"Lạt mềm mong buộc chặt"
Bất chấp việc USD suy yếu, từ đầu năm đến nay, tỷ giá VND/USD đã tăng tới 3,8%. Đặc biệt, trong những ngày đầu của hạ tuần tháng 8/2025, tỷ giá trở nên rất "nóng".
Theo đánh giá của các đơn vị nghiên cứu, tình trạng trên xuất phát chủ yếu từ sự gia tăng của nhu cầu USD trong nước. Cụ thể, nhu cầu nhập khẩu của doanh nghiệp trở nên lớn hơn khi mức thuế 0% được áp dụng với hàng hoá Mỹ trong khi xuất khẩu chậm lại dẫn đến thặng dư thương mại bị thu hẹp. Bên cạnh đó, cầu mua ngoại tệ của Chính phủ cũng tăng lên khiến nguồn cung USD bị hạn chế.
Ngoài ra, tâm lý tích trữ ngoại tệ trong dân cư cũng gây ra áp lực lên tỷ giá, nhất là trong bối cảnh NHNN đang nới lỏng tiền tệ để hỗ trợ tăng trưởng. Đó là chưa kể đến tác động của giá vàng và sự chậm lại của dòng vốn FDI.
Trước sức ép lớn, ngày 25-26/8, NHNN đã tiến hành can thiệp bán ngoại tệ có kỳ hạn, có huỷ ngang trong 180 ngày với giá bán 26.550 đồng/USD cho các ngân hàng có trạng thái ngoại tệ âm.
Mức ngoại tệ bán ra tối đa cho mỗi ngân hàng trong mỗi lần giao dịch là số USD để đưa trạng thái ngoại tệ của ngân hàng về thế cân bằng. Đối với các giao dịch kỳ hạn dưới 100 triệu USD, các ngân hàng được hủy tối đa là hai lần và được huỷ tối đa 3 lần nếu giao dịch kỳ hạn từ 100 triệu USD trở lên.
Giới chuyên gia cho rằng động thái trên của NHNN tựa như dùng "lạt mềm" với mong muốn "buộc chặt", xoá đi kỳ vọng của thị trường về việc tiếp tục nới trần tỷ giá mà không làm hao hụt dự trữ ngoại hối ngay lập tức.
Đây được xem là cách tiếp cận mang tính phòng ngừa, hành động sớm để ngăn chặn áp lực và ổn định tâm lý thị trường. Mặt khác, điều đó cũng giúp NHNN sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn trong ngắn hạn, bảo toàn không gian chính sách vĩ mô, cho phép ứng phó linh hoạt hơn với các biến động toàn cầu có thể xảy ra trong tương lai.
Ngoài ra, cũng có thể thấy rằng với kỳ hạn lên tới 180 ngày, cầu USD trong hệ thống được đẩy về cuối năm 2025 và đầu 2026. Đây là giai đoạn nguồn cung ngoại tệ đã được tăng cường, áp lực tỷ giá đã không còn lớn như hiện nay.
Trao đổi với VietTimes, TS Nguyễn Quang Huy - CEO Khoa Tài chính Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi, CEO Công ty CP Học viện Asala, đánh giá: "NHNN đã khéo léo tạo "neo mềm" cho kỳ vọng, vừa hạ nhiệt tỷ giá ngay lập tức, vừa khuyến khích ngân hàng thương mại chủ động quản trị trạng thái ngoại tệ. Đây là bước đi đạt được đồng thời nhiều lợi ích: ổn định tâm lý, giữ thị trường trong khuôn khổ, nhưng không tiêu tốn quá nhiều nguồn lực".
Tỷ giá sẽ diễn biến ra sao trong 4 tháng cuối năm?
Ghi nhận thực tế cho thấy, sau động thái của NHNN, tỷ giá đã thực sự "hạ nhiệt". Điều đó cho thấy sự đúng đắn của chính sách.
Dù vậy, theo các chuyên gia, áp lực tỷ giá vẫn hiện hữu, nhất là trong thời gian tới, Việt Nam có ít nhất 3 đợt cao điểm về nhu cầu USD gồm: mùa tựu trường, mùa kinh doanh cuối năm và mùa Tết.
Song song với đó, tình hình kinh tế thế giới vẫn còn nhiều bất định, ảnh hưởng tới hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam cũng như gia tăng áp lực cho điều hành tiền tệ.
Tuy nhiên, các yếu tố thuận lợi cũng được cho là sẽ xuất hiện nhiều hơn, hỗ trợ cho việc điều tiết tỷ giá.
Theo TS Nguyễn Quang Huy, các yếu tố này bao gồm: Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) dự kiến hạ lãi suất vào cuối năm 2025, làm giảm áp lực lên VND; dòng kiều hối truyền thống thường tăng mạnh vào quý cuối năm; vốn FDI được đẩy mạnh giải ngân.
Đặc biệt, việc nâng hạng thị trường chứng khoán mở ra làn sóng vốn FDI gián tiếp với quy mô đáng kể. Tất cả sẽ bổ sung nguồn ngoại tệ, giúp Ngân hàng Nhà nước có thêm dư địa, nhiều "đòn bẩy" hơn cho việc giữ vững "mặt trận" tỷ giá.
"Tựu trung lại, có thể nói những biến động hiện tại chỉ là nhịp điều chỉnh ngắn hạn. Với sự kết hợp giữa điều hành chủ động, các dòng vốn ngoại tệ dự kiến gia tăng, cùng triển vọng chính sách toàn cầu thuận lợi hơn, nền tảng ổn định tỷ giá và niềm tin thị trường sẽ tiếp tục được củng cố", TS Nguyễn Quang Huy nhìn nhận.
