Nga lần đầu không?
-Fujiwara Kanefusa XXV: Tôi đã đến Moskva và St. Petersburg từ cách đây khá lâu, để giới thiệu những thanh katana do chính mình làm, với những người hâm mộ vũ khí truyền thống Nhật Bản ở Nga. Tôi rất vui, khi nhận thấy ở Nga có những người sành điệu am hiểu vũ khí truyền thống Nhật Bản. Vì vậy tôi luôn sẵn lòng tiếp nhận những lời mời đến thăm viếng Nga.
Ngày xưa chỉ samurai mới được phép mang katana. Nhưng họ đã biến mất hơn một thế kỷ. Vậy tại sao hiện nay thanh katana vẫn phổ biến rộng rãi. Không chỉ ở tại chính Nhật Bản, mà còn vượt xa ra khỏi biên giới nước Nhật?
-Katana là sự hoàn hảo của hình thức, là vẻ đẹp tinh hoa theo quan niệm của người Nhật về cái đẹp. Nó đã được mài dũa, bảo chứng trong nhiều thế kỷ, và trở thành một phần quan trọng trong văn hóa Nhật. Không có điều gì đáng ngạc nhiên, khi ngày nay thanh katana vẫn được đối xử một cách tôn trọng, không kém hơn so với thời cổ đại. Mặc dù bây giờ katana không còn là vũ khí để chiến đấu nữa, mà là một tác phẩm nghệ thuật.
Người Nhật thường đặt hàng katana khi cần lưu niệm một sự kiện quan trọng. Chẳng hạn, đó là sự ra đời của người thừa kế trong gia đình, hay là ngày khai trương công ty. Đối với nhiều người, thanh katana là một thần hộ mệnh, có khả năng bảo vệ chủ nhân và căn nhà của anh ta khỏi các lực lượng hắc ám tà ác. Đặt một thanh Katana trong phòng khách nhà ở hay công ty, theo các nhà phong thủy, sẽ đem lại sự hưng thịnh, thanh tịnh và nghiêm trang cho ngôi nhà.
Trong số các khách hàng của tôi có Nhật Hoàng, các vận động viên nổi tiếng, những doanh nhân. Còn trong số các khách hàng nước ngoài, có Nhà Vua của nước Jordan, và nhiều người đứng đầu các quốc gia khác. Tất nhiên, họ là những người giàu có. Vì những thanh katana của tôi có thể có giá như một ngôi nhà, hoặc một chiếc auto thượng hạng lắp ráp bằng tay.
Có hay không sự giám sát trong nghề làm katana ở Nhật, hay việc đó thuộc về lương tâm nghề nghiệp của từng nghệ nhân?
-Để thực hiện chức năng giám sát công việc của các nghệ nhân, ở Nhật có một số tổ chức chuyên biệt. Trước tiên, đó là những hiệp hội nghành nghề của các nghệ nhân, thợ rèn, thợ mài, thợ kim hoàn. Bản thân tôi đang lãnh đạo Hiệp hội Thợ rèn trong chính thị trấn Seki quê hương. Chúng tôi thường hội họp định kỳ để thảo luận một số vấn đề chuyên môn. Ngoài ra còn có Hiệp hội Bảo vệ Nghệ thuật Chế tạo gươm tại Bộ Văn hóa Nhật Bản, với các chuyên viên thẩm định có uy tín trong lĩnh vực này.
Các chuyên viên thẩm định có uy tín theo dõi chặt chẽ việc thực hiện các định chế và sự tuân thủ công nghệ cổ đại làm lưỡi gươm. Chính họ cũng là người cấp giấy phép cho các nghệ nhân làm katana. Số lượng các nghệ nhân, cũng như số lượng thanh katana mà chúng tôi có thể sản xuất hàng năm, đều bị hạn chế nghiêm ngặt.
