Tổng Giám đốc WHO đương đầu với cơn bão đòi từ chức từ giới chính trị Mỹ

Theo The Hill ngày 10/4, giờ Washington, các nghị sĩ Cộng hòa thuộc Ủy ban Giám sát và Cải cách chính phủ của Hạ viện Hoa Kỳ đã gửi thư cho ông Tedros Adhanom, yêu cầu ông trả lời về mối quan hệ giữa WHO với Trung Quốc.

Bức thư dài sáu trang cho rằng “các tin tức gần đây trên các cơ quan truyền thông cho thấy WHO đã giúp Trung Quốc tuyên truyền và hạ thấp mức độ nghiêm trọng của dịch bệnh COVID-19, có thể đã trì hoãn việc công bố trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng”. Bức thư cũng đặt câu hỏi liệu hành vi của các quan chức WHO “có phù hợp với lợi ích tốt nhất của tất cả các nước trên thế giới hay không” và cáo buộc WHO “không truy cứu trách nhiệm của Trung Quốc” và hành động dựa trên các thông tin sai lệch do Trung Quốc cung cấp. Ngoài ra, bức thư cũng chỉ trích WHO đã không quy trách nhiệm cho Trung Quốc là nguồn gốc gây ra virus.

Bức thư kiên trì cách tiếp cận nhất quán của chính phủ Mỹ, chỉ trích Trung Quốc về việc che giấu số lượng người nhiễm bệnh thực, đồng thời chỉ trích ông Tedros Adhanom đã ca ngợi Trung Quốc về “sự minh bạch” của họ.

Trong bức thư của họ, các nhà lập pháp Mỹ yêu cầu WHO cung cấp tài liệu và thông tin để giải thích các hành động chống dịch bệnh và “mối quan hệ với Trung Quốc”. Các tài liệu này bao gồm tất cả các tài liệu và thông tin về liên lạc giữa WHO và Trung Quốc về các vấn đề sức khỏe cộng đồng từ tháng 8/2019 đến nay; tất cả các tài liệu và thông tin về tổng số ca nhiễm và tử vong do virus Corona mới ở Trung Quốc; thậm chí tất cả các tài liệu và thông tin liên lạc giữa WHO với Đài Loan từ tháng 8/2019 đến nay, dù Đài Loan không phải là thành viên của WHO. Giữa chính quyền Đài Loan và WHO và ông Tedros Adhanom cũng đã xảy ra khẩu chiến kịch liệt.

Gần đây, giới chính trị ở Mỹ thường xuyên chỉ trích WHO. Tổng thống Trump từng đặt câu hỏi về hiệu suất của WHO trong việc đối phó với dịch bệnh COVID-19, chỉ trích WHO luôn “lấy Trung Quốc làm trung tâm” và đe dọa sẽ xem xét đình chỉ hỗ trợ kinh phí cho tổ chức này.

Một số chính trị gia Mỹ cũng đã lặp lại quan điểm của ông Trump. Bộ trưởng Ngoại giao Mike Pompeo nói rằng để bảo vệ quyền lợi của người nộp thuế Hoa Kỳ, khoản đóng góp của Mỹ vào WHO phải được xem xét lại.

Một số thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa đã bắt đầu đứng ra kêu gọi bãi chức Tổng giám đốc WHO của Tedros Adhanom. Họ cho rằng ông Tedros Adhanom đã ca ngợi quá mức thành tựu của Trung Quốc trong dịch bệnh lần này.

Nhưng khi được hỏi “có nên thay thế Tedros Adhanom hay không?”, Ngoại trưởng Mike Pompeo đã nói hiện không phải là lúc để thực hiện những thay đổi như vậy. Ông nói rằng trong tương lai sẽ có nhiều thời gian hơn để nhìn lại biểu hiện của WHO trong dịch bệnh lần này.

