Trung Quốc tập trận quy mô lớn chưa từng có trên Biển Đông, có thể phóng thử tên lửa tầm trung

Theo các bức ảnh của vệ tinh châu Âu Sentinel 2, tham gia cuộc tập trận ngoài tàu sân bay Sơn Đông sản xuất trong nước, còn có 1 tàu tấn công đổ bộ Type 075, 3 tàu khu trục tên lửa dẫn đường cỡ lớn Type 055 và hơn 20 loại tàu nổi khác. Có thể coi đây là cuộc tập trận hạm đội hải quân có quy mô lớn nhất và hỏa lực mạnh nhất trong lịch sử quân đội Trung Quốc (PLA). Quy mô tập trận đủ để cạnh tranh với cuộc tập trận liên quan của Mỹ, Anh và các đồng minh, nhằm thể hiện một thái độ cứng rắn và không khoan nhượng của Bắc Kinh.

Cách đây vài ngày, bằng một thông báo của Cục Hải sự (An toàn hàng hải), phía Trung Quốc đã thiết lập một khu vực tập trận trên Biển Đông, kéo dài từ vùng biển phía đông và đông nam đảo Hải Nam đến đông bắc quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam mà Trung Quốc đang chiếm giữ trái phép, với tổng diện tích khoảng 100.000 km vuông, được họ coi là vùng cấm máy bay và tàu thuyền đi vào.

Hạm đội Nam Hải từ ngày 6/8 bắt đầu tập kết các tàu tới khu vực tập trận. Theo những bức ảnh do vệ tinh Sentinel 2 của châu Âu chụp ngày 7/8, có ít nhất 26 tàu mặt nước đã được tập kết tại khu vực tập trận này trong 4 ngày qua, quy mô của cuộc tập trận là lớn chưa từng thấy trước đây. Như giới truyền thông đã viết trước đó, cuộc tập trận hải quân lần này có phạm vi rộng nhất và quy mô lớn nhất trong lịch sử của PLA.

Theo phân tích của các chuyên gia về các bức ảnh do vệ tinh Sentinel 2 chụp, khi cuộc tập trận của PLA ở Biển Đông bước sang ngày thứ tư, đã có tàu sân bay Type 002 sản xuất trong nước (tàu Sơn Đông) và tàu tấn công đổ bộ Type 075 Hải Nam tham gia. Đây là 2 tàu có lượng giãn nước lớn nhất của Hạm đội Nam Hải, cộng thêm 3 tàu được PLA coi là “có hỏa lực mạnh nhất” là khu trục hạm mang tên lửa dẫn đường Type 055 và khu trục hạm tên lửa Type 052, cùng các loại tàu khác, tổng cộng gần 30 chiếc tàu mặt nước. Đó là chưa kể số tàu ngầm không bị phát hiện.

Trong đội hình tham gia cuộc tập trận này, gây chú ý nhất là 3 tàu khu trục tên lửa dẫn đường cỡ lớn Type 055. Hiện tại, mới có 3 tàu Type 005 được PLA chính thức biên chế. Trong đó, tàu Đại Liên được biên chế trong Hạm đội Nam Hải, 2 tàu Nam Xương và Lhasa được biên chế trong Hạm đội Bắc Hải. Trong cuộc diễn tập này, ngoài tàu Đại Liên, 2 tàu Type 055 khác có thể không phải là các tàu Lhasa và Nam Xương của Hạm đội Bắc Hải. Một số nhà quan sát quân sự nước ngoài phỏng đoán rằng hai chiếc Type 055 đó có thể là các tàu An Sơn và Diên An chưa từng xuất hiện trước công chúng và được lên kế hoạch biên chế cho Hạm đội Nam Hải.