Điều này được tuân thủ để bảo đảm chất lượng katana. Các chuyên gia cũng xác định giá trị của mỗi thanh katana cụ thể và cấp chứng chỉ cho người đã mua nó. Trong chứng chỉ này có đầy đủ các thông tin về ngày tháng katana được chế tác, trường phái và tên của nghệ nhân làm ra sản phẩm.
 |
|
Bức tranh khắc gỗ nổi tiếng trong lịch sử hội họa thế giới Sóng lớn ở Kangawa của Katsushika Hokusai.
|
Thời cổ đại, việc rèn katana ở Nhật được coi là một hành động thiêng liêng: trước khi bắt đầu công việc, người nghệ nhân phải thực hiện một số các nghi thức đặc biệt. Truyền thống này hiện nay có được tuân thủ không?
-Quá trình chế tác katana quả thực là một nghi lễ có hơi hướng tôn giáo. Nó đòi hỏi ở người nghệ nhân, ngoài kinh nghiệm và kỹ năng tuyệt vời, một tâm thế đặc biệt, một sự thuần khiết của những suy nghĩ, vào lúc phép lạ sự ra đời của lưỡi gươm được thực hiện. Ở thời cổ đại, người nghệ nhân khi chuẩn bị bắt đầu chế tạo lưỡi gươm, nhất thiết phải trải qua một nghi lễ thanh tẩy đặc biệt cả linh hồn lẫn thân thể. Đầu tiên, người nghệ nhân phải làm lễ cầu nguyện các vị thần linh trước bàn thờ gia đình. Sau đó, anh ta sẽ có một cuộc tắm nghi lễ, mặc quần áo trắng muốt và đội mũ. Để không một sợi tóc nào rơi xuống khi làm việc, vì bàn làm việc phải sạch sẽ tuyệt đối.
Hiện nay bản thân tôi vẫn tuân thủ một số nghi lễ theo truyền thống của tổ tiên. Nghĩa là chúng tôi làm một nghi lễ thanh tẩy đặc biệt cả linh hồn lẫn thân thể. Trong đó có việc cầu nguyện các vị thần linh trước bàn thờ gia đình. Tôi thực hiện nghi lễ này, vì tôi cần có một tâm thế đặc biệt khi rèn lưỡi gươm. Nếu không lưỡi gươm katana sẽ không nạp được năng lượng tích cực. Mà một lưỡi katana độc ác hoặc vô cảm, sẽ không mang lại điều gì tốt đẹp, ngoài rắc rối cho chủ nhân của nó.
Đồng thời phụ nữ không được phép bước qua ngưỡng cửa lò rèn. Kể cả người thân, kể cả vợ và con gái.
Phải mất bao lâu để học nghề chế tác katana và bản chất của quá trình học việc là gì?
-Để trở thành nghệ nhân chế tác katana là một việc rất khó. Để bắt đầu, người trẻ phải làm thợ học việc ít nhất 5 năm, cho một nghệ nhân nổi tiếng. Sau đó, anh ta cần bắt đầu thể hiện bản thân, bằng cách tự mình chế tác katana và trình sản phẩm cho các chuyên gia thẩm định từ Bộ Văn hóa đánh giá. Nếu người trẻ vượt được một kỳ thi nhiều tầng bậc phức tạp, anh ta sẽ trở thành một nghệ nhân và có quyền đưa thương hiệu của mình lên sản phẩm. Đồng thời, nếu anh ta trở thành nghệ nhân thợ rèn, thì điều này không có nghĩa là anh ta không cần biết kỹ thuật mài, đánh bóng và hoàn thiện lưỡi gươm.
Từ thế kỷ XV, thanh katana không chỉ là vũ khí, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật. Kể từ đó, xuất hiện một sự phân công lao động nhất định trong nghề làm katana. Công đoạn mài được thực hiện trong 2 hoặc 3 tháng, do một nghệ nhân khác thực hiện, chuôi gươm và bao gươm là công việc của những người khác nữa.
Trong nghề chế tác katana, người ta tin rằng điều kiện đào tạo càng ngặt nghèo thì càng tốt. Bản thân tôi phải học việc trong 8 năm với một nghệ nhân nổi tiếng, ở một một thành phố khác. Sau đó, ông về nhà và tiếp tục học những bí mật nghề nghiệp từ cha mình thêm 10 năm nữa
(còn tiếp)