Vào ngày 9/4, Văn phòng của Thượng nghị sĩ Cộng hòa Todd Young đã đưa ra một bản dự thảo tuyên bố, bày tỏ hoài nghi sâu sắc về vai trò của WHO trong phản ứng toàn cầu đối với dịch bệnh COVID-19 và lo ngại rằng ảnh hưởng của Trung Quốc đối với tổ chức này đã “sinh ra hậu quả nguy hiểm và có tính áp đảo”. Ông Todd Young cũng viết thư cho Tedros Adhanom và “mời” ông tham gia cuộc họp của ủy ban và trả lời các câu hỏi về cách WHO đã đối phó với dịch bệnh COVID-19 như thế nào.

Các thành viên khác của Đảng Cộng hòa trong Quốc hội Mỹ gần đây đã đưa ra những lời chỉ trích mạnh mẽ WHO. Lãnh đạo phe Cộng hòa của Ủy ban Đối ngoại Hạ viện tuyên bố thẳng thừng rằng WHO là “đồng phạm” của Trung Quốc trong việc che giấu thông tin về đại dịch COVID-19 thời kỳ đầu. Đồng thời, các nghị sĩ còn yêu cầu ông Tedros Adhanom từ chức.

“Có một điều cần làm rõ là hoạt động che đậy tồi tệ nhất trong lịch sử loài người đã xảy ra”, Hạ nghị sỹ Michael McCaul, thành viên chính của Ủy ban Đối ngoại Hạ viện nói hôm 10/4 trong một cuộc phỏng vấn với Fox TV. Ông nói: “Các hoạt động che đậy của Trung Quốc đã dẫn đến một trong những đại dịch nghiêm trọng nhất mà chúng ta từng thấy”.

“WHO đã không bảo vệ thế giới khỏi đại dịch này. Tôi cho rằng họ là đồng phạm của Trung Quốc”. Ông Michael McCaul, bang Texas đã gia nhập hàng ngũ một số nghị sĩ Cộng hòa kêu gọi Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom từ chức, nói rằng ông và Trung Quốc đang đồng lõa với nhau.

Cùng ngày, thành viên đảng Cộng hòa của Ủy ban Giám sát và Cải cách Chính phủ, Hạ nghị sỹ Jody Hice cũng nói trong một cuộc phỏng vấn với một chương trình truyền hình rằng Tedros Adhanom nên từ chức và chịu trách nhiệm.

“Đã có các thành viên khác của Quốc hội kêu gọi ông ta từ chức. Tôi không nghĩ có gì sai với lời kêu gọi từ chức vào lúc này”, nghị sĩ Cộng hòa bang Georgia này nói. “Hãy nhìn xem Trung Quốc đã làm gì và WHO đã làm gì. Họ đã nói với thế giới rằng không có chuyện bệnh lây truyền từ người này sang người khác”.

Thượng nghị sĩ Chuck Grassley, Chủ tịch Ủy ban Tài chính Thượng viện, một thượng nghị sĩ lão thành của Đảng Cộng hòa, cũng không hài lòng với hiệu suất của WHO. Hôm 10/4, ông Grassley đã gửi thư cho Tedros Adhanom, đặt câu hỏi về việc xử lý dịch bệnh COVID-19 của WHO và mối quan hệ giữa WHO với Trung Quốc.

Trong bức thư gửi Tedros Adhanom, ông Grassley nêu lên 6 nghi vấn lớn về: liệu WHO có nên hành động trên cơ sở xác minh thông tin độc lập? WHO có tiếp xúc và thảo luận với ai trước khi tuyên bố COVID-19 là đại dịch toàn cầu hay không? Có ai thông báo cho WHO về tình hình bùng phát đại dịch COVID-19 vào cuối năm 2019 hay không? Hệ thống chính trị và hệ thống y tế của Đài Loan và Trung Quốc là khác nhau, tại sao dữ liệu của Đài Loan được WHO nhập chung vào Trung Quốc? WHO có tách dữ liệu Đài Loan khỏi Trung Quốc để tính toán? WHO có kế hoạch đưa Đài Loan vào mạng lưới phản ứng và cảnh báo dịch bệnh toàn cầu (GOARN) hay không?

Hiện chưa rõ ông Tedros Adhanom sẽ phản ứng ra sao trước những lời chỉ trích và đòi hỏi giải trình của các nghị sĩ Mỹ.