Sau khi lực lượng Mỹ gia tăng mạnh ở vùng biển gần Venezuela, và nhiều nguồn tin cho rằng Washington đang cân nhắc triển khai các cuộc tấn công nhằm lật đổ chính quyền nước này, châu Mỹ đang phải đối mặt với nguy cơ một trong những xung đột liên-đại-nhất trong nửa thế kỷ qua.
Dù Venezuela đã đặt lực lượng trong trạng thái báo động và thường xuyên điều các phi đội Su-30MK2 tuần tra như những màn phô diễn sức mạnh, quy mô hạn chế của kho vũ khí nước này làm dấy lên nghi vấn về khả năng thách thức sức mạnh thống trị trên không và trên biển của Lực lượng Vũ trang Mỹ.
Nhiều nguồn tin cho biết Caracas đã tìm đến Nga và các nhà cung cấp vũ khí lớn ngoài phương Tây khác để nhanh chóng huy động trang bị mới khi khả năng chiến tranh lơ lửng.
Hai yếu tố chính hạn chế khả năng Nga cấp vũ khí cấp tốc gồm: thiếu hụt nhiều loại trang bị, ví dụ hệ thống phòng không tầm xa, do nhu cầu gia tăng cho chính lực lượng của họ; và thời gian dài cần để huấn luyện nhân sự Venezuela vận hành các khí tài phức tạp như tiêm kích Su-35.
Tuy nhiên, vẫn có một số hệ thống có thể được cung cấp và đưa vào hoạt động tương đối nhanh. Dưới đây là tổng quan về 5 hạng mục vũ khí tác chiến có tác động cao có thể nhanh chóng củng cố khả năng phòng thủ của Venezuela.
Hệ thống phòng thủ ven bờ Bastion
Hệ thống phòng thủ ven bờ Bastion được phát triển để đối phó theo thế bất đối xứng với hải quân lớn hơn của khối phương Tây mà Nga coi là đối thủ, thiết kế nhằm đe dọa các tàu chiến cỡ lớn trong khi vẫn duy trì tính cơ động và độ sống sót cao. Hệ thống này có chi phí vận hành thấp và tương đối dễ sử dụng.
Các xe phóng di động của hệ thống có thể triển khai khai hỏa trong vòng vài phút, phóng tên lửa hành trình chống hạm P-800 bay ở tốc độ khoảng Mach 2.5 với tầm bắn đến 800 km.
Lực lượng Venezuela hiện phụ thuộc nhiều vào tên lửa Kh-31A phóng từ chiến đấu cơ Su-30MK2 của Không quân để đe dọa tàu chiến Mỹ. Việc nhập khẩu hệ thống Bastion, với chi phí tương đối thấp nhưng gây tác động lớn, có thể nhân lên số lượng tên lửa chống hạm thực tế mà nước này có thể triển khai.
Tàu hộ tống lớp Buyan-M / Karakurt
Việc Hải quân Nga từ sau Liên Xô ít đầu tư vào tàu khu trục hay tuần dương cỡ lớn đã khiến họ dựa nhiều hơn vào các tàu hộ tống.
Các tàu hộ tống Nga khác biệt so với phần lớn tàu cùng phân hạng ở chỗ chúng mang các loại vũ khí thường chỉ thấy trên tàu khu trục, bao gồm tên lửa hành trình tầm xa. Điều này cho phép những tàu nhỏ, nhanh tấn công các mục tiêu lớn khi hoạt động gần bờ, tạo khả năng phòng thủ bất đối xứng.
Lớp Buyan-M (~850 tấn) và lớp Karakurt (~860 tấn) có thể được chuyển giao để thay thế những tàu mặt nước tương đối lỗi thời của Venezuela. Các tàu này có thể mang cả tên lửa P-800, Kalibr và thậm chí tên lửa siêu thanh Zircon – tốc độ đến Mach 9 với tầm bắn cỡ 1.000 km và tính cơ động cao. Việc đưa những tàu chi phí thấp, bảo trì đơn giản này vào trang bị sẽ là thay đổi lớn cho năng lực phòng thủ hạm đội mặt nước của Venezuela, và với sự hỗ trợ của các nhà thầu Nga, chúng có thể được đưa vào trạng thái hoạt động trong thời gian tương đối ngắn.
Tiêm kích Su-30M2
Không quân Venezuela hiện sở hữu các tiêm kích Su-30MK2 – loại máy bay chiến đấu tầm xa nhất tại khu vực châu Mỹ và có năng lực chiến đấu vượt trội so với mọi loại tiêm kích đang phục vụ tại các quốc gia Mỹ Latinh khác. Tuy nhiên, số lượng hạn chế (chỉ 22 chiếc) làm giảm đáng kể sức mạnh tổng thể của lực lượng.
