Trong kỷ nguyên bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI), thế giới đang chứng kiến sự vươn lên mạnh mẽ của những tài năng công nghệ đến từ Việt Nam – những người không chỉ sánh vai cùng bạn bè quốc tế mà còn ghi dấu ấn đậm nét trong các trung tâm AI hàng đầu thế giới. Từ các tập đoàn công nghệ khổng lồ như Google, NVIDIA đến các viện nghiên cứu danh tiếng tại Canada, Nhật Bản, hay các công ty công nghệ hàng đầu Việt Nam như FPT, họ – những “quái kiệt AI” người Việt – đang góp phần định hình tương lai của công nghệ của Việt Nam và toàn cầu.
Đó là Tiến sĩ Lê Viết Quốc – người đặt nền móng cho Google Translate hiện đại và đồng sáng lập mô hình học sâu nổi tiếng TensorFlow; là Tiến sĩ Trần Việt Hùng – cha đẻ Got It, nền tảng tri thức từng lọt top startup triển vọng tại Silicon Valley; hay Tiến sĩ Bùi Hải Hưng – người từng dẫn dắt nhóm nghiên cứu AI tại Google DeepMind và đã phát triển chiến lược AI tầm quốc tế cho VinAI.
Bên cạnh họ là những tên tuổi như Tiến sĩ Nguyễn Xuân Phong và Thạc sĩ Nguyễn Khánh Linh, những chuyên gia AI trẻ tuổi đang đưa trí tuệ Việt lan tỏa trong cộng đồng khoa học và doanh nghiệp toàn cầu.
Những câu chuyện về hành trình học tập, nghiên cứu và sáng tạo của họ không chỉ truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ mà còn khẳng định rằng Việt Nam hoàn toàn có thể tạo ra những dấu ấn mang tầm thế giới trong lĩnh vực công nghệ cao.
1. Tiến sĩ Bùi Hải Hưng
Tiến sĩ Bùi Hải Hưng là một trong những chuyên gia hàng đầu về AI của Việt Nam. Ông từng giữ vị trí Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Nghiên cứu và Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo VinAI, trước khi gia nhập Qualcomm hôm 1/4 vừa qua. Ông được biết đến với sự nghiệp khoa học xuất sắc và tầm nhìn chiến lược trong việc phát triển AI tại Việt Nam.
Sinh năm 1973, ông Bùi Hải Hưng từng là sinh viên Khoa Toán, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Năm 1989, ông giành Huy chương Bạc Olympic Toán quốc tế, cùng đội tuyển với Giáo sư Ngô Bảo Châu. Năm 25 tuổi, ông nhận bằng Tiến sĩ ngành Khoa học Máy tính tại Đại học Curtin (Australia) và sau đó giảng dạy tại đây trong ba năm. Ông cũng từng được mời làm giáo sư tại Đại học Monash (Australia).
Trước khi trở về Việt Nam, TS Hưng có hơn 15 năm làm việc tại Thung lũng Silicon (Mỹ), đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng tại các tổ chức nghiên cứu hàng đầu như SRI International (tiền thân là Viện Nghiên cứu Stanford), Nuance Communications, Adobe Research và Google DeepMind.
Tại Google DeepMind, ông là nhà nghiên cứu cấp cao, tham gia vào các dự án tiên tiến như xe tự lái và kính Google. Ông có gần 100 công trình nghiên cứu khoa học được công bố và hơn 10 bằng sáng chế công nghệ tại Mỹ.
Đặc biệt, ông từng lãnh đạo nhóm nghiên cứu trong dự án CALO tại SRI International, dự án đã góp phần tạo ra công nghệ trợ lý ảo Siri trên iPhone của Apple.
Năm 2019, Tiến sĩ Hưng trở về Việt Nam và đảm nhận vai trò Viện trưởng Viện Nghiên cứu Trí tuệ Nhân tạo VinAI Research. Ông chia sẻ mong muốn xây dựng một môi trường nghiên cứu AI tại Việt Nam đạt tiêu chuẩn quốc tế, thu hút các chuyên gia hàng đầu và tạo ra những công trình nghiên cứu mang tầm vóc toàn cầu.
