|
|
| Lợi nhuận ròng của Tokyo Electron giảm 7% trong quý 4-6 năm nay do doanh số bán hàng sang Trung Quốc chậm lại. Ảnh: Nikkei Asia. |
Thu nhập của các nhà sản xuất thiết bị sản xuất chip hàng đầu thế giới đang cho thấy sự phân hóa rõ rệt. Trong khi một số công ty ghi nhận tăng trưởng mạnh nhờ làn sóng đầu tư vào chip trí tuệ nhân tạo (AI), thì những tên tuổi khác lại đánh mất đà khi doanh số tại thị trường Trung Quốc sụt giảm.
Theo số liệu công bố mới nhất, năm trong số mười công ty lớn nhất tại Nhật Bản, Mỹ và châu Âu ghi nhận lợi nhuận ròng quý II giảm hoặc tăng chậm hơn so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, tổng lợi nhuận hợp nhất của nhóm này vẫn khá ấn tượng, tăng khoảng 40% lên 9,4 tỷ USD – đánh dấu quý thứ năm liên tiếp tăng trưởng, nhờ nhu cầu mạnh mẽ với thiết bị sản xuất chip AI hiệu suất cao.
Một số công ty tận dụng tốt xu hướng này để đạt mức tăng trưởng vượt trội. Lam Research (Mỹ) ghi nhận lợi nhuận ròng tăng tới 69%, nhờ doanh số thiết bị lắng đọng và khắc phục vụ sản xuất bộ nhớ băng thông cao (HBM) và chip logic tiên tiến. Công ty KLA, cũng của Mỹ, báo cáo lợi nhuận tăng 44% nhờ nhu cầu thiết bị kiểm tra và đo lường trong đóng gói bán dẫn hiện đại.
Tại châu Âu, ASML Holding và ASM International (Hà Lan) tiếp tục chứng kiến lợi nhuận tăng, hưởng lợi từ vị thế thống trị trong thiết bị quang khắc và lắng đọng phân tử. Advantest (Nhật Bản) – chuyên về thiết bị thử nghiệm chip – cũng ghi nhận lợi nhuận tăng gấp nhiều lần, nhờ nhu cầu kiểm định chip AI, đặc biệt là GPU phục vụ huấn luyện mô hình ngôn ngữ lớn.
Sự suy giảm tại Trung Quốc kéo lùi nhiều tên tuổi
Ở chiều ngược lại, Tokyo Electron và Screen Holdings (Nhật Bản), cùng với Teradyne (Mỹ), đều báo cáo lợi nhuận ròng sụt giảm, sau khi từng đạt tăng trưởng bùng nổ từ 50% đến hơn 90% vào năm trước. Công ty Applied Materials (Mỹ) và Disco (Nhật Bản) vẫn có lợi nhuận tăng, nhưng tốc độ đã chậm lại đáng kể. Trường hợp của Disco đặc biệt rõ rệt, lợi nhuận từ mức tăng 87% năm ngoái rơi xuống chỉ còn 0,2%.
Nguyên nhân chính là sự chững lại tại thị trường Trung Quốc. Sau thời gian ồ ạt mua sắm để đón đầu các lệnh hạn chế xuất khẩu của Mỹ, các nhà sản xuất chip Trung Quốc đã giảm tốc. Trong quý II, doanh thu của 9 công ty lớn tại thị trường này giảm 5%, xuống còn 9,3 tỷ USD – chiếm khoảng 30% tổng doanh thu, thấp hơn nhiều so với mức 40% hồi cuối năm 2023.
Ông Hiroshi Kawamoto, Phó chủ tịch cấp cao Tokyo Electron, thừa nhận: “Các khoản đầu tư từ những nhà sản xuất chip mới nổi của Trung Quốc đã giảm mạnh hơn dự kiến của chúng tôi”.
Cùng quan điểm, ông Masato Goto – Chủ tịch Screen Holdings – cho biết: “Các nhà cung cấp nội địa tại Trung Quốc đang phát triển nhanh chóng trong lĩnh vực bán dẫn bộ nhớ và điện năng. Khoảng cách kỹ thuật sẽ dần được thu hẹp trong những năm tới”.
Khoảng cách hưởng lợi từ AI
Không phải công ty nào cũng được hưởng lợi như nhau từ làn sóng AI. Teradyne (Mỹ), chuyên sản xuất thiết bị thử nghiệm, báo cáo lợi nhuận ròng quý II giảm tới 58%. Trong khi đó, đối thủ Advantest lại ghi nhận lợi nhuận gần gấp bốn lần. Nguyên nhân là Advantest chiếm thị phần lớn hơn trong thiết bị kiểm định GPU – mảnh ghép then chốt của hạ tầng AI.
Trong quý hiện tại, dự báo doanh số của năm công ty Mỹ và châu Âu sẽ tiếp tục tăng, ngoại trừ Applied Materials. Các công ty Nhật Bản cũng được kỳ vọng có doanh thu đi lên. Tuy nhiên, ngành công nghiệp bán dẫn vẫn đối mặt nhiều bất ổn. Washington đang xem xét áp thuế mới lên chip và hạn chế xuất khẩu các sản phẩm AI sang Trung Quốc, khiến triển vọng thị trường trở nên khó đoán.
Thị trường chứng khoán phân hóa mạnh
Những công ty có lợi nhuận vượt trội như Advantest và Lam Research trở thành điểm sáng trên thị trường chứng khoán, với vốn hóa gia tăng mạnh. Ngược lại, Tokyo Electron và thậm chí cả ASML lại tụt hậu. Nhóm 10 công ty sản xuất thiết bị bán dẫn lớn nhất hiện có vốn hóa thị trường khoảng 910 tỷ USD, thấp hơn khoảng 20% so với đỉnh gần nhất vào tháng 7/2024.
Các chuyên gia cảnh báo rủi ro vẫn hiện hữu khi đầu tư tại Trung Quốc chững lại và chính sách xuất khẩu từ Mỹ ngày càng siết chặt. “Ngoài mảng điện tử tiêu dùng như smartphone và máy tính cá nhân, nhu cầu chất bán dẫn cho ô tô cũng khó phục hồi nhanh do xe điện hoạt động kém hiệu quả. Dù vậy, nhu cầu AI dự kiến sẽ tiếp tục thúc đẩy thị trường ít nhất đến năm 2027. Đây có thể là cuộc đua sinh tồn chỉ dành cho những kẻ mạnh nhất trong ngành sản xuất thiết bị”, ông Akira Minamikawa, chuyên gia tại Omdia, nhận định.
Theo Nikkei Asia