Triển lãm 'Nghệ sĩ là chiến sĩ' nhân kỷ niệm 80 năm Đề cương Văn hoá Việt Nam

Sáng 24/2, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đã khai mạc triển lãm “Nghệ sĩ là chiến sĩ” nhân kỷ niệm 80 năm Đề cương về văn hoá Việt Nam (1943-2023).

TS Nguyễn Anh Minh - Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam - nhấn mạnh: "Đề cương về Văn hoá Việt Nam năm 1943 là văn kiện lịch sử có ý nghĩa quan trọng trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, chỉ ra con đường vận động, phát triển của nền văn hóa mới Việt Nam. Đề cương với phương châm chiến lược "Dân tộc - Khoa học - Đại chúng" đã thu hút, tập hợp được đông đảo trí thức, văn nghệ sĩ, trong đó có hoạ sĩ".

Cũng theo TS Minh, đề cương về Văn hoá Việt Nam năm 1943 là văn kiện lịch sử có ý nghĩa quan trọng trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, chỉ ra con đường vận động, phát triển của nền văn hóa mới Việt Nam. Triển lãm "Nghệ sĩ là chiến sĩ" thể hiện sự hưởng ứng, vận động và chuyển biến về nhận thức tư tưởng của giới văn nghệ sĩ, từ bỏ cuộc sống chốn phồn hoa đô thị để tham gia vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, dũng cảm nhận trách nhiệm xây dựng và phát triển nền văn hóa mới Việt Nam.

Triển lãm giới thiệu 80 tác phẩm từ bộ sưu tập của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, được sáng tác từ 1945 đến 1954, trên chất liệu giấy của 30 tác giả thuộc các thế hệ hoạ sĩ đầu tiên của nền mỹ thuật Việt Nam, trong đó có 22 hoạ sĩ Mỹ thuật Đông Dương.

Từ những người con của mọi miền đất nước, các họa sĩ đã trở thành chiến sĩ trên mặt trận văn hóa: họ vẽ tranh, tổ chức triển lãm, làm báo, tuyên truyền, dạy mỹ thuật, hay trực tiếp tham gia chiến đấu; lấy nhiệm vụ phụng sự Tổ quốc, hạnh phúc của nhân dân làm niềm cảm hứng, đề tài sáng tác. Hoà mình và tham gia vào những đoàn quân Nam tiến, dân công, Hội Văn hóa Cứu quốc, Thanh niên Cứu quốc, Bộ đội, du kích… người nghệ sĩ - chiến sĩ đã kịp thời ghi lại những hình ảnh chân thực, giàu cảm xúc về lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, ý chí quyết chiến quyết thắng, thi đua tăng gia sản xuất, truyền thống hiếu học của đồng bào và quân dân cả nước.

Những tác phẩm có thể kể đến như: Dao găm rèn cho du kích (1945, Nguyễn Hiêm), Làm kíp lựu đạn (1947, Nguyễn Đỗ Cung), Kéo bễ lò rèn (1951, Trần Văn Cẩn), Đoàn kết chống xâm lăng (1947, Văn Giáo), Du kích Bến Tre (1948, Diệp Minh Châu), Dân công kháng chiến (1948, Lê Quốc Lộc), Dân công sửa chữa cầu đường (Tây Bắc) (1951, Nguyễn Sỹ Ngọc), Bộ đội nghỉ trong hang (1951, Tô Ngọc Vân), Lội suối (1952, Nguyễn Trọng Hợp), Tay bừa tay súng (1954, Huỳnh Văn Thuận), Đi cấy (1954, Nguyễn Văn Tỵ), Bộ đội và thiếu nhi (1950, Nguyễn Thị Kim), Lớp học bổ túc ở Quảng Nam (1948, Văn Giáo)…

Đặc biệt, còn có bộ tranh địch vận của hoạ sĩ Lương Xuân Nhị, một hình thức tuyên truyền góp phần làm dao động tâm lý phía bên kia chiến tuyến. Sử dụng nhiều loại giấy có trong thời điểm đó, bằng các kỹ thuật ký hoạ chì, mực, vẽ màu nước, bột màu, in… các họa sĩ đã thể hiện sự quyết tâm, hăng say, sáng tạo trong hành trình làm chiến sĩ, thể hiện niềm tin, sự quyết tâm gánh vác trọng trách của đất nước.

Triển lãm Nghệ sĩ là chiến sĩ tôn vinh và tri ân các thế hệ họa sĩ, những người đã sử dụng bút vẽ, bảng màu làm vũ khí, đem năng lực, nhiệt huyết và sự hy sinh để cống hiến cho Tổ quốc và dân tộc Việt Nam.

Một số tác phẩm được trưng bày tại triển lãm: