Theo truyền thông Mỹ, đương kim Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ giao cho Tổng thống đắc cử Joe Biden xử lý mối quan hệ ngoại giao khó khăn giữa Mỹ và nhiều nước, đặc biệt vấn đề cốt lõi là quan hệ Trung - Mỹ.
Nhiệm vụ cấp bách là xử lý quan hệ với Trung Quốc
Bài báo của New York Times ngày 7/11 (theo giờ Washington) nhận định, quan hệ Mỹ - Trung hiện tại đang ở giai đoạn tồi tệ nhất kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ cách đây 40 năm. Tổng thống đắc cử Joe Biden phải tiếp quản một cục diện đầy thách thức và thù địch với Mỹ. Xử lý quan hệ Mỹ - Trung là một trong những lĩnh vực chính sách đối ngoại cấp bách nhất mà chính quyền của ông Biden sẽ phải đối mặt.
Dưới con mắt của nhiều chuyên gia, không gì cấp bách hơn việc đảo ngược xu hướng đi xuống trong quan hệ với Trung Quốc. Trung Quốc là một siêu cường kinh tế và là một đối thủ địa chính trị, ông Trump đã kéo quan hệ Mỹ - Trung vào một cuộc chiến mà nhiều người gọi là chiến tranh lạnh mới.
Những người chỉ trích nói rằng trong nhiệm kỳ của ông Trump, các tranh chấp về thương mại, Biển Đông, Hồng Kông, Đài Loan và công nghệ đã lan rộng, và ông Trump đã đưa ra một tuyên bố mạnh mẽ rằng Trung Quốc phải chịu trách nhiệm về việc đã lan truyền dịch bệnh COVID-19 ra khắp thế giới, làm trầm trọng thêm tranh chấp.
 |
Giới quan sát cho rằng, quan hệ Mỹ - Trung là một trong những lĩnh vực chính sách đối ngoại cấp bách nhất mà chính quyền của ông Biden sẽ phải đối mặt (Ảnh: AP). |
Cơ quan truyền thông Mỹ QUARTZ hôm 7/11 cũng đăng một bài báo nêu rõ việc xử lý quan hệ ngoại giao với Trung Quốc sẽ là ưu tiên hàng đầu của ông Biden.
Nếu ông Biden có thể tác động đến các thể chế toàn cầu và liên minh quốc tế, đồng thời gây áp lực chiến lược lên Trung Quốc về các vấn đề như thương mại, nhân quyền ở Đài Loan, Tân Cương và Hồng Kông, thì Bắc Kinh có thể thấy rằng so với hành động đơn phương và phong cách ngoại giao kiểu giao dịch của ông Trump, họ sẽ có ít không gian xoay xở hơn với ông Biden.
Chu Lập Luân, Giám đốc Ủy ban Dân chủ Hồng Kông, cho rằng cần có sự phối hợp của toàn bộ cộng đồng quốc tế mới có thể thực sự có tác động đến Trung Quốc. Ủy ban Dân chủ Hồng Kông đã vận động hành lang Quốc hội Mỹ về các vấn đề liên quan đến Hồng Kông. Ông nói thêm rằng chính quyền Joe Biden sẽ có thể cung cấp một số ảnh hưởng quốc tế và đa phương mà Hồng Kông đang cần.
Bà Thái Anh Văn chúc mừng, Bắc Kinh im lặng
Theo trang tin Hồng Kông Dongfang, sau khi ông Joe Biden và bà Kamala Harris tuyên bố đã thắng cử, sáng Chủ nhật (8/11), nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn đã đăng trên Twitter bài của ông Biden chúc mừng bà tái đắc cử hồi đầu năm nay và chúc mừng ê-kíp của ông Biden đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử. Cơ quan Ngoại giao Đài Loan cũng đăng bài nói Đài Loan “mong muốn phát triển sâu hơn quan hệ hữu nghị song phương với Mỹ với giá trị chung về tự do, dân chủ và nhân quyền”.
