Theo trang Deutsche Welle ngày 24/7, báo Anh Financial Times hôm thứ Bảy (23/7) trích dẫn sáu người quen thuộc với vấn đề này đưa tin Trung Quốc đã đưa ra cảnh báo nghiêm khắc đối với Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi: nếu bà đến thăm Đài Loan, Trung Quốc sẽ không loại trừ hành động quân sự. Những người quen thuộc với vấn đề này cho biết cảnh báo của Trung Quốc "mạnh mẽ khác thường" và thậm chí ám chỉ rằng nước này có thể dùng hành động quân sự để đáp trả.
Những người quen thuộc với vấn đề này nói với Financial Times là Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan và các quan chức cấp cao khác của Hội đồng An ninh Quốc gia (NSC) đã phản đối chuyến đi vì nó có thể làm leo thang căng thẳng trên eo biển Đài Loan. Bài viết cho biết: “Nhà Trắng đang đánh giá xem liệu Trung Quốc có thực sự đe dọa hay theo đuổi chính sách ngoại biên nhằm buộc bà Pelosi phải từ bỏ chuyến thăm Đài Loan.
Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc quay lại Bắc Kinh trước thời hạn
Ông Nicholas Burns, Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc, trong tuần này đã đột ngột rút ngắn thời gian lưu lại Washington và trở lại Bắc Kinh trước thời hạn. Financial Times cho rằng, điều này một phần là do lo ngại ngày càng tăng về vấn đề Đài Loan, nhưng cũng là để chuẩn bị cho cuộc gặp điện thoại sắp tới giữa Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
 |
Tổng thống Mỹ Joe Biden và Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc Nicholas Burns (Ảnh: AP). |
Căng thẳng Mỹ-Trung ngày càng tăng mạnh
Khi Tổng thống Mỹ Biden trở về Washington sau một hoạt động liên quan đến khí hậu ở Massachusetts vào ngày 20/7, ông nói với giới truyền thông tại Căn cứ Không quân Andrews: “Tôi nghĩ tôi sẽ đàm thoại với Chủ tịch Tập trong vòng 10 ngày tới”.
Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) cho biết, kể từ cuộc điện đàm giữa ông Biden và ông Tập vào tháng 3 năm nay, căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc, đặc biệt là cuộc đối đầu gay gắt về vấn đề Đài Loan, không hề thuyên giảm mà ngày càng gia tăng. Đồng thời, chính quyền Biden cũng đang có kế hoạch giảm thuế bổ sung đối với một số mặt hàng Trung Quốc vào Mỹ nhằm giảm bớt áp lực lạm phát đã khiến người tiêu dùng Mỹ bất bình.
Hội đồng An ninh Quốc gia và Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối bình luận về báo cáo này của Financial Times. Ông John Kirby, điều phối viên truyền thông chiến lược của Hội đồng An ninh Quốc gia, hôm thứ Sáu cho biết rằng nhóm đã cung cấp "thông tin liên quan về bối cảnh, thực tế và địa chính trị cho Chủ tịch Hạ viện tự ra quyết định.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc vẫn chưa đưa ra bình luận nào về thông tin này. Trung Quốc luôn coi Đài Loan là lãnh thổ của Trung Quốc và việc chính phủ Mỹ ủng hộ Đài Loan bị Bắc Kinh coi là một hành động khiêu khích. Bắc Kinh đã cáo buộc chính quyền Biden, nói rằng các hành động của ông kể từ khi lên nắm quyền là làm rỗng chính sách "một Trung Quốc" mà Mỹ luôn theo đuổi trước nay.
Tờ Financial Times vào đầu tuần này đã đưa tin bà Nancy Pelosi đã lên kế hoạch dẫn đầu một phái đoàn đến Đài Loan vào tháng 8. Bà Pelosi, 82 tuổi, là một chính trị gia Đảng Dân chủ cấp cao, từng là Chủ tịch của Hạ viện Mỹ từ năm 2007 đến năm 2011 và từ năm 2019 đến nay.
Đáp lại các thông tin về chuyến thăm dự kiến của bà Pelosi đến Đài Loan, ngày 19/7 người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên đã nói tại cuộc họp báo thường kỳ rằng “Trung Quốc yêu cầu Mỹ không nên sắp xếp để Chủ tịch Hạ viện Pelosi thăm Đài Loan, ngừng mọi trao đổi chính thức giữa Mỹ và Đài Loan, ngừng các yếu tố gây nên căng thẳng ở eo biển Đài Loan, đồng thời thực hiện cam kết của Mỹ không ủng hộ 'Đài Loan độc lập' bằng các hành động cụ thể."
 |
Quan hệ Mỹ - Trung tiếp tục căng thẳng trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt trong vấn đề Đài Loan (Ảnh: FT). |
Ông Biden: Quân đội cho rằng chuyến thăm không phải là một ý kiến hay
Theo hãng tin AP, Quân đội Mỹ trong tuần này đã giải thích cho bà Pelosi điều gì có thể xảy ra nếu bà đến Đài Bắc. Sau cuộc giao ban đó, ông Biden nói với các phóng viên rằng "quân đội cho rằng bây giờ để Pelosi tiếp tục hành động không phải là ý hay”. Nhưng các quan chức Mỹ nói rằng quân đội chỉ vạch ra những rủi ro của chuyến thăm như vậy.