Lớp khu trục hạm cỡ lớn Type 055 do Trung Quốc thiết kế và chế tạo, hiện là chiến hạm chủ lực mà Hải quân Trung Quốc tự hào nhất, có lượng choán nước đầy tải từ 12.000 đến 13.000 tấn, dài 180 mét, rộng 20 mét. Vũ khí ngoài hai hạm pháo, còn có 24 tên lửa phòng không tầm ngắn Hongqi-10A và 112 hệ thống phóng tên lửa thẳng đứng đa năng. Với hỏa lực này, Trung Quốc coi Type 055 hiện là loại khu trục hạm mang tên lửa dẫn đường mạnh nhất thế giới, được xếp vào loại tàu tuần dương của quân đội Mỹ. Con tàu đầu tiên loại Type 055 là Nam Xương, đã ra mắt lần đầu tiên tại Thanh Đảo vào năm 2019, thậm chí làm lu mờ tàu sân bay Liêu Ninh. Tuy chính thức được đưa vào biên chế tháng 1/2020 nhưng từ tháng 4/2019 tàu Nam Xương đã tham gia các hoạt động quân sự của Hạm đội Bắc Hải.

Khi việc đóng 8 chiếc Type 055 lần lượt được bắt đầu, có thông tin cho rằng 4 chiếc sẽ được sử dụng trong Hạm đội Bắc Hải và Hạm đội Nam Hải. Xét về nhu cầu hiện nay ở vùng biển phía Bắc và phía Nam, tình hình Biển Đông nghiêm trọng hơn, việc ưu tiên bố trí lực lượng tác chiến chủ lực mạnh hơn trong Hạm đội Nam Hải cũng là một sự lựa chọn hợp lý. Ba tàu Type 055 còn lại vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm trên biển, dự kiến ​​sẽ được đưa vào biên chế vào cuối năm nay hoặc đầu năm sau.

Hiện tại, Hạm đội Đông Hải chưa có kế hoạch được triển khai tàu Type 055. Nó có thể được phân cho Hạm đội Bắc Hải và Nam Hải để đi kèm hai tàu sân bay đã được biên chế. Hạm đội Đông Hải hiện vẫn chưa có căn cứ tàu sân bay nên tạm thời không trang bị tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường Type 055 làm lực lượng chủ lực hộ tống tàu sân bay.

Trong cuộc tập trận quy mô lớn này của Hải quân Trung Quốc ở Biển Đông, một tàu sân bay, một tàu tấn công đổ bộ và ba tàu khu trục cỡ lớn Type 055 của Hạm đội Nam Hải đều được triển khai với mục đích chống lại quyền “tự do hàng hải" (FONOP) của Mỹ và các đồng minh ở Biển Đông. Do thanh thế cuộc tập trận quân sự nhằm đối kháng với Mỹ, Anh; nên về quy mô Trung Quốc phải thể hiện tư thế mạnh mẽ nhất nhằm cho thấy “chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông không thể bị trách thức và quyết tâm cùng ý chí bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của PLA”.

Về phía Mỹ và Anh, ngoài việc tập trận chung với tàu sân bay HMS Queen Elizabeth của Anh đang tuần tra khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, Mỹ cũng sẽ tiến hành "cuộc tập trận quy mô lớn năm 2021" (Large Scale Exercise 2021, LSE-2021) trải dài trên 17 múi giờ. Tham gia cuộc tập trận LSE-2021 này có Ấn Độ, Malaysia, Singapore, Nhật Bản, Australia, Đức và các quốc gia khác. Đây cũng là cuộc tập trận lớn nhất của Mỹ trong 40 năm qua.

Lần này khi hải quân Trung Quốc tập trung tàu tại khu vực biển diễn ra cuộc tập trận ở gần Hải Nam, Mỹ đã liên tục cử máy bay trinh sát đến khu vực tập trận trên Biển Đông để tiến hành trinh sát. Các loại máy bay được huy động gồm RC-135S, E-8C và RC-135W, với 5 lần xuất kích trong 3 ngày, cường độ trinh sát cũng chưa từng có. Điều này chứng tỏ phía Mỹ rất chú ý đến cuộc tập trận quy mô lớn này của Hải quân Trung Quốc.

