Chiều nay (4/1), tại trụ sở Giáo hội Phật giáo Việt Nam (chùa Quán Sứ, Hà Nội), Ban Thường trực Hội đồng Trị sự khu vực phía Bắc đã có phiên họp, thảo luận một số nội dung, trong đó có việc xem xét kỷ luật Đại đức Thích Trúc Thái Minh - trụ trì chùa Ba Vàng (tỉnh Quảng Ninh), về việc trưng bày “xá lợi tóc Đức Phật”.
Buổi họp do Hòa thượng Thích Thanh Nhiễu - Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Trị sự, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tăng sự Trung ương chủ trì; tham dự có Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký và các Ủy viên Ban Thường trực Hội đồng Trị sự, Văn phòng I Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
Tại cuộc họp, Hội đồng Trị sự đã xem xét việc từ ngày 23/12 đến ngày 27/12/2023 (tức ngày 11 đến 15/11 Quý Mão), chùa Ba Vàng tổ chức lễ rước; cung cấp, sản xuất thông tin, tạo sự hiếu kỳ, liên quan đến một vật thể được cho là “xá lợi tóc Đức Phật”, đưa từ Myanmar về chùa Ba Vàng trưng bày.
Sự việc đã bị dư luận lên tiếng, nghi ngờ về nguồn gốc và tính chân thực của vật thể được chùa Ba Vàng gọi là “xá lợi tóc Đức Phật”, “bảo vật quốc gia thiêng liêng” của Myanmar. Dư luận xôn xao liên tục trong nhiều ngày qua, không chỉ trên mạng xã hội mà một số cơ quan báo chí chính thống cũng đã quan tâm phản ánh.
Sau khi xem xét, căn cứ các thông tin, báo cáo, dư luận xã hội và tác hại của vụ việc, Ban Thường trực Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã họp, thống nhất biện pháp kỷ luật đối với Đại đức Thích Trúc Thái Minh.
Trả lời báo giới sau cuộc họp, Thượng tọa Thích Đức Thiện - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam - cho biết, Đại đức Thích Trúc Thái Minh đã nhận lỗi trước Giáo hội, Tăng Ni và Phật tử về vụ việc đáng tiếc để ảnh hưởng đến uy tín của Giáo hội, khiến dư luận chỉ trích.
Về biện pháp kỷ luật, Thượng tọa Thích Đức Thiện cho biết Giáo hội chấp nhận lời sám hối của Đại đức Thích Trúc Thái Minh, đồng thời, yêu cầu Đại đức Thích Trúc Thái Minh và chùa Ba Vàng không được tổ chức các sự kiện giao lưu quốc tế tại chùa trong một năm.
Cũng theo Thượng tọa Thích Đức Thiện, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Quảng Ninh sẽ giám sát chặt chẽ các hoạt động tôn giáo và truyền thông của chùa Ba Vàng theo đúng quy định của Giáo hội và pháp luật.
Trước đó, ngay sau khi nhận thông tin chùa Ba Vàng tổ chức hoạt động trên, Ban Tôn giáo Chính phủ đã tham mưu Bộ Nội vụ có văn bản đề nghị UBND tỉnh Quảng Ninh chỉ đạo các cơ quan chức năng ở địa phương kiểm tra, xác minh lại sự việc.
Ban Tôn giáo Chính phủ cũng đã trao đổi và có văn bản gửi Giáo hội Phật giáo Việt Nam, đề nghị thẩm định nguồn gốc "xá lợi tóc Đức Phật".
Ngày 28/12/2023, Thượng tọa Thích Đức Thiện thay mặt Ban Thường trực Hội đồng Trị sự đã ký văn bản yêu cầu Đại đức Thích Trúc Thái Minh - Trụ trì chùa Ba Vàng gửi báo cáo giải trình về nguồn gốc "xá lợi tóc Đức Phật" và việc tổ chức sự kiện này; đồng thời, gỡ bỏ ngay tất cả các giới thiệu về "xá lợi tóc Đức Phật ở chùa Ba Vàng" trên các trang thông tin của chùa và của Đại đức Thích Trúc Thái Minh, cũng như các trang mạng xã hội có liên quan đến sự việc trên.
Cùng thời gian này, UBND tỉnh Quảng Ninh đã thông tin chính thức về việc chùa Ba Vàng tổ chức trưng bày "xá lợi tóc Phật" cho các phật tử và nhân dân chiêm bái.
Theo UBND tỉnh Quảng Ninh, thời gian qua, một số hoạt động của chùa Ba Vàng như: Lễ thỉnh vong, giải oan gia trái chủ, xin chuyển sang hệ phái Nam tông kinh, phát ngôn gây mất đoàn kết liên quan đến tín ngưỡng thờ mẫu, rước và trưng bày vật thể được cho là "xá lợi tóc của Đức Phật" từ Myanmar… gây phức tạp dư luận, tiềm ẩn nguy cơ gây mất an ninh trật tự trên địa bàn, gây hoang mang trong dư luận nhân dân...
Từ ngày 23 - 27/12/2023 (tức ngày 11 - 15/11 năm Quý Mão), chùa Ba Vàng tổ chức rước, trưng bày, chiêm bái cái gọi là "xá lợi tóc Phật" cho nhân dân chiêm bái và một số hoạt động là chưa đúng quy định của luật về chủ thể cũng như thời gian đăng ký theo Luật Tín ngưỡng, tôn giáo và Nghị định số 162/2017/NĐ-CP ngày 30/12/2017 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Tín ngưỡng, tôn giáo.
Việc tổ chức cho phật tử chiêm bái cái gọi là "xá lợi tóc Phật" chính là hoạt động triển lãm, vì vậy, đã vi phạm quy định tại Nghị định số 23/2019/NĐ-CP ngày 26/2/2019 của Chính phủ về hoạt động triển lãm.
Tỉnh Quảng Ninh đã chỉ đạo giao Ban Tôn giáo tỉnh phối hợp với UBND thành phố Uông Bí tiếp tục kiểm tra, làm rõ, củng cố hồ sơ, báo cáo cơ quan có thẩm quyền xử lý các chủ thể có liên quan để xảy ra vi phạm theo quy định.