2 người nguy kịch vì uống nhầm thuốc diệt chuột thế hệ mới

Độc tính cực mạnh

TS.BS. Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai – cho biết: Trung tâm đang điều trị cho 2 bệnh nhân bị ngộ độc thuốc diệt chuột thế hệ mới với bệnh cảnh hoàn toàn khác so với ngộ độc thuốc diệt chuột trước đây.

Trường hợp đầu tiên là bệnh nhân nam 59 tuổi, sống ở Hưng Yên. Người nhà bệnh nhân cho biết, bệnh nhân đã uống 6 gói thuốc diệt chuột dạng bột do nhầm tưởng những gói bột này là ngũ cốc. Các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị ngộ độc thuốc diệt chuột kháng vitamin K và được chuyển đến Trung tâm Chống độc vào ngày thứ 3 sau khi đã được điều trị ở tuyến dưới. Bệnh nhân vào viện trong tình trạng rối loạn đông máu nặng.

Cũng ngộ độc thuốc diệt chuột, bệnh nhân nam, 39 tuổi, sống ở Hà Nội có tiền sử rối loạn tâm thần vào viện trong tình trạng nôn khan, tỉnh táo, không co giật. Theo lời kể của người nhà, trước đó bệnh nhân đã uống 4 viên thuốc diệt chuột Storm (giống viên kẹo màu xanh nước biển).

Cả 2 bệnh nhân trên đang được các bác sĩ điều trị tích cực và sử dụng thuốc giải độc.

BS. Nguyên cho hay, những năm gần đây Trung tâm đã tiếp nhận cấp cứu rất nhiều trường hợp bệnh nhân bị ngộ độc thuốc diệt chuột thế hệ mới. Nếu thuốc diệt chuột thế hệ cũ cách đây 10-20 năm hầu hết nhập lậu từ Trung Quốc, gây co giật, hôn mê, loạn nhịp tim, đã bị cấm và ít xuất hiện trở lại thì ngày nay các loại thuốc thế hệ mới khiến người ngộ độc bị chảy máu do kháng vitamin K. Những chất này gây độc diễn biến âm thầm và trong 3 ngày đầu, bên ngoài biểu hiện bình thường nhưng sau thời điểm này xuất hiện các dấu hiệu chảy máu ở răng, mũi, da, hệ tiêu hóa,… Có những người chỉ chảy máu nặng khi sau chấn thương, va chạm hoặc sau các thủ thuật tác động qua da khi đi khám chữa bệnh (tiêm, chọc, tán sỏi,…).

Đáng chú ý, không ít bệnh nhân không nói mình đã uống thuốc diệt chuột khiến các bác sĩ dễ nhầm lẫn sang các bệnh lý khác.

Bên cạnh đó, nhiều trường hợp trộn lẫn thuốc diệt chuột với thức ăn, nước uống,… khiến thuốc có thể ngấm qua da, tích lũy theo thời gian gây ra tình trạng ngộ độc chậm mà không hề hay biết. Điển hình là trường hợp gia đình cả vợ và chồng cùng bị chảy máu, khẳng định với bác sĩ chỉ dùng thuốc diệt chuột ở ruộng. Khi đến viện xét nghiệm trong máu thì phát hiện có hóa chất diệt chuột trong máu. Ngoài ra, còn có trường hợp đi tiểu tiện ra máu, đi khám ở bệnh thấy có sỏi, bác sỹ chẩn đoán đái máu do sỏi thận, được tán sỏi, sau tán sỏi lại thấy đái máu nặng thêm, chảy máu to ở quanh thận.

Cảnh giác với thuốc diệt chuột thế hệ mới

Theo BS. Nguyên, các thuốc diệt chuột thế hệ mới vô cùng phong phú, đa dạng về hình thức, chủng loại, màu sắc. Nhiều loại thuốc diệt chuột được làm dạng viên giống viên kẹo màu xanh, hồng, đỏ, trắng hoặc dạng dung dịch giống siro hay dạng bột. Người dân có thể dễ dàng mua các loại thuốc diệt chuột này ở các cửa hàng bán thuốc bảo vệ thực vật và các xe bán hàng rong. Ai cũng có thể mua được thuốc diệt chuột dẫn đến tình trạng sử dụng không an toàn, dễ gây ngộ độc.