Ông từng phát biểu: "Nếu tôi làm ở Việt Nam và thành công, sức ảnh hưởng tích cực của việc tôi làm sẽ lớn hơn khi tôi ngồi vị trí trước đây ở Google DeepMind" . Điều này thể hiện khát vọng đóng góp vào sự phát triển của ngành AI tại Việt Nam và đưa đất nước vào bản đồ AI toàn cầu.
Với nền tảng học thuật vững chắc, kinh nghiệm quốc tế phong phú và tầm nhìn chiến lược, Tiến sĩ Bùi Hải Hưng là một trong những nhân vật tiêu biểu trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo của Việt Nam. Sự trở về và cống hiến của ông không chỉ góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trong lĩnh vực AI mà còn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ theo đuổi nghiên cứu và ứng dụng công nghệ cao.
2. Tiến sĩ Lê Viết Quốc
Lê Viết Quốc là một trong những nhà khoa học gốc Việt nổi bật nhất trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) toàn cầu. Với những đóng góp mang tính đột phá tại Google Brain và tầm nhìn sâu sắc về tương lai AI, ông được mệnh danh là “quái kiệt AI” của Google.
Sinh năm 1982 tại Hương Thủy, Thừa Thiên Huế, Lê Viết Quốc lớn lên trong điều kiện thiếu thốn, nhưng luôn nuôi dưỡng niềm đam mê với tri thức. Ông từng chia sẻ: “Lúc nào nằm mơ, tôi cũng mơ về Việt Nam”. Sau khi tốt nghiệp Trường Quốc Học Huế, ông nhận học bổng du học tại Đại học Quốc gia Australia, nơi ông bắt đầu nghiên cứu về học máy.
Năm 2007, ông tiếp tục theo học tiến sĩ Khoa học Máy tính tại Đại học Stanford dưới sự hướng dẫn của giáo sư Andrew Ng.
Năm 2011, Lê Viết Quốc trở thành một trong những thành viên sáng lập Google Brain, cùng với Jeff Dean, Andrew Ng và Greg Corrado. Tại đây, ông đã dẫn dắt nhiều dự án quan trọng, trong đó nổi bật là: Seq2Seq: Mô hình học sâu đột phá trong xử lý ngôn ngữ tự nhiên, ứng dụng trong dịch máy và chatbot; Doc2Vec: Phương pháp biểu diễn văn bản giúp cải thiện khả năng hiểu ngữ nghĩa của máy tính; AutoML và Neural Architecture Search (NAS): Tiên phong trong việc cho phép máy tự thiết kế mô hình học sâu, mở ra kỷ nguyên mới cho AI tự động hóa; Meena/LaMDA: Hệ thống chatbot hội thoại tiên tiến, đặt nền móng cho các mô hình ngôn ngữ lớn như ChatGPT.
Năm 2014, ông được MIT Technology Review vinh danh là một trong 35 nhà phát minh dưới 35 tuổi xuất sắc nhất thế giới.
Dù làm việc tại trung tâm công nghệ hàng đầu thế giới, Tiến sĩ Lê Viết Quốc luôn hướng về Việt Nam. Ông từng chia sẻ rằng Việt Nam cần tập trung vào đổi mới sáng tạo thay vì chạy theo các mô hình có sẵn . Ông cũng nhấn mạnh rằng Việt Nam cần đầu tư vào hạ tầng dữ liệu, đào tạo nhân tài và thúc đẩy nghiên cứu khoa học để phát triển AI một cách bền vững.
Mới đây, Lê Viết Quốc cùng một số người bạn đã thành lập tổ chức AI for Vietnam với mục tiêu triển khai dự án ViGen - tạo ra các bộ dữ liệu tiếng Việt mã nguồn mở toàn diện và chất lượng cao, giúp AI hiểu sâu sắc các nét đặc trưng của ngôn ngữ và văn hóa Việt. Từ đó, thúc đẩy ứng dụng AI sâu rộng tại Việt Nam, tận dụng cơ hội biến AI thành công cụ để phát triển kinh tế, tạo lợi thế cạnh tranh quốc gia.
