Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường vừa chính thức tuyên bố khởi công xây dựng đập thủy điện lớn nhất thế giới, nằm ở rìa phía đông của cao nguyên Tây Tạng, với tổng vốn đầu tư ước tính lên tới 170 tỷ USD, theo Tân Hoa Xã.
Dự án này là một phần trong chiến lược lớn của Trung Quốc nhằm mở rộng năng lượng tái tạo và giảm lượng khí thải carbon, hướng tới các mục tiêu về đỉnh carbon và trung hòa carbon.
Đập thủy điện mới sẽ bao gồm 5 nhà máy thủy điện theo dạng bậc thang, được xây dựng ở hạ lưu sông Yarlung Zangbo, đoạn chảy qua Tây Tạng trước khi đổ xuống các nước láng giềng Ấn Độ và Bangladesh. Quy mô công trình và vị trí địa lý của nó khiến nhiều bên lo ngại về ảnh hưởng tiềm tàng đến hàng triệu người sống ở hạ nguồn.
Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường gọi đây là “dự án của thế kỷ”, đồng thời nhấn mạnh rằng công trình phải “đặt ưu tiên đặc biệt cho bảo tồn sinh thái để ngăn chặn thiệt hại môi trường”, theo Tân Hoa Xã.
Tuy nhiên, chính quyền Trung Quốc chưa công bố thông tin chi tiết về số lượng người dân sẽ phải di dời cũng như mức độ ảnh hưởng đến hệ sinh thái địa phương, vốn được coi là một trong những vùng đa dạng sinh học nhất trên cao nguyên Tây Tạng.
Giới chức Trung Quốc khẳng định các dự án thủy điện ở Tây Tạng sẽ không gây tác động lớn đến môi trường hay nguồn nước cho các nước ở hạ nguồn. Dù vậy, Ấn Độ và Bangladesh vẫn bày tỏ quan ngại, nhất là khi con sông Yarlung Zangbo, sau khi rời Tây Tạng, trở thành sông Brahmaputra, chảy qua các bang Arunachal Pradesh, Assam của Ấn Độ và tiếp tục xuống Bangladesh.
Dự kiến, đập sẽ đạt công suất 300 tỷ kilowatt-giờ điện mỗi năm, đủ để đáp ứng nhu cầu điện tại Tây Tạng và các khu vực khác của Trung Quốc. Đây sẽ là một động lực chính trong việc kích thích các ngành liên quan như kỹ thuật xây dựng, công nghiệp năng lượng sạch, và tạo ra hàng chục nghìn việc làm tại khu vực Tây Tạng, theo báo cáo của Tân Hoa Xã hồi tháng 12/2023 khi dự án được công bố.
Về mặt địa hình, một đoạn sông Yarlung Zangbo đổ xuống 2.000 mét trên khúc dài 50 km, tạo ra tiềm năng thủy điện khổng lồ. Trung Quốc trước đó đã bắt đầu khai thác thủy điện ở các đoạn thượng nguồn của con sông này, chảy từ tây sang đông của Tây Tạng.
Trung Quốc xây siêu đập lớn hơn Tam Hiệp, Ấn Độ cảnh báo “bom nước”