Khi được chuyển giao cho Venezuela, Su-30MK2 thực tế còn tiên tiến hơn cả các tiêm kích đang phục vụ trong không quân Nga vào thời điểm đó, do Bộ Quốc phòng Nga khi ấy chưa đủ ngân sách để mua các mẫu máy bay thế hệ hậu Xô viết.
Nga hiện không sử dụng Su-30MK2, nhưng có 19 chiếc Su-30M2 – biến thể có hệ thống điện tử hàng không được cập nhật, gần như tương đồng về khả năng vận hành và bảo dưỡng. Những máy bay này được sản xuất ngay trước khi nhà máy Komsomolsk-na-Amure chuyển sang chế tạo Su-35 (mà Venezuela từng được kỳ vọng là khách hàng nước ngoài đầu tiên).
Với việc Nga đang tăng tốc sản xuất các dòng tiêm kích của mình, họ hoàn toàn có thể viện trợ số Su-30M2 này cho Venezuela – giúp quốc gia Nam Mỹ gần như nhân đôi sức mạnh không quân hiện đại của mình. Trong dài hạn, Nga có thể đề nghị gói nâng cấp cho Su-30MK2, bao gồm radar mảng pha, động cơ AL-41F-1S và tên lửa không đối không R-77M, giúp cải thiện triệt để năng lực chiến đấu.
Tên lửa hành trình Kh-32
Vào tháng 8/2020, các nguồn tin Nga tiết lộ kế hoạch tích hợp tên lửa hành trình Kh-32 cho tiêm kích Su-30SM – một bước đột phá trong năng lực chống hạm của không quân nước này.
Tên lửa Kh-32 đạt tốc độ Mach 5 ở giai đoạn cuối, tầm bắn 1.000 km, và bay theo quỹ đạo phức tạp với góc bổ nhào dốc trong pha cuối, khiến việc đánh chặn gần như bất khả thi. Mẫu Kh-22 – nền tảng thiết kế của Kh-32 – được chứng minh là “ác mộng” với hệ thống phòng không Patriot và S-300 của Ukraine.
Hiện phi đội Su-30MK2 của Venezuela phụ thuộc vào tên lửa Kh-31A, chỉ có tầm bắn hơn 100 km, buộc chúng phải tiến sâu trong tầm tác chiến của tiêm kích Mỹ nếu muốn tấn công tàu chiến. Việc tích hợp Kh-32 sẽ cho phép các tiêm kích Su-30MK2 tấn công mục tiêu từ sâu trong không phận Venezuela, tạo ra thay đổi chiến lược lớn đối với hoạt động hải quân Mỹ trong khu vực.
Tàu ngầm tấn công diesel-điện lớp Kilo cải tiến
Hải quân Venezuela hiện có 2 tàu ngầm Type 209 do Tây Đức đóng trong thập niên 1970. Nguồn gốc Đức khiến các tàu này khó đóng vai trò răn đe thực sự, bởi thông tin về đặc tính âm học và điểm yếu kỹ thuật có khả năng đã được Berlin chia sẻ với các đồng minh phương Tây. Ngoài ra, chúng chỉ được trang bị ngư lôi, không thể phóng tên lửa hành trình.
Nếu Nga cung cấp tàu ngầm tấn công diesel-điện lớp Kilo cải tiến, lực lượng tàu ngầm Venezuela sẽ được tăng cường đáng kể. Tàu Kilo có thể mang nhiều loại tên lửa hành trình khác nhau, bao gồm Kalibr, P-800 Oniks và Zircon.
Nhờ khả năng hoạt động cực êm – được phương Tây mệnh danh là “Hố đen dưới biển” (Black Hole) – cùng chi phí mua và vận hành thấp, tàu ngầm Kilo cải tiến đã được nhiều quốc gia tại châu Phi, Trung Đông và châu Á nhập khẩu. Với lực lượng thủy thủ Venezuela vốn đã có kinh nghiệm vận hành tàu ngầm, việc tiếp nhận lớp tàu này sẽ nhanh chóng tạo ra khả năng răn đe dưới mặt biển thực sự trước hải quân Mỹ.
Chiến đấu cơ Su-30MK2 Venezuela được trang bị tên lửa chống hạm Mach 3+, thách thức Mỹ
Nhật Bản vận hành đội chiến đấu cơ tàng hình F-35 "không tên lửa" trong suốt 8 năm?
Nga hạ thủy tàu ngầm hạt nhân mới, với ngư lôi "không thể bị chặn"
Theo MW