Tại một cuộc họp báo ngày hôm sau, bà Pelosi cho biết Tổng thống Biden không đưa ra bất kỳ lo ngại nào về chuyến đi và bà từ chối bình luận về kế hoạch thăm Đài Loan vì lý do an ninh. Tuy nhiên, bà nói thêm: "Tôi nghĩ những gì Tổng thống nói có thể là quân đội lo ngại máy bay của chúng tôi sẽ bị Trung Quốc bắn hạ hoặc một tình huống tương tự. Tôi đã nghe tin đồn về điều đó, nhưng tôi không nghe thấy điều đó từ Tổng thống."
Ngay từ tháng 4 năm nay, bà Pelosi đã lên kế hoạch thăm Đài Loan, điều này đã gây ra sự bất bình tột độ ở Bắc Kinh vào thời điểm đó, họ gọi đây là một "hành động khiêu khích ác ý". Nhưng bà Pelosi sau đó đã bị nhiễm COVID-19 nên chuyến thăm Đài Loan đã bị hủy bỏ. Trước đây bà đã nhiều lần bày tỏ sự ủng hộ đối với Đài Loan. Sau khi Hạ viện Mỹ thông qua Đạo luật Đài Bắc vào tháng 3 năm 2020, bà đã đưa ra một tuyên bố nói rằng "Mỹ sát cánh với Đài Loan", dự luật sẽ bảo vệ và thúc đẩy vị thế của Đài Loan trên trường quốc tế.
Quân đội Mỹ có kế hoạch bảo vệ chuyến đi của bà Pelosi
Trong khi đó, theo trang tin Hồng Kông Dongfang ngày 24/7, truyền thông Mỹ cho biết quân đội Mỹ đang đề ra các phương án để bảo vệ phái đoàn của bà Pelosi, bao gồm điều động tàu sân bay hoặc gửi máy bay chiến đấu để hỗ trợ trên không.
 |
Quân đội Mỹ có thể điều động tàu sân bay USS Ronald Reagan để bảo vệ chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi (Ảnh: Getty). |
Nhà báo chuyên mục Josh Rogin của Washington Post đã viết một bài báo đăng ngày 23/7 nói rằng một số nhà lãnh đạo quân đội đã bày tỏ quan ngại về chuyến thăm Đài Loan theo kế hoạch của bà Pelosi. Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mark Milley, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Ấn Độ - Thái Bình Dương John Aquilino, Điều phối viên vấn đề châu Á Nhà Trắng Cambell đã báo cáo tình hình liên quan với bà Pelosi.
Ông Josh Rogin cho biết có quan chức Washington tiết lộ Trung Quốc đại lục đang lên kế hoạch cho một phản ứng có khả năng gây bất ổn, nhưng Mỹ không biết chính xác Bắc Kinh sẽ làm gì để ứng phó chuyến thăm của bà Pelosi.
Bài báo của Rogin viết, theo trình tự thông thường của phái đoàn quốc hội Mỹ tới thăm Đài Loan, bà Pelosi sẽ đáp máy bay quân sự đến Đài Loan, và quân đội Mỹ đang xây dựng các phương án để bảo vệ chiếc chuyên cơ, xem xét việc điều động tàu sân bay hoặc máy bay chiến đấu, nhưng nó có thể bị Bắc Kinh hiểu nhầm là biện pháp xâm lược hơn là phòng vệ. Các đồng minh chủ yếu của Mỹ ở châu Á cũng bày tỏ lo ngại về điều này, cho rằng tính chất chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi bị coi là hành động khiêu khích và có thể ảnh hưởng đến sự hợp tác giữa Mỹ và các nước khác trong khu vực trong vấn đề Đài Loan. Các quan chức Washington cũng lo ngại rằng Bắc Kinh cho rằng Tổng thống Biden ủng hộ chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi, nhưng sự thật là Washington hiện đang cố gắng làm dịu bớt căng thẳng với Bắc Kinh.
Chiếc tàu sân bay duy nhất được Mỹ triển khai ở Tây Thái Bình Dương là USS Ronald Reagan, hiện đang neo ở Singapore, và chiếc USS Lincoln cùng loại đang tham gia cuộc tập trận quân sự RIMPAC của Mỹ tại quần đảo Hawaii. Tàu tấn công đổ bộ USS Tripoli, được coi là tàu sân bay hạng nhẹ mang máy bay chiến đấu tàng hình F-35B, cũng đang ở tây Thái Bình Dương. Nếu quân đội Mỹ quyết định cung cấp lực lượng hộ tống trên không cho chuyên cơ của bà Pelosi, họ có thể sẽ huy động các máy bay chiến đấu đóng tại Căn cứ Không quân Kadena ở Okinawa, Nhật Bản gần Đài Loan nhất.