 |
Bà Thái Anh Văn và cơ quan ngoại giao Đài Loan nhanh chóng chúc mừng ông Joe Biden và bà Kamala Harris thắng cử (Ảnh: Dongfang). |
Bà Thái Anh Văn viết trong bài đăng, các giá trị và quan hệ Đài Loan-Mỹ rất tốt đẹp và kỳ vọng mối quan hệ hữu nghị tốt đẹp hơn giữa Đài Loan và Mỹ trong tương lai, đóng góp cho cộng đồng quốc tế. Cơ quan Ngoại giao Đài Loan sáng 8/11 đã đưa ra một tuyên bố, thay mặt cho chính quyền và nhân dân Đài Loan, chúc mừng ông Joe Biden và bà Kamala Harris về chiến thắng trong cuộc bầu cử và mong muốn làm sâu sắc hơn mối quan hệ hữu nghị song phương với Mỹ.
Trang tin Hoa ngữ Đa Chiều (Dwnews) ngày 8/11 đăng bài phân tích về thái độ của ông Joe Biden đối với Trung Quốc. Theo bài viết, ông Biden cho rằng Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh lớn nhất, không phải là mối đe dọa lớn nhất của Mỹ; Nga mới là mối đe dọa lớn nhất. Việc Trung Quốc và Mỹ có bị cuốn vào một cuộc cạnh tranh quân sự nghiêm trọng hơn hay không phụ thuộc vào cách Mỹ xử lý mối quan hệ giữa hai nước. Đối với cách xử lý quan hệ Trung - Mỹ, khuôn khổ tổng thể của ông Biden là theo các quy tắc, luật lệ, tức là vừa cạnh tranh vừa hợp tác. Ông đã từng đăng một bài báo trên World Journal (Thế giới Nhật báo của người Hoa ở Mỹ) nói, phương thức ứng phó với Trung Quốc của ông là tập trung vào việc nâng cao năng lực cạnh tranh của Mỹ, phát triển các ưu thế trong nước, đổi mới liên minh và sự lãnh đạo của Mỹ ở nước ngoài. Ông cũng nhấn mạnh sẽ hợp tác với Trung Quốc trong các lĩnh vực phù hợp với lợi ích của Mỹ, bao gồm y tế cộng đồng và biến đổi khí hậu. Joe Biden cũng tuyên bố trong cuộc tranh luận với ông Trump vào ngày 22/10 rằng nếu trúng cử, ông sẽ buộc Trung Quốc tuân thủ các quy tắc quốc tế.
Đối với một số vấn đề cụ thể liên quan đến Trung Quốc, các chính sách của ông Biden cũng có thể theo dõi được gồm:
 |
Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung sẽ đi đến đâu là một vấn đề được quan tâm hàng đầu (Ảnh: Dwnews). |
Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung sẽ đi đến đâu?
Ông Trump đã phát động cuộc chiến thương mại với Trung Quốc trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, áp đặt thuế quan hàng trăm tỷ USD đối với hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ và Trung Quốc cũng đã thực hiện các biện pháp đáp trả. Mặc dù hai nước đã ký giai đoạn đầu của hiệp định thương mại, nhưng cuộc chiến thương mại vẫn tiếp diễn và những mức thuế bổ sung đó vẫn chưa được loại bỏ hoàn toàn. Biden sẽ làm gì trước cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung?
Cương lĩnh của đảng Dân chủ từng chỉ ra rằng, cuộc chiến thương mại của ông Trump là thô lỗ, khiến Mỹ mất 300.000 việc làm và làm nông dân phá sản. Ông Trump cũng không có kế hoạch giành chiến thắng trong cuộc chiến thương mại, gây ra những khó khăn ngoài sức tưởng tượng cho nông dân, nhà sản xuất, công nhân và người tiêu dùng Mỹ.
