Theo BS. Hoàng Cương - Trưởng phòng Công tác xã hội, Bệnh viện Mắt Trung ương – khi bão lũ xảy ra, lượng mưa lớn liên tục trong nhiều ngày kèm độ dốc địa hình lớn đã rửa trôi rất nhiều chất bẩn của môi trường. Nước ngập làm lắng đọng và hòa tan các chất độc hại, chất gây kích ứng và dị ứng,… Vì thế, các bệnh lý liên quan đến nước bẩn trong đó có bệnh mắt sẽ dễ dàng bùng phát trong và sau lũ 10 ngày.
Môi trường vùng nước ngập hay trong bão lũ có độ ẩm gần như tuyệt đối, nhiệt độ môi trường từ 20-30 độ C khiến các vi sinh vật gây bệnh cho mắt sẽ hoạt động mạnh mẽ, gây bệnh nhiều hơn, trong khi đó nước bẩn sẽ là môi trường lan truyền bệnh dễ dàng nhất.
BS. Cương cho hay: Viêm kết mạc và đau mắt hột đặc biệt sẽ gia tăng ở cộng đồng thiếu nước sạch. Ngoài ra, mưa lụt có thể gây bệnh viêm hắc võng mạc hoại tử do ký sinh trùng mang tên Toxoplasma Gondii, vốn rất dễ lây truyền qua nước bẩn như đã từng xảy ra ở Braxin. Lứa tuổi dễ mắc các bệnh mắt chủ yếu là trẻ em dưới 15 tuổi và người lớn trên 65 tuổi.
Viêm kết mạc là bệnh phổ biến mùa bão lũ
Thực tế, viêm kết giác mạc là bệnh phổ nhất trong mùa bão lũ ở miền Bắc, miền Trung và mùa nước nổi ở miền Nam. Viêm kết mạc là dạng viêm nhiễm nặng nhất do adenovirus.
Viêm kết mạc thường lây lan ở những quần thể nhỏ, có sự tiếp xúc gần giữa các cá nhân. Bệnh thường biểu hiện ở một bên mắt (khoảng 2/3 trường hợp), không có biểu hiện toàn thân. Sau 8 ngày ủ bệnh, mắt của bệnh nhân sẽ bị đỏ, gỉ mắt lẫn với nước kèm theo cảm giác có dị vật trong mắt kèm theo các dấu hiệu khác như: sưng đau hạch trước tai, kết mạc sụn mi có hột nổi lên.
 |
Mưa lũ gây nên tình trạng thiếu nước sạch nhiều ngày cho người dân, tiềm ẩn nguy cơ bệnh tật (Ảnh: Nguyễn Quân) |
Ngoài ra, viêm kết mạc còn biểu hiện hơi sợ sáng, sưng phù kết mạc, xuất huyết nhẹ dưới kết mạc. Sau 4-5 ngày mắc bệnh, bên mắt còn lại của bệnh nhân cũng bị bệnh, biểu hiện nhẹ hơn so với mắt còn lại do cơ thể đã có miễn dịch chống lại virus.
Để điều trị bệnh viêm kết mạc, các bác sĩ chủ yếu điều trị triệu chứng bệnh bằng cách nhỏ nước muối sinh lý nhiều lần, tra nhỏ kháng sinh hoặc kháng sinh có kèm cortisol trong thời gian ngắn. Bệnh có xu hướng giảm dần và khỏi hẳn sau 7-10 ngày. Nếu kéo dài hơn, kèm theo chói mắt, sợ sáng, nhìn mờ tức là bệnh nhân đã có biến chứng. Lúc này, bệnh nhân nên đi khám và điều trị tại cơ sở chuyên khoa.
Không chủ quan với đau mắt hột
BS. Cương cho biết: Bệnh đau mắt hột hay còn gọi là viêm kết mạc có hột do Chlamydia biểu hiện ở hột đại xuất hiện cả ở kết mạc mi trên và mi dưới. Mắt cương tụ vừa phải nhưng viêm kết mạc thể này có xu hướng dai dẳng, gây cộm và khó chịu mạn tính. Nếu điều trị không kiên trì hay dùng sai thuốc, các hột viêm sẽ tồn tại đến vài tháng, cuối cùng vỡ để lại sẹo trên kết mạc. Di chứng để lại là khô mắt do sẹo kết mạc, lông quặm lông xiêu.
Khi người dân liên tục dùng nước bẩn, khăn mặt bẩn, chậu rửa chung, ruồi muỗi nhiều,… sẽ dẫn đến bệnh đau mắt hột. Nếu không điều trị kịp thời sẽ dẫn đến tình trạng mù loà do lông quặm, lông xiêu chọc vào giác mạc gây viêm loét, hóa sẹo, loét thủng.
Trong thời tiết bão lụt, không có nước sạch để dùng, người dân thường mắc bệnh hoặc lây bệnh khi bơi lội.
 |
Bệnh đau mắt hột (Ảnh: BV Mắt Trung ương) |
Để điều trị bệnh đau mắt hột, BS. Cương nhấn mạnh: Ngoài vệ sinh mắt thường xuyên để tránh tái nhiễm thì người bệnh cần chú ý tránh sử dụng kháng sinh thuộc nhóm: phenicol, cycline, sulfamid, macrolite. Bệnh sẽ khỏi sau 4-6 tuần điều trị tra nhỏ tại mắt và uống thuốc.
Ngoài 2 bệnh trên, người dân còn rất dễ mắc bệnh viêm bờ mi, viêm kết mạc, viêm dị ứng, viêm kích ứng do hóa chất làm sạch nước (clo nồng độ cao), chắp lẹo,… do vi sinh vật gây bệnh, chất độc và chất kích ứng vốn rất dồi dào trong nước mưa, nước bẩn, nước tù đọng hay nước cặn.
Do đó, nhu cầu cung cấp nước sạch để rửa mắt, rửa mặt là tối quan trọng trong việc phòng bệnh và chống lây lan bệnh mắt trong mùa mưa lũ. Bên cạnh đó việc rửa tay thường xuyên bằng xà phòng cũng rất cần thiết. Nếu bắt buộc phải ngâm trong nước lụt, khi về nhà người dân có thể rửa mắt bằng nước muối hoặc xối rửa bằng kháng sinh tra nhỏ có chloramphenicol (cloroxit) 0,4%, gentamycine 0,3%. Người dân nên tuyệt đối tránh việc dùng khăn mặt, chậu rửa chung.
BS. Cương khuyến cáo: Tuy bệnh mắt không phải là bệnh nguy hiểm đến sinh mạng nhưng là bệnh xuất hiện nhiều trong mùa mưa lũ. Để phòng bệnh cần chuẩn bị các dụng cụ thuốc men phòng dịch bao gồm nước javel, viên làm sạch nước, xô chậu, nước sạch đóng chai, một số thuốc sát trùng da và chloramphenicol - một kháng sinh phổ rộng dùng tốt cho cả viêm kết mạc dịch và phòng được bệnh mắt hột. Đây có thể coi như là một bộ kit phòng bệnh, xử lý môi trường cần thiết cho hoàn cảnh bão lũ.