Các hóa chất diệt chuột thuộc nhóm kháng vitamin K (gây chảy máu) có rất nhiều hóa chất, điển hình là warfarin (tác dụng ngắn, thường chỉ vài tuần hết tác dụng), nay có nhiều hóa chất mới được gọi là superwarfarin (như bromadiolone, flocoumafen, brodifacoum, diphacinone,…). Các hóa chất độc hại này lại thường được gọi dưới cái tên rất nhẹ nhàng “thuốc diệt chuột sinh học”.

Khi các chất độc trong thuốc diệt chuột thế hệ mới đi vào cơ thể sẽ chuyển hóa và thải trừ rất chậm. Trong 72 giờ đầu, cơ thể người ngộ độc có thể chưa biểu hiện gì. Chỉ khi làm xét nghiệm đông máu hàng ngày mới phát hiện ra độc tính. Không chỉ vậy, độc tính trong thước diệt chuột kéo dài trong nhiều tháng, có thể tới hàng năm.

Sau khi phát hiện ngộ độc thuốc diệt chuột, bệnh nhân sẽ được dùng thuốc giải độc. Người bệnh phải duy trì đơn thuốc và hẹn khám lại nhiều lần, có khi tới cả năm thì tình trạng ngộ độc mới đỡ dần và mất đi. Tuy nhiên, các bệnh nhân thường chủ quan hoặc bận rộn với cuộc sống nên hết thuốc lại không đi khám tiếp lấy đơn thuốc trong khi chất độc vẫn còn trong người. Hậu quả là cơ thể lại bị chảy máu, phải vào viện để cấp cứu.

Để tránh tình trạng ngộ độc thuốc diệt chuột thế hệ mới, BS. Nguyên khuyến cáo người dân cần hạn chế diệt chuột bằng bả hay bằng thuốc diệt chuột; chỉ mua hóa chất diệt chuột ở quầy kinh doanh hóa chất bảo vệ thực vật hoặc cơ sở có đăng ký; mua các sản phẩm có đăng ký lưu hành ở trong nước và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Khi mua về phải có thông tin đầy đủ, rõ ràng về hóa chất.

Khi sử dụng hóa chất diệt chuột (làm bả, đặt bả chuột), người dân phải đặt hóa chất ở xa và cách biệt hẳn so với nơi ở, nơi ăn uống, đặc biệt xa thức ăn, nước uống, xa trẻ em. Trẻ em không thể với tới hoặc mở ra được. Gia đình có người bị bệnh tâm thần hoặc lẫn lộn thì không được để các hóa chất độc trong khuôn viên nhà ở, đồng thời, không dự trữ các hóa chất độc hại, nhất là hóa chất diệt chuột tại gia đình.

Khi phát hiện có người phải thuốc, hóa chất diệt chuột, cần đưa ngay đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt. Tại bệnh viện, các bác sỹ sẽ cấp cứu, đặc biệt khi mới uống xong trong vòng 6 giờ thì cần cho người bệnh uống than hoạt tính, rất an toàn và hiệu quả, giảm được độc tính kéo dài cho bệnh nhân.

Sau uống hóa chất diệt chuột chưa có biểu hiện gì thì không được chủ quan, vẫn cần theo dõi và điều trị tại bệnh viện ít nhất 72 giờ, bác sĩ sẽ xét nghiệm lại và quyết định cho bệnh nhân ra viện hay tiếp tục ở lại để điều trị.

Bệnh nhân bị ngộ độc không được tự bỏ thuốc mà phải tuân thủ đúng theo đơn và khám lại theo hướng dẫn của bác sĩ.

Ngoài ra, các cơ quan quản lý cần quản lý chặt các sản phẩm hóa chất diệt chuột, quản lý việc bán (cấm người bán rong bán các hóa chất diệt chuột hay các hóa chất độc hại, chỉ các cơ sở hoặc quầy có đăng ký mới được kinh doanh các hóa chất diệt chuột hoặc các hóa chất bảo vệ thực vật nói chung) và quản lý việc mua (không để trẻ em, người bị bệnh tâm thần mua thuốc diệt chuột, lưu lại danh tính và nhận dạng của người mua,…).