Vào ngày 5/8, ông Biden cho biết trong một cuộc phỏng vấn với đài NPR rằng nếu trúng cử cử, ông sẽ bãi bỏ các mức thuế bổ sung của chính quyền Donald Trump đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc, vì điều này tương đương với việc áp đặt thuế lên các công ty và người tiêu dùng Mỹ.
 |
Liệu Huawei có thoát khỏi bị trừng phạt cũng là một vấn đề được quan tâm (Ảnh: Getty). |
Nhưng lập trường của ông Biden sau đó đã thay đổi một chút. Hãng Reuters ngày 28/10 đưa tin, hai trong số các cố vấn chính của ông Biden nói rằng nếu được bầu, ông Biden sẽ ngay lập tức tham khảo ý kiến của các đồng minh lớn của Mỹ để cố gắng tranh thủ “ảnh hưởng của tập thể” trước khi quyết định xử lý như thế nào đối với thuế quan của Mỹ đối với Trung Quốc để nhấn mạnh khả năng kiềm chế Trung Quốc.
Các cố vấn sẽ không muốn cho biết liệu Biden có khuynh hướng bãi bỏ mức thuế quan cao đối với Trung Quốc nếu được bầu hay không. “Cho đến trước khi chúng tôi biết chính xác những gì sẽ được kế thừa, ông ấy sẽ không chốt sớm bất kỳ lập trường nào, nhưng đàm phán với các đồng minh sẽ là một phần cốt lõi”.
Vấn đề Huawei và 5G
Đối với công nghệ 5G của Huawei, chính quyền của ông Trump đã áp dụng thái độ cấm cửa, đồng thời ép các đồng minh không sử dụng nó.
Antony Blinken, Cố vấn chính sách đối ngoại cấp cao của ông Joe Biden, cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng ông Biden sẽ cố gắng sử dụng Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) để đối phó với các mối đe dọa của Trung Quốc đối với an ninh toàn cầu, trong đó có thể bao gồm việc xử lý công ty Huawei của Trung Quốc xây dựng mạng truyền thông 5G ở Đức và các nước châu Âu khác.
 |
Khả năng bà Mạnh Vãn Chu thoát khỏi bị dẫn độ sang Mỹ là có thể xảy ra (Ảnh: AP). |
Ông nói: “Đây là một vấn đề, một vấn đề thực tế và cũng là một vấn đề mà chúng tôi cấp thiết phải giải quyết, nhưng chúng tôi phải cùng giải quyết nó, chứ không phải riêng lẻ.” Ông nhấn mạnh sự cần thiết phải hợp tác với các đồng minh châu Âu, thay vì đổ lỗi hay chỉ trích họ.
Cương lĩnh của đảng Dân chủ cũng chỉ ra rằng Mỹ phải hợp tác với các đồng minh và đối tác để mở mạng 5G an toàn nhằm ứng phó với bất kỳ mối đe dọa nào trong không gian mạng.
Bà Mạnh Vãn Chu có được thả không?
Giám đốc điều hành Công ty Huawei Mạnh Vãn Chu bị bắt tại sân bay Vancouver vào tháng 12/2018. Mỹ cáo buộc bà ta gian lận ngân hàng, vi phạm các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran và yêu cầu chính phủ Canada dẫn độ bà sang Mỹ. Vụ án dẫn độ hiện vẫn đang được tiếp tục.
Một số luật sư di trú cho rằng nếu Biden được bầu làm tổng thống, Mỹ có thể bãi bỏ vụ dẫn độ.
 |
Khả năng TikTok thoát bị chặn khó có thể xảy ra (Ảnh: Dwnews). |
TikTok liệu có tránh được số phận bị chặn?
Chính quyền của tổng thống Trump đã áp dụng lệnh cấm đối với TikTok, công ty con của công ty Trung Quốc Bytedance. Nếu các vấn đề an ninh liên quan không được giải quyết trước ngày 12/11, TikTok sẽ bị chặn tại Mỹ. Mặc dù lệnh cấm liên quan đã bị đình chỉ, nhưng nguy cơ TikTok bị chặn vẫn tồn tại.
Mặc dù đội ngũ của ông Biden chưa tuyên bố công khai về vấn đề TikTok, theo tin của giới truyền thông Hoa Kỳ hồi tháng 7, do lo ngại về bảo mật, các thành viên trong nhóm chiến dịch tranh cử của ông Biden đã xóa TikTok khỏi điện thoại di động của cá nhân và văn phòng.
Do đó, theo Đa Chiều, nhiều khả năng ông Biden cũng sẽ có thái độ tiêu cực về vấn đề TikTok.