3. Tiến sĩ Trần Việt Hùng
Tiến sĩ Trần Việt Hùng là một trong những doanh nhân công nghệ gốc Việt nổi bật nhất tại Thung lũng Silicon, Mỹ. Ông được biết đến là người sáng lập Got It – một startup tiên phong trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và chia sẻ tri thức, đồng thời là người khởi xướng các sáng kiến giáo dục như STEAM for Vietnam và ViGen nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.
Sinh năm 1980 tại Giao Thủy, Nam Định, Trần Việt Hùng từng theo học tại Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong. Sau đó, ông tốt nghiệp Đại học Bách khoa Hà Nội và nhận học bổng VEF của Chính phủ Hoa Kỳ để theo học Tiến sĩ Khoa học Máy tính tại Đại học Iowa, chuyên sâu về trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu lớn.
Năm 2011, khi còn là nghiên cứu sinh tại Mỹ, ông cùng một người bạn khởi nghiệp với ý tưởng kết nối gia sư trực tuyến. Từ đó, Got It ra đời và dần phát triển thành một nền tảng AI hỗ trợ truy xuất tri thức theo yêu cầu, phục vụ hàng triệu người dùng toàn cầu. Công ty đã mở rộng hoạt động tại Mỹ, Việt Nam, Hàn Quốc và Ấn Độ, và từng được kỳ vọng trở thành một “kỳ lân” công nghệ tại Silicon Valley.
Không chỉ là doanh nhân, Tiến sĩ Hùng còn là người tiên phong trong việc thúc đẩy giáo dục STEM tại Việt Nam. Năm 2020, ông đồng sáng lập tổ chức phi lợi nhuận STEAM for Vietnam, cung cấp các khóa học lập trình và tư duy máy tính miễn phí cho trẻ em Việt Nam. Chỉ trong thời gian ngắn, chương trình đã thu hút hàng nghìn học viên từ hơn 30 quốc gia.
Gần đây, ông cùng với TS Lê Viết Quốc và một số người bạn thành lập tổ chức AI for Vietnam và khởi xướng dự án ViGen – một sáng kiến xây dựng bộ dữ liệu tiếng Việt cho các mô hình AI, nhằm tăng cường sự hiện diện của tiếng Việt trong các hệ thống trí tuệ nhân tạo toàn cầu.
TS Hùng từng chia sẻ rằng, để Việt Nam phát triển bền vững trong lĩnh vực công nghệ, cần tập trung vào việc xây dựng nền tảng tri thức và đào tạo nhân lực chất lượng cao, thay vì chỉ gia công phần mềm. Ông cũng nhấn mạnh vai trò của giáo dục và đổi mới sáng tạo trong việc tạo ra lợi thế cạnh tranh quốc gia.
Từ một nhà khoa học trở thành doanh nhân công nghệ, TS Trần Việt Hùng là hình mẫu tiêu biểu cho tinh thần khởi nghiệp sáng tạo và cống hiến vì cộng đồng. Với Got It, STEAM for Vietnam và ViGen, ông không chỉ góp phần đưa trí tuệ nhân tạo Việt Nam ra thế giới mà còn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ theo đuổi tri thức và công nghệ.
4. Thạc sĩ Nguyễn Khánh Linh
Nguyễn Khánh Linh là một trong những chuyên gia trẻ nổi bật của Việt Nam trong lĩnh vực AI, đặc biệt là AI tạo sinh (Generative AI). Với những đóng góp đáng kể cho cộng đồng công nghệ và học thuật, cô đã trở thành người phụ nữ Việt Nam đầu tiên được Google công nhận là Google Developer Expert (GDE) về AI tạo sinh vào tháng 3 năm 2025. Trước đó, Việt Nam có 9 chuyên gia GDE nam hoạt động trong các lĩnh vực như AI/Machine Learning, Android, Cloud, WorkSpace và Angular.
Sinh năm 1991, Nguyễn Khánh Linh là cựu sinh viên ngành Kỹ thuật phần mềm của Đại học FPT. Sau đó, cô tiếp tục theo học và tốt nghiệp Thạc sĩ ngành Kỹ thuật Tri thức/AI tại Đại học Quốc gia Singapore (NUS). Với hơn 13 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP), Máy học và Khoa học dữ liệu, cô đã có những đóng góp đáng kể cho lĩnh vực công nghệ, bao gồm hai công bố khoa học quan trọng.
Hiện tại, Khánh Linh giữ vị trí Giám đốc Công nghệ (CTO) tại Obello, nơi cô dẫn dắt việc phát triển các giải pháp AI tạo sinh cho tự động hóa thiết kế sáng tạo. Bên cạnh công việc chuyên môn, cô còn là người sáng lập cộng đồng Beautiful Mind Vietnam, một cộng đồng chia sẻ tri thức với hơn 200.000 người theo dõi.
Khánh Linh không chỉ là một chuyên gia công nghệ mà còn là người truyền cảm hứng cho cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ và phụ nữ theo đuổi lĩnh vực AI. Cô thường xuyên tham gia các hội thảo, chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm, nhằm thúc đẩy sự phát triển và ứng dụng AI trong cuộc sống.
5. TS Nguyễn Xuân Phong
Nguyễn Xuân Phong là một trong những chuyên gia AI hàng đầu của Việt Nam, hiện giữ vị trí Giám đốc AI (Chief AI Officer) tại FPT Software. Với nền tảng học thuật vững chắc và kinh nghiệm quốc tế phong phú, ông đã góp phần quan trọng trong việc định hình chiến lược AI của FPT và đưa công nghệ này vào ứng dụng thực tiễn trên toàn cầu.
Sinh năm 1989, Nguyễn Xuân Phong tốt nghiệp Thạc sĩ Khoa học máy tính tại Đại học Carnegie Mellon (Mỹ) và hoàn thành luận án Tiến sĩ về AI ứng dụng tại Đại học Tokyo (Nhật Bản). Sau khi tốt nghiệp, ông làm việc tại Tập đoàn Hitachi trong 8 năm, nơi ông được công nhận là một trong 50 nhà khoa học hàng đầu của tập đoàn khi mới 24 tuổi.
Gia nhập FPT Software từ năm 2022, TS Phong đã nhanh chóng đảm nhận vai trò Giám đốc AI, lãnh đạo Trung tâm Nghiên cứu AI toàn cầu của công ty. Ông đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng hệ sinh thái AI, thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng AI cho khách hàng quốc tế, đồng thời thiết lập các mối quan hệ hợp tác chiến lược với các đối tác hàng đầu như NVIDIA, Mila, Landing AI và AITOMATIC.
Năm 2023, ông là nhân vật chủ chốt trong việc thiết lập quan hệ hợp tác giữa FPT và Landing AI, định vị FPT là nhà đầu tư lớn và đối tác chiến lược tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Năm 2024, TS Nguyễn Xuân Phong được Constellation Research vinh danh trong danh sách Top 150 lãnh đạo AI tiên phong toàn cầu (AI150), trở thành người Việt Nam duy nhất và đại diện duy nhất từ Đông Nam Á có mặt trong danh sách này . Danh sách này tôn vinh những lãnh đạo tiên phong trong việc sử dụng AI để giải quyết các thách thức kinh doanh và công nghệ toàn cầu.
Bên cạnh vai trò tại FPT, ông còn là chuyên gia nghiên cứu thỉnh giảng tại Viện Mila (Trung tâm AI Quebec tại Montreal, Canada), nơi ông chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm với cộng đồng nghiên cứu quốc tế.
Tiến sĩ Phong tin rằng AI không chỉ là về thuật toán, mà còn mang lại những chuyển đổi tích cực cho các tổ chức, ngành nghề và đời sống con người. Ông cam kết mở rộng hệ sinh thái AI và tích hợp AI vào tất cả các giải pháp và dịch vụ, vì công nghệ này sẽ là nền tảng cho sự biến đổi sâu rộng của doanh nghiệp và xã hội.
