Ông Donald Trump đã thắng lớn về mặt chính trị nhưng lại thua nhiều hơn trong hệ thống hình pháp. Với hầu hết người Mỹ, câu chuyện của Mueller đã kết thúc. Ông Trump không dính líu tới bất cứ âm mưu câu kết nào với người Nga; không có bản cáo trạng nào được đưa ra khởi tố. Một điều rõ ràng là: bản báo cáo của Mueller, dù được Tổng Chưởng lý William Barr tổng kết rằng đã "không giải tội" cho tổng thống - lại đi ngược lại với chính tuyên bố của ông Barr. Chưa hết, với công chúng, bao gồm cả những người bỏ phiếu, những sắc thái này chỉ ra "một nhà chính trị bị cô lập". Những ai ủng hộ ngài tổng thống sẽ chia sẻ cảm giác được minh oan của ông. Những ai chống lại ông thì lại tiếp tục muốn đưa ông ra tòa với những lý lẽ tử tế.
Về bản chất, phe đối lập với ngài tổng thống trong chiến dịch bầu cử năm 2016 không có gì mắc míu tới việc gây trở ngại của Nga, càng không dính dáng tới khả năng ông Trump có thể gây cản trở luật pháp. Khi đó, ông Trump chưa phải là tổng thống và vì thế không có gì có thể khiến ông gây trở ngại. Thay vào đó, những người được gán nhãn "không bao giờ là người của Trump" đã nắm lấy vấn đề này vì quan điểm của ông với NATO và các đồng minh, việc rút quân đội Mỹ khỏi nước ngoài, về tự do thương mại và "bức tường" [xây dựng để ngăn biên giới giữa Mexico và Hoa Kỳ]. Họ còn lo ngại hơn về tính cách của ông và những gì nó sẽ gây ra cho tương lai của văn phòng tổng thống, cũng như những ảnh hưởng xấu tới quan hệ chủng tộc tại Hoa Kỳ. Ngài tổng thống đã không làm gì để xoay dịu những mối quan ngại trong hai năm qua. Thực tế, trong cả những bài phát biểu và hành động của mình ông còn đẩy cao nó lên.
Những nghị sĩ Dân chủ trong Quốc hội có vẻ như đang sẵn sàng tiếp tục các cuộc điều tra của họ, tìm những bằng chứng mà Robert Mueller và đội ngũ của ông không thể tìm ra trong 2 năm vừa qua. Khả năng cao là họ cũng sẽ không tìm ra bằng chứng nào. Thay vì thế, họ tạo ra rủi ro là công chúng sẽ chán ngán với những gì sẽ diễn ra - không gì hơn là một sân khấu nhỏ vô vị của những cuộc điều tra và điều trần.
Khả năng những đảng viên Dân chủ tạo ra những rủi ro về chính trị, rồi rủi ro về pháp lý cho ông Trump, gia đình ông và những ai nằm dưới đám mây lớn đang che phủ Tập đoàn Trump Organization. Nếu ông Muller đưa ra được thêm các bản cáo trạng, có thể cho một hay nhiều người con của ông, hay con rể ông là Jared Kushner, và những bản cáo trạng này có thể dẫn tới việc kết án - Thì ông Trump hầu như chắc chắn sẽ phải xá tội cho những người gần gũi và thân thiết nhất với ông. Nếu làm vậy, ông sẽ gây khó khăn rất lớn cho Tổng Chưởng lý New York là bà Letitia James để giành được các bản cáo trạng chưa nói tới việc kết án, trong những cuộc điều tra của bà về các hoạt động của Tập đoàn Trump Organization tại New York. Để đạt được bất cứ cáo trạng nào, bà James sẽ phải vượt qua vũng hẹp nguy hiểm của nguyên tắc "bất trùng khả tố" [một người không thể bị khởi tố 2 lần về cùng 1 tội] với bất cứ những ai liên đới tới ông Trump - những người đã bị kết án và sau đó được xá tội.
Vì chưa có thêm bất cứ cáo trạng nào từ cuộc điều tra của ông Mueller, hiện tại bà James đang có một sân chơi rộng mở. Có vẻ như ông Mueller đã trao những tài liệu của ông tìm được cho văn phòng của bà James và tòa án tại quận Nam New York - Đây là một cơ quan liên bang, một bộ phận của Bộ Tư pháp Mỹ, và bất cứ bản án nào đạt được có thể bị đảo ngược bởi một lệnh ân xá của ông Trump. Nhưng những gì ông Mueller chia sẻ với đội ngũ của bà James có thể sẽ được sử dụng một lần nữa để chống lại ông Trump, gia đình ông, và những ai liên quan tới công việc kinh doanh cũ của ông. Ông Muller không "giải tội" cho ông Trump, cũng không đưa ra cáo trạng với gia đình của ngài tổng thống, khiến cho tổng thống và những người liên quan tới ông càng dễ bị công kích.
Những thành viên đảng Dân chủ đúng khi yêu cầu toàn bộ báo cáo của ông Mueller phải được công khai. Chính ngày tổng thống cũng khẳng định muốn đưa nó ra ánh sáng. Nhưng dù có được đưa ra hay không thì có một điều rõ ràng là: đám mây che phủ tất cả mọi nhân vật cao cấp nhất trong Tập đoàn Trump Organization sẽ không biến mất ngay trong khoảng thời gian này.
Tiệp Nguyễn (chuyển ngữ)