Khu vực biển được xác định diễn ra cuộc tập trận của PLA rất lớn, sẽ có thêm các quân chủng khác tham gia. Ngoài hải quân, lực lượng không quân, lực lượng tên lửa chiến lược, lực lượng phòng thủ bờ biển và lực lượng hỗ trợ chiến lược đều có thể góp mặt. Trong đó đáng chú ý là có khả năng tiến hành bắn thử các tên lửa đạn đạo chống hạm, chẳng hạn như Dongfeng-26 (DF-26) hoặc Dongfeng-21D (DF-21D).

Truyền thông của Đài Loan đưa tin, các cuộc tập trận trên biển quy mô lớn của PLA trong những năm gần đây thường liên quan đến việc phóng thử tên lửa. Ví dụ, như trong thời gian cảnh báo hàng không trên vùng biển quy mô lớn ở Biển Đông vào tháng 8 năm 2020, truyền thông quân sự Mỹ đưa tin rằng PLA đã phóng thử nghiệm các tên lửa chống hạm tầm trung Dongfeng-26 từ Thanh Hải ra Biển Đông.

Một số cơ quan truyền thông Trung Quốc hôm 4/8 cũng dẫn lời các chuyên gia nói rằng trong một khu vực tập trận quy mô lớn rộng tới hơn 100 ngàn kilomet vuông như vậy sẽ không chỉ tiến hành các cuộc tập trận bắn pháo hoặc ngư lôi, mà phải là bắn tên lửa tầm trung và tầm xa, bao gồm tất cả các loại tên lửa trên tàu mặt nước, ngoại trừ tên lửa hành trình từ tàu và tên lửa tầm xa của lực lượng tên lửa chiến lược. Thứ hai, tiến hành cuộc tập trận ở một khu vực rộng lớn như vậy, sẽ có nhiều quân, binh chủng tham gia hơn, sẽ không chỉ là một vụ bắn tên lửa đơn lẻ mà có thể liên quan đến nhiều loại vũ khí của tàu mặt nước, tàu ngầm và máy bay chiến đấu.

Trên thực tế, các thông tin công khai cho thấy các cuộc tập trận quy mô lớn và các vụ phóng tên lửa của Trung Quốc ở Biển Đông đã trở thành bình thường. Ví dụ, từ 0 giờ ngày 29/6 đến 24 giờ ngày 3/7/2019, PLA đã diễn tập quân sự trên các vùng biển liên quan của Biển Đông. Vào ngày 2/7 năm đó, trang web của NBC dẫn lời các quan chức Mỹ đưa tin rằng Trung Quốc đã phóng thử nghiệm tên lửa đạn đạo chống hạm trong cuộc tập trận. Sau đó, Cục Thông tin Bộ Quốc phòng Trung Quốc xác nhận: "Mới đây, Chiến khu phía Nam PLA đã tổ chức diễn tập bắn đạn thật ở vùng biển ngoài khơi đảo Hải Nam theo đúng kế hoạch huấn luyện hàng năm, và không nhằm vào bất cứ quốc gia hoặc mục tiêu cụ thể nào".

Theo dõi quy mô của các cuộc tập trận của Mỹ và Trung Quốc hiện nay, đây là cuộc tập trận lớn nhất trong những năm gần đây, đồng thời cũng vào thời điểm đối đầu căng thẳng nhất và gay gắt nhất kể từ khi quan hệ Mỹ - Trung xấu đi. Đánh giá về cách tiếp cận của Mỹ trong việc lôi kéo đồng minh để chống lại khí thế của Trung Quốc, Mỹ lựa chọn cách hoạt động ở Biển Đông có thể giành được sự ủng hộ của nhiều đồng minh nhất; do đó, đối đầu quân sự giữa Mỹ và Trung Quốc trên Biển Đông sẽ càng gia tăng trong thời gian tới; cần phải chú ý đến những va chạm có thể xảy ra và những xung đột bất ngờ